Cụ thể, phương pháp dân gian được áp dụng là dùng trứng và bạc để trị cảm lạnh hoặc cảm nắng. Sau khi luộc nóng trứng, nhét đồng xu hoặc dây bạc nguyên chất vào lòng trắng, bọc trứng trong khăn rồi lăn và miết dọc cơ thể ở các vị trí như trán, ngực, lưng, tay chân. Khi lăn xong mà màu bạc biến đổi (xanh xám là cảm lạnh, vàng là cảm nắng) thì được cho là đã “hút cảm”.
Ngoài ra, việc để trẻ tự hết sốt mà không cần dùng thuốc hay đưa đi bệnh viện cũng là điều đã và đang được nhiều gia đình thực hiện, với suy nghĩ “trẻ em có thể giảm sốt tự nhiên”.
Cả 2 cách trên đều tiềm ẩn nhiều rủi ro, cần được hiểu đúng để đảm bảo an toàn sức khỏe cho trẻ nhỏ.
Đánh cảm bằng trứng và bạc không nên áp dụng cho trẻ nhỏ, thay vào đó nên theo dõi trẻ và đưa đến bệnh viện kịp thời
Ảnh: S.T
Không phải lúc nào “đánh cảm” cũng tốt cho trẻ
Bác sĩ chuyên khoa 1 Bùi Thị Yến Nhi, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM - cơ sở 3, cho hay, lăn trứng gà với bạc nằm trong nhóm “biếm pháp” (cạo gió, đánh cảm, chích lể, giác hơi). Trong y học cổ truyền, “đánh cảm” phù hợp khi sốt do nguyên nhân gây bệnh ngoại sinh, chứ không phải mọi trường hợp sốt.
“Trẻ em có làn da mỏng manh, tạng phủ còn non nớt, bệnh diễn tiến nhanh. Khi lăn trứng dễ gây ra các tổn thương trên biểu bì da, có thể tăng nguy cơ nhiễm trùng hoặc khiến trẻ sốt cao hơn, làm trì hoãn điều trị trong các trường hợp sốt do nhiễm khuẩn, bệnh tự miễn hay ung thư”, bác sĩ Yến Nhi nhấn mạnh.
Việc “đánh cảm” tuy giúp cải thiện vi tuần hoàn, giãn mao mạch thông qua kích thích tại chỗ, nhưng không trực tiếp tiêu diệt tác nhân gây bệnh nhiễm khuẩn và cũng không ảnh hưởng nhiều đến quá trình điều hòa nhiệt độ cơ thể, vì vậy khi sốt cao không nên dùng phương pháp này.
“Trẻ em không phải người lớn thu nhỏ”
“Giảm sốt tự nhiên” là cách để cơ thể tự điều hòa và thay đổi điểm đặt nhiệt, trở về duy trì ở mức nhiệt độ chuẩn của cơ thể dao động trong khoảng 37-38°C mà không cần phải dùng thuốc hạ sốt, chỉ cần bù đủ nước, điện giải và áp dụng một số cách để cơ thể dễ dàng tỏa nhiệt ra môi trường.
Không nên chủ quan để trẻ giảm sốt tự nhiên vì thân nhiệt của trẻ có thể tăng rất nhanh, dễ vượt ngưỡng 39-40 độ C
Ảnh minh họa: AI
“Ở người lớn khỏe mạnh, khi sốt có thể theo dõi và áp dụng phương pháp trên. Tuy nhiên, trẻ em không phải người lớn thu nhỏ, vì vậy không nên nhìn nhận một cách đơn giản. Khi trẻ sốt trên 38,5 độ C, nên cho dùng thuốc hạ sốt vì thân nhiệt của trẻ có thể tăng rất nhanh, dễ vượt ngưỡng 39-40 độ C. Nếu sốt lên đến trên 41 độ C, trẻ có nguy cơ co giật, tổn thương não và tăng khả năng mắc viêm màng não”, bác sĩ Yến Nhi nói.
Hầu hết phụ huynh sẽ không đủ chuyên môn để đánh giá hết được các dấu hiệu nguy hiểm khi trẻ sốt cao. Vì vậy khi trẻ có các dấu hiệu sau, cần đưa đến bệnh viện ngay:
- Sốt kéo dài quá 3 ngày, không đáp ứng với thuốc hạ sốt.
- Sốt cao kèm lạnh run, sốt cao ở 40-41 độ C.
- Trẻ sốt có dùng thuốc nhưng bị dị ứng, sốt cao kèm mê sảng, khó thở, tím tái, cơn co giật toàn thân ngắn hoặc co giật kéo dài.
Ngoài ra, bác sĩ Yến Nhi nhấn mạnh, các phương pháp điều trị bệnh cho trẻ cần được tư vấn bởi các chuyên gia về y tế, không nên nghe theo lời truyền miệng hoặc kinh nghiệm gia truyền hay trào lưu sức khỏe chưa được kiểm chứng khoa học ủng hộ để không gây hậu quả nghiêm trọng hay chậm trễ điều trị.
“Sai một ly, đi một dặm!”
Theo bác sĩ Yến Nhi, bệnh ở trẻ dễ chuyển biến nhanh, nếu không được điều trị cẩn thận, bệnh dễ trở nặng, có thể tử vong, “sai 1 ly đi 1 dặm”. Một số dấu hiệu nguy hiểm cần phải nhận biết và sớm đưa trẻ đi bệnh viện gồm:
- Thóp trũng, co giật - động kinh (đặc biệt chú ý ở trẻ dưới 6 tháng tuổi khi co giật do sốt cao).
- Mất nước nặng: Mắt trũng, môi khô.
- Trẻ khóc không có nước mắt.
- Trẻ li bì khó đánh thức, bỏ bú hay không uống nước trong thời gian dài.
- Cứng cổ, đau đầu dữ dội, xuất hiện ban xuất huyết... hoặc tình trạng sốt trở nên tệ hơn với lần khám bác sĩ gần nhất, không đáp ứng với thuốc hạ sốt.
Trong chăm sóc trẻ bị sốt, việc quản lý an toàn nhằm phát hiện sớm các tình trạng đặc biệt có thể đe dọa tính mạng là điểm khác biệt quan trọng so với người lớn. Phụ huynh nên theo dõi nhiệt độ thường xuyên, cho trẻ uống đủ nước, giữ nơi ở thoáng mát và duy trì dinh dưỡng. Có thể lau mát bằng nước ấm, cởi bớt quần áo để hỗ trợ tản nhiệt; tiếp tục lau đến khi nhiệt độ hạ dưới 38°C.
