Bác sĩ chuyên khoa 2 Lê Thị Thanh Thảo, Phó khoa hô hấp 1, Bệnh viện Nhi Đồng 2 (TP.HCM) cho biết, bệnh viện vừa ghi nhận nhiều trẻ chỉ mới 1-2 tháng tuổi đã phải đặt ống nội khí quản và thở máy do RSV gây suy hô hấp cấp. Trẻ sinh non, trẻ mắc bệnh tim bẩm sinh hoặc loạn sản phế quản có nguy cơ nhập viện do RSV cao gấp 12-20 lần so với trẻ bình thường.
Khi bị nhiễm RSV, trẻ không chỉ ho mà bắt đầu có tiếng khò khè hoặc tiếng thở rên, dấu hiệu đường thở bị hẹp
ẢNH: BVCC
Làm sao để phân biệt với cảm ho thông thường?
Theo bác sĩ Thanh Thảo, việc phân biệt giữa một đợt cảm ho thông thường với tình trạng nhiễm RSV, phế cầu hay Hib là thử thách lớn, vì giai đoạn khởi đầu (1-2 ngày đầu) chúng rất giống nhau:
Dấu hiệu đặc trưng của RSV (thường diễn tiến sau 3-5 ngày):
Tiếng thở khác lạ: Trẻ ho và có tiếng khò khè hoặc tiếng thở rên - dấu hiệu đường thở bị hẹp.
Cơn ho “kịch liệt”: Ho liên tục, đến mức nôn trớ hoặc đỏ gay mặt.
Dấu hiệu “ngừng thở” ngắn: Trẻ dưới 6 tháng tuổi, đôi khi kèm những cơn ngưng thở khoảng 10-15 giây.
Ăn, bú giảm hẳn: Trẻ mệt đến mức không đủ sức để bú, chỉ bú được một nửa lượng sữa bình thường hoặc bỏ bú hoàn toàn.
Dấu hiệu của phế cầu và Hib (thường nặng và đột ngột): Đây là các vi khuẩn gây viêm phổi, viêm màng não và nhiễm trùng huyết, với các dấu hiệu:
Sốt cao trên 39 độ C, dù uống thuốc hạ sốt nhưng chỉ giảm ít rồi tăng lại nhanh chóng.
Trẻ lờ đờ, mệt mỏi khác thường, da tái nhợt hoặc môi khô, lưỡi bẩn, hơi thở có mùi hôi.
Dấu hiệu thần kinh (cảnh báo viêm màng não do Hib/phế cầu): Trẻ quấy khóc không nín, nôn vọt (nôn không liên quan đến bữa ăn), hoặc thóp phồng (ở trẻ nhỏ chưa liền thóp).
“Cảm lạnh thông thường sẽ giảm sau 3-5 ngày. Nếu triệu chứng không đỡ hoặc nặng thêm như ho nhiều hơn, sốt cao hơn, cần đưa trẻ đi viện ngay lập tức”, bác sĩ Thanh Thảo cảnh báo.
Vai trò của tiêm vắc xin đúng lịch trong phòng bệnh lâu dài
Hiện nay, HPV, RSV, phế cầu, Hib đã có vắc xin phòng ngừa tại Việt Nam.
HPV, RSV, phế cầu, Hib đã có vắc xin phòng ngừa
Ảnh: M.Huyền
Bác sĩ Thanh Thảo cho biết, tiêm phòng phế cầu và Hib giúp trẻ giảm nguy cơ biến chứng nặng nếu không may mắc bệnh, với triệu chứng thường nhẹ hơn và nguy cơ viêm màng não, nhiễm trùng huyết giảm tới 90%.
Thạc sĩ - bác sĩ Lê Thanh Khôi, Trưởng Hội đồng chuyên môn Y khoa, Hệ thống nhà thuốc và trung tâm tiêm chủng Long Châu, chia sẻ hiện nay có 2 loại vắc xin HPV là loại ngừa 4 chủng và 9 chủng. Vắc xin 4 chủng phòng HPV 16, 18 (gây khoảng 70% ung thư cổ tử cung, 90% ung thư hậu môn) và HPV 6, 11 (gây 90% sùi mào gà). Vắc xin 9 chủng bảo vệ rộng hơn, tiêm được cho cả nam và nữ, ngăn ngừa 9 loại HPV, trong đó các loại bổ sung giúp phòng khoảng 20% ca ung thư cổ tử cung còn lại.
Bên cạnh vắc xin phòng HPV, RSV, phế cầu, Hib, người dân nên chủ động chăm sóc sức khỏe và lựa chọn các cơ sở uy tín, cung cấp đầy đủ các vắc xin phòng bệnh nhằm bảo vệ sức khỏe gia đình trong giai đoạn cuối năm.
Tại sao không nên đợi có dịch mới tiêm vắc xin?
Bác sĩ chuyên khoa 2 Lê Thị Thanh Thảo cho biết, việc chờ đợi dịch bùng phát rồi mới đi tiêm chủng mang lại 3 rủi ro lớn.
Vắc xin không có tác dụng ngay lập tức: Sau khi tiêm, cơ thể cần ít nhất 2-4 tuần để huấn luyện hệ miễn dịch và sản sinh kháng thể. Nếu đợi đến khi dịch bùng phát mới tiêm, trẻ có thể nhiễm bệnh ngay khi kháng thể chưa kịp hình thành.
Nguy cơ quá tải và khan hiếm: Khi dịch bùng phát, nhu cầu tiêm chủng tăng vọt dẫn đến tình trạng hết vắc xin hoặc trẻ phải xếp hàng chờ đợi lâu tại bệnh viện - nơi vốn đang có nồng độ virus, vi khuẩn rất cao.
Lịch tiêm bị dồn ép: Nhiều loại vắc xin (như vắc xin 6 trong 1 chứa thành phần Hib hay vắc xin phế cầu) cần tiêm đủ liều, đúng khoảng cách để đạt hiệu quả tối ưu. Tiêm dồn ép hoặc tiêm muộn sẽ làm giảm đáng kể khả năng bảo vệ lâu dài.
“Mũi tiêm sớm nhất là mũi tiêm hiệu quả nhất. Đừng để trẻ phải đối mặt với vi khuẩn, virus trong trạng thái 'tay không bắt giặc'”, bác sĩ Thanh Thảo lưu ý.
