Tiến sĩ - dược sĩ Nguyễn Thành Triết, Phó trưởng Bộ môn Dược học cổ truyền, Trường Đại học Y Dược TP.HCM cho biết, me đất có 2 loại là me đất hoa vàng với tên khoa học là Oxalis corniculata L và cây me đất hoa đỏ có tên khoa học là Oxalis corymbosa DC, đều thuộc họ Oxalidaceae. Theo đông y, me đất hoa vàng có vị chua, tính mát, có tác dụng thanh nhiệt lợi thấp, lương huyết, tán ứ, tiêu thũng giải độc. Me đất hoa vàng thường được sử dụng để làm thuốc, me đất hoa hồng thường làm cảnh và được sử dụng liều khá thấp.
"Nếu uống me đất hoa vàng với liều nhỏ không gây hại, tuy nhiên nếu uống một lượng quá cao như trường hợp bệnh nhân ở Hà Nội (0,5 kg) thì sẽ hấp thụ một lượng lớn axit oxalic trong cây. Thành phần này có thể kết hợp với canxi trong cơ thể tạo thành canxi oxalat (một trong những thành phần thường gặp của sỏi) gây hại, vượt qua khả năng đào thải của thận", tiến sĩ sĩ Triết cho hay.
Cây me đất bệnh nhân hái đun nước uống dẫn đến suy thận (mẫu do bệnh nhân cung cấp)
ẢNH: BVBM
Với me đất hoa vàng, thường sẽ sử dụng từ 30-50 g (toàn cây hoặc lá tươi) để sắc nước uống, khi dùng khô chỉ cần 5-10 g. Tuy nhiên việc sử dụng me đất cũng như các loại cây cỏ khi làm thuốc cần có chỉ định của thầy thuốc tùy theo thể trạng, bệnh lý và sử dụng đúng loại, đúng liều lượng, cách sơ chế... Việc đọc thông tin trên mạng và tự ý sử dụng sẽ có thể tiềm ẩn nhiều nguy cơ, rủi ro cho người bệnh. Ví dụ nếu một người đã có tình trạng thận thải lọc yếu mà uống me đất thì sẽ càng làm cho tình trạng thêm trầm trọng, nguy cơ suy thận cấp tăng lên.
"Trước khi sử dụng bất kỳ loại dược liệu nào người bệnh cần được tư vấn hướng dẫn bởi bác sĩ có chuyên môn để phù hợp với sức khỏe, tình trạng... Người dân không nên tự ý sử dụng các loại cây quanh vườn để chữa bệnh khi không có chỉ định, bởi loại cây, liều lượng, cách sơ chế không đúng cách cũng có thể thay đổi hoạt tính gây ngộ độc, nguy hiểm cho sức khỏe, thậm chí có thể tử vong", dược sĩ Triết khuyến cáo.
Tại sao người lớn tuổi hay bị tiểu đường?
Suy thận cấp do tự hái cây me đất ngoài vườn sắc nước uống
Trước đó, ngày 21.4, thông tin từ Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, đơn vị này tiếp nhận bệnh nhân nữ (62 tuổi, ở Hà Nội) bị tổn thương thận, suy thận cấp do tin theo lời giới thiệu trên mạng, hái cây dại mọc ngoài vườn sắc nước uống. Loại cây người phụ nữ uống được cho là cây me đất hoa tím.
Theo lời kể của người bệnh, do xem mạng thấy người ta chia sẻ về cây me đất có tác dụng thanh mát, giải độc cùng với việc cô ruột cũng thường xuyên đun uống để chữa sỏi thận, tiểu đường, vườn nhà đang sẵn có nhiều cây mọc nên bà đã nhổ để dùng.
Người bệnh cho biết, trong lúc dọn vườn đã nhổ một rổ to khoảng 0,5 kg me đất, to cỡ bó rau muống. Sử dụng cả rễ trắng với từng chùm củ, có củ to bằng ngón tay út, rửa sạch để đun nước uống. Me đất được đun nhừ, cô đặc từ 1,5 lít nước xuống 600 ml, khoảng 3 cốc uống nước. Bản thân uống 2 cốc còn 1 cốc cho mẹ 85 tuổi cùng uống. Nước có vị chát, chua, mặn dù không cho gì nấu cùng. Uống xong khoảng 1 thời gian ngắn thì cảm thấy khó chịu, buồn nôn và nôn ra dịch. Sáng hôm sau vẫn dậy sinh hoạt bình thường nhưng có cảm giác mệt, đau đầu và choáng. Sau hai ngày thì thấy người mệt, ngây ngất, ăn không ngon nên vào viện để kiểm tra.
Tại Bệnh viện Bạch Mai, các bác sĩ Trung tâm Chống độc cho biết, bệnh nhân vào viện tỉnh táo, không sốt, không yếu liệt, không buồn nôn, không đau bụng, chủ yếu kêu đau đầu âm ỉ. Tiền sử bệnh nhân chỉ có bệnh thoát vị địa đệm, tuy nhiên, kết quả xét nghiệm nước tiểu và máu, chỉ số creatine cao gấp nhiều lần bình thường, dấu hiệu cho thấy bị tổn thương thận, suy thận cấp.
Cũng theo các bác sĩ Trung tâm Chống độc, mẫu vật phẩm của bệnh nhân mang đến đã được gửi tới chuyên gia và xác định đây là cây me đất hoa đỏ, tên khoa học là Oxalis corymbosa DC. Kết quả xét nghiệm vật phẩm (mẫu cây me đất bệnh nhân uống) tại Viện Kiểm nghiệm An toàn vệ sinh thực phẩm Quốc gia cho thấy có chứa axít oxalic. Đây nguyên nhân gây ra tình trạng suy thận khi người bệnh uống quá nhiều.
