Tàu ngầm hạt nhân HMS Vanguard là một trong bốn tàu ngầm đảm nhiệm vai trò răn đe hạt nhân của Anh
ảnh: hải quân hoàng gia anh
Việc canh gác những vũ khí uy lực nhất trên các tàu ngầm hạt nhân Anh buộc thủy thủ không nhìn thấy ánh sáng mặt trời, hay hít thở không khí trong lành và cũng phải hy sinh cơ hội ở bên gia đình, theo báo The Times hôm 19.4.
Hoạt động trong tình trạng bị cô lập hoàn toàn khi thực hiện những sứ mệnh tuần tra ngày càng dài hơn, các nhân sự trên tàu ngầm hạt nhân Anh đang trải qua những cuộc chạy đua đường dài thử thách trí não và thể xác để đảm bảo rằng các tên lửa hạt nhân có thể khai hỏa bất kỳ lúc nào.
Giờ đây, khi một tàu ngầm hạt nhân lớp Vanguard quay về bờ sau kỷ lục 204 ngày trong lòng biển, các thủy thủ theo tàu đã tiết lộ phần nào trên những con tàu hoạt động bí mật của Anh.
Bí ẩn như tàu ngầm lớp Vanguard
Tháng trước, tàu ngầm HMS Vanguard cập cảng thuộc căn cứ hải quân Clyde ở Scotland. Đón tàu là Thủ tướng Anh Keir Starmer, người duy nhất của nước này có thể phát lệnh tấn công hạt nhân. Ông Starmer cảm ơn thủy thủ đoàn vì đã hoàn tất gần 7 tháng "phụng sự trong thầm lặng".
Những sứ mệnh dài ngày và đầy thử thách như thế đang kéo theo nhiều hệ quả, mà theo giới chuyên gia hải quân có thể gây ra khủng hoảng trong việc tuyển mộ tân binh cho lực lượng tàu ngầm.
Các thủy thủ kể lại họ đã trải qua thời gian bị áp lực chồng chất, trong khi phải làm việc trong môi trường hoàn toàn bị cách biệt thông tin với bên ngoài.
Không như các tàu ngầm lớp Astute được thiết kế để theo dõi và tấn công các mục tiêu bằng tên lửa hành trình Tomahawk và ngư lôi Spearfish, mục tiêu của tàu ngầm lớp Vanguard tránh xa mọi nguy hiểm để khi cần thiết giáng đòn tấn công hạt nhân.
Một khi các tàu ngầm lớp Vanguard lặn xuống nước, chúng hoàn toàn "biến mất" với thế giới và sẽ không nổi lên trong nhiều tháng. Các tàu ngầm này đi theo những lộ trình được lên kế hoạch tỉ mỉ để tránh tàu địch.
Thủ tướng Anh Keir Starmer (áo trắng, ngồi ghế) vào buồng điều khiển của tàu ngầm HMS Vanguard
ảnh: Văn phòng Thủ tướng Anh
Toàn bộ liên lạc của thủy thủ đoàn với bên ngoài đều bị cắt đứt, ngoại trừ thông tin cập nhật hằng tuần từ gia đình, nhưng chỉ là những thông điệp ngắn gọn, được kiểm soát và lọc bỏ tin tức xấu. Và họ không được phép trả lời.
Khi quay lại đất liền, các thủy thủ mới biết về những mất mát trong gia đình, các mối quan hệ đổ vỡ và bỏ lỡ những cột mốc trong cuộc sống con trẻ, cũng như những thay đổi đáng kể trong xã hội.
Một cựu hạ sĩ trải qua 15 năm trên các tàu ngầm lớp Trafalgar, Astute và Vanguard cho hay đã bỏ nghề sau khi phải đi biển gần 150 ngày trong một sứ mệnh gần đây.
Cựu hạ sĩ cho biết từng làm việc trong phòng âm thanh, nơi các cảm biến công nghệ cao được sử dụng để phát hiện các vật thể ở khoảng cách tối đa 64 km. Sau khi sứ mệnh kết thúc, ông mới được báo tin người thân đã mất. Một thủy thủ khác bỏ lỡ thời khắc con chào đời.
"Trên tàu ngầm Vanguard, bạn không nhận được thư điện tử, mà thay vào đó là điện tín gia đình một hoặc 2 lần/tuần", báo The Times dẫn lời cựu hạ sĩ. Mỗi điện tín chỉ khoảng 150 chữ và được thuyền trưởng đọc qua trước khi quyết định thủy thủ được nhận thư hay không.
Tàu ngầm chìm, 6 người Nga thiệt mạng ở Ai Cập
Gia đình của các thủy thủ phải rất cẩn trọng trong lúc gửi tin tức cho người thân trên tàu ngầm. Tin xấu có thể đẩy toàn bộ thủy thủ đoàn và rộng hơn nữa là cả nước Anh vào tình trạng nguy hiểm nếu thủy thủ xảy ra tình trạng sụp đổ tinh thần và phản ứng quá khích trong môi trường kín.
Thuyền trưởng của một tàu ngầm đảm nhận vai trò răn đe sẽ tổng hợp danh sách những vấn đề đã phát sinh trong quá trình tàu đi biển. Hai ngày trước khi cập cảng, thuyền trưởng sẽ đích thân thông tin lại cho từng thành viên trong đoàn.
Tàu ngầm HMS Vanguard hôm 20.3 quay về cảng nhà sau 204 ngày trong lòng biển
ảnh: Văn phòng Thủ tướng Anh
Hé lộ đời sống trên tàu ngầm
Những sứ mệnh càng kéo dài thì càng mang đến nhiều thách thức do công việc thường ngày vốn căng thẳng trên tàu, theo tần suất "6 giờ làm, 6 giờ nghỉ".
Khi hết ca, thủy thủ ăn uống, tập thể dục, tham gia các hoạt động diễn tập trên tàu, quản lý cá nhân và nghỉ ngơi. Một số thủy thủ trải qua 6 tháng mà không ngủ hơn 4 giờ liên tục.
Một thủy thủ khác từng tham gia sứ mệnh dài ngày trong lòng biển đã mô tả đó là một trải nghiệm "mất phương hướng".
"Bạn thức dậy và chẳng biết là 6 giờ sáng hay 6 giờ chiều, vì bạn liên tục thức, ngủ, thức, ngủ… và bạn chẳng thấy mặt trời lẫn mặt trăng", thủy thủ này cho biết.
Về giải trí, các tàu ngầm hiện đại được trang bị máy chơi game Xbox và PlayStation, cũng như các máy tính với hàng ngàn bộ phim và video nhạc được tải sẵn. Các trò chơi cờ bàn hoặc đánh bài khá phổ biến, dù thủy thủ đoàn được khuyến khích chơi trong âm thầm, tránh tạo âm thanh ồn ào mỗi lần thắng cuộc.
Một kỹ sư, trên vai trò bảo trì hệ thống ngư lôi, đã hoàn tất 3 sứ mệnh răn đe trong 8 năm qua cho hay việc kéo dài thời gian đi biển đã buộc ông phải đổi nghề.
"Sứ mệnh tuần tra đầu tiên của tôi là 47 ngày, vốn đã bất thường, lần hai khoảng 103 ngày, và lần cuối cùng là 146 ngày, có nghĩa mọi việc tệ hơn với cấp số nhân", ông cho biết.
Trung tá Tom Herman, từng là thuyền trưởng tàu ngầm HMS Renown lớp Resolution trong thập niên 1990, nhớ lại các thủy thủ thế hệ ông chưa bao giờ phải trải qua các sứ mệnh kéo dài hơn 100 ngày.
Hải quân Hoàng gia Anh đang vận hành 4 tàu ngầm lớp Vanguard đã cũ, do biên chế từ thập niên 1990 và liên tục đảm nhận sứ mệnh răn đe hạt nhân trên biển. Mỗi tàu mang theo tối đa 16 tên lửa Trident, có thể phóng đến 192 đầu đạn hạt nhân.
Theo kế hoạch, lẽ ra các tàu ngầm tuần tra theo chu kỳ ba tháng, một tàu ở biển, một tàu khác chuẩn bị ra khơi và hai tàu còn lại được bảo dưỡng. Tuy nhiên, do công việc tái trang bị một tàu ngầm diễn ra trễ hơn vài năm, các tàu ngầm khác buộc phải kéo dài thời gian tuần tra nếu muốn hoàn thành khối lượng công việc.
Các thủy thủ được trả lương chuyên gia, và những người theo tàu ngầm lớp Vanguard được trả cao hơn. Theo thông tin của The Times, sau 100 ngày đầu tiên, mỗi ngày thủy thủ được nhận thêm 60 bảng Anh (hơn 2 triệu đồng), nên thủy thủ đoàn tàu HMS Vanguard vừa quay về tháng trước kiếm được thêm 6.240 bảng Anh.
Dự kiến phải đợi đến năm 2032, tàu ngầm lớp Dreadnought thay thế lớp Vanguard mới được bổ sung vào biên chế. Cho đến khi đó, các tàu ngầm lớp Vanguard vẫn phải tiếp tục làm việc dài ngày trong lòng biển.
