Đây là nội dung đáng chú ý tại dự thảo luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) đang được Bộ Nội vụ lấy ý kiến.
Bộ Nội vụ đang lấy ý kiến dự thảo luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi)
ẢNH: T.N
Dự thảo luật được xây dựng triển khai thực hiện chủ trương không tổ chức cấp huyện, thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp sau khi sửa Hiến pháp 2013.
Bỏ thị trấn trong đơn vị hành chính cấp cơ sở
Dự luật đề xuất mô hình chính quyền địa phương 2 cấp gồm cấp tỉnh và cấp cơ sở (xã, phường, đặc khu). Dự kiến dự thảo sẽ được trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 9 tới, tập trung sửa đổi, bổ sung 3 nhóm vấn đề:
Sửa đổi các quy định liên quan đến việc tổ chức đơn vị hành chính và mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.
Cụ thể, dự thảo luật sửa đổi, bổ sung các quy định về tổ chức đơn vị hành chính và mô hình chính quyền địa phương 2 cấp (gồm cấp tỉnh và cấp cơ sở, không tổ chức cấp huyện) phù hợp với địa bàn đô thị, nông thôn, hải đảo, đơn vị hành chính kinh tế - đặc biệt.
Theo đó, cấp tỉnh giữ như quy định hiện hành (gồm tỉnh, thành phố trực thuộc T.Ư), nhưng sáp nhập một số đơn vị hành chính cấp tỉnh để đạt tiêu chuẩn theo quy định, mở rộng không gian phát triển.
Tổ chức lại các đơn vị hành chính cấp xã hiện nay để hình thành các đơn vị hành chính cấp cơ sở (gồm: xã, phường và đặc khu ở hải đảo, bỏ thị trấn).
Các đơn vị hành chính cấp cơ sở được hình thành này sẽ có diện tích tự nhiên và quy mô dân số đạt từ 300% trở lên tiêu chuẩn của cấp xã theo quy định hiện hành.
Đơn vị hành chính kinh tế - đặc biệt giữ như quy định hiện hành do Quốc hội quyết định thành lập.
Dự thảo luật quy định chính quyền địa phương cấp tỉnh và cấp cơ sở đều tổ chức HĐND và UBND. HĐND hoạt động theo chế độ tập thể, quyết định theo đa số; UBND hoạt động theo chế độ tập thể UBND kết hợp với đề cao trách nhiệm của Chủ tịch UBND.
Chuyển 85% nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương cấp huyện cho cấp cơ sở
Dự thảo cũng sửa đổi các quy định liên quan đến việc phân định nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương cấp tỉnh, cấp cơ sở và đẩy mạnh phân quyền, phân cấp giữa T.Ư với địa phương và giữa chính quyền địa phương cấp tỉnh với chính quyền địa phương cấp cơ sở.
Theo đó, cấp tỉnh tập trung ban hành cơ chế, chính sách, chiến lược, quy hoạch, quản lý vĩ mô, các vấn đề có tính chất liên vùng, liên cơ sở, vượt quá năng lực giải quyết của cơ sở, đòi hỏi chuyên môn sâu và đảm bảo tính thống nhất trên toàn cấp tỉnh.
Cấp cơ sở thực hiện chính sách, phục vụ người dân, trực tiếp giải quyết các vấn đề của cộng đồng dân cư, cung cấp các dịch vụ công cơ bản, thiết yếu cho người dân trên địa bàn; các nhiệm vụ cần sự tham gia của cộng đồng, phát huy tính chủ động, sáng tạo của cấp cơ sở.
Chuyển một số nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương cấp huyện vượt quá khả năng thực hiện của chính quyền địa phương cấp cơ sở cho chính quyền địa phương cấp tỉnh.
Qua rà soát của Bộ Nội vụ, dự kiến có khoảng 15% nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương cấp huyện hiện nay phải chuyển giao cho chính quyền cấp tỉnh thực hiện. 85% nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền cấp huyện được chuyển cho chính quyền cấp cơ sở.
Nếu được Quốc hội thông qua, luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 1.7,2025 và thay thế luật Tổ chức chính quyền địa phương số 65/2025/QH15.
