Bác sĩ Trương Hữu Khanh, Phó chủ tịch Liên chi hội truyền nhiễm TP.HCM, khuyến cáo như trên khi dịch sởi đang bùng phát trên cả nước với hơn 40.000 ca mắc và nghi sởi, nhiều ca tử vong, tốc độ tiêm vắc xin chậm hơn tốc độ lây lan và có tình trạng "anti vắc xin". Từ cuối năm 2024, Bộ Y tế cho phép mở rộng độ tuổi tiêm ngừa sởi từ 6 tháng.
Không nên lơ là
Bác sĩ Khanh chia sẻ các nguyên nhân sau khiến người dân không nên lơ là với việc tiêm vắc xin.
Cần cho trẻ tiêm đúng và đủ liều sởi
Ảnh: P.L
Theo bác sĩ Khanh, sởi có tốc độ lây lan rất nhanh, một người có thể truyền cho 18 người, do đó bác sĩ khuyến cáo tiêm vắc xin phòng bệnh càng sớm càng tốt. Ý thức tiêm chủng đóng vai trò lớn trong việc kiểm soát dịch sởi.
Bác sĩ Khanh khuyến cáo cần tiêm đúng và đủ liều sởi, với tối thiểu 2 mũi vắc xin. Ở một số địa phương, vắc xin được tiêm cho trẻ từ 6 tháng tuổi được tính là mũi chống dịch và không ảnh hưởng tới phác đồ tiêm cơ bản. Như vậy, mỗi trẻ có thể cần tới 3 mũi vắc xin phòng sởi. Trẻ có bệnh nền tim mạch, bệnh bẩm sinh, suy giảm miễn dịch, tùy theo tình trạng sức khỏe, có thể được chỉ định tiêm tại bệnh viện thay vì ở cơ sở tiêm chủng.
Ngoài trẻ nhỏ, trẻ lớn và người lớn chưa có miễn dịch như chưa từng mắc sởi hoặc chưa tiêm vắc xin cũng có nguy cơ cao nhiễm sởi, cần tiêm chủng vắc xin. Theo bác sĩ Khanh, phụ nữ có kế hoạch mang thai nên hoàn thành phác đồ chủng ngừa trước 3 tháng nhằm bảo vệ thai kỳ, truyền kháng thể thụ động cho con trong những tháng đầu đời. Những thành viên khác trong gia đình cũng cần rà soát lịch sử tiêm chủng để chích ngừa đủ mũi.
Chỉ cần cách ly người bệnh?
Theo bác sĩ Khanh, một số người suy nghĩ, nếu mắc bệnh sởi chỉ cần cách ly người bệnh thôi, quan điểm này không đúng. Sởi có thể lây lan từ 4 ngày trước khi có triệu chứng như phát ban và có một số trường hợp trẻ mắc sởi nhưng không phát ban. Bệnh cũng dễ nhầm lẫn với các bệnh cảm, cúm hoặc hô hấp thông thường khác. Bên cạnh đó, sởi không chỉ lây trực tiếp mà còn qua trung gian như bàn tay, mặt bàn, ghế quần áo, môi trường sinh hoạt có nhiễm virus, rất khó kiểm soát nguồn lây.
Bệnh sởi gây tử vong do nhiều biến chứng nguy hiểm
ẢNH: TƯ LIỆU BỆNH VIỆN NHI T.Ư
Bên cạnh đó, người lớn có thể có triệu chứng không điển hình, chỉ sốt, mệt mỏi, chính họ không biết mình mắc bệnh nên vẫn đi học, đi làm và phát tán virus sang những người khác. Người lớn mắc sởi có thể nhẹ hơn trẻ em nhưng là nguồn lây cho các đối tượng nguy cơ cao như trẻ nhỏ, thai phụ, người cao tuổi trong gia đình. Đó là lý do có nhiều trẻ không biết tiếp xúc với ai mắc bệnh nhưng vẫn bị sởi.
"Theo nguyên tắc, dịch sởi chỉ có thể chặn đứng chuỗi lây nhiễm khi tỷ lệ tiêm chủng vắc xin sởi trong cộng đồng đạt từ 95% trở lên. Với tỷ lệ tiêm chủng này, không chỉ bảo vệ bản thân trẻ được tiêm mà còn gián tiếp góp phần bảo vệ những trẻ có bệnh lý phải hoãn tiêm hay thuộc nhóm chống chỉ định", bác sĩ Khanh khuyến cáo.
Tiêm đầy đủ vắc xin phòng bệnh 98%
Bác sĩ Bạch Thị Chính, Giám đốc y khoa, Hệ thống tiêm chủng VNVC, cho biết Việt Nam hiện có nhiều loại vắc xin phòng sởi gồm: Mũi sởi đơn MVVAC (Việt Nam); loại phối hợp sởi - rubella (MRVAC), loại phối hợp 3 trong 1 sởi - quai bị - rubella Priorix (Bỉ); loại phối hợp sởi - quai bị - rubella MMR II (Mỹ). Các vắc xin được cung cấp trong chương trình tiêm chủng mở rộng (miễn phí) và dịch vụ. Trong tình hình dịch sởi bùng phát như hiện nay, vắc xin sởi có thể tiêm cho trẻ từ 6 tháng tuổi. Tiêm đầy đủ vắc xin có hiệu quả phòng bệnh lên đến 98%.
Bác sĩ Chính cũng khuyến cáo các gia đình giữ vệ sinh cá nhân cho trẻ, tập thói quen rửa tay thường xuyên và đeo khẩu trang khi ở nơi đông người. Gia đình, nhà trường cần giúp trẻ nâng cao thể trạng thông qua chế độ dinh dưỡng đa dạng và vận động hợp lý. Đồ dùng cá nhân, đồ chơi, dụng cụ học tập của trẻ cần thường xuyên khử trùng bằng các chất sát khuẩn thông thường.
Sởi có thể gây các biến chứng như tiêu chảy cấp, viêm phổi, viêm não, viêm màng não. Thai phụ mắc sởi tăng nguy cơ tử vong, sảy thai, thai chết lưu, sinh non. Một số trường hợp mắc sởi nhưng không phát ban, dễ nhầm lẫn với cúm hoặc bệnh hô hấp thông thường khác. Do đó, khi trẻ có dấu hiệu sốt, ho, chảy nước mũi, phát ban, cần sớm cách ly và đưa đến cơ sở y tế gần nhất để thăm khám, điều trị kịp thời, đúng bệnh.
