Kết hôn muộn liên quan giảm sinh
Theo Sở Y tế TP.Huế, mức sinh tại địa phương này hiện đã xuống dưới mức sinh thay thế, sau nhiều năm Huế là địa phương có mức sinh cao. Cụ thể, năm 2024 mức sinh của TP.Huế là 2,07 con/phụ nữ, năm 2025 mức này là 2,06. Mức sinh này giảm khá "đột ngột" so với mức sinh 2,38 - 2,22 (năm 2022 - 2023), và từng lên đến 2,98 (năm 2005).
Sàng lọc sơ sinh phát hiện sớm bệnh lý di truyền (nếu có) để can thiệp sớm, giúp trẻ phát triển khỏe mạnh
ẢNH: TRUNG TÂM SÀNG LỌC, CHẨN ĐOÁN TRƯỚC SINH VÀ SƠ SINH, BỆNH VIỆN TRƯỜNG ĐH Y DƯỢC HUẾ
Đại diện Sở Y tế TP.Huế cho biết, các năm qua địa phương này triển khai các chính sách hỗ trợ giảm sinh. Nhưng trước xu hướng mức sinh giảm, năm 2026, địa phương phấn đấu tăng mức sinh 0,2%, hướng đến đạt mức sinh thay thế (2,1 con/phụ nữ), và duy trì mức sinh thay thế lâu dài. Chính sách và truyền thông về công tác dân số sẽ được điều chỉnh phù hợp với thực tế.
Theo Cục thống kê (Bộ Tài chính), tại Huế, tuổi kết hôn trung bình hiện là hơn 28 tuổi, cao hơn trung bình cả nước khoảng 1,5 tuổi. Với nam giới, tuổi kết hôn trung bình (năm 2024) là hơn 30 và 26,4 tuổi ở nữ.
"Giảm sinh có liên quan yếu tố kết hôn muộn, vì kết hôn muộn thường có xu hướng đẻ ít, đẻ thưa. Cùng với đó, đẻ muộn cũng tăng nguy cơ vô sinh, khó đậu thai, vì chất lượng tinh trùng ở nam giới và trứng ở nữ đều giảm theo thời gian", một chuyên gia của Cục Dân số (Bộ Y tế) lưu ý.
Cùng với các chính sách duy trì mức sinh thay thế, TP.Huế đã thực hiện các chương trình mở rộng tầm soát, chẩn đoán, điều trị trước sinh và sơ sinh, là các hoạt động quan trọng cho nâng cao chất lượng dân số.
Trong năm 2025, tỷ lệ bà mẹ mang thai được tầm soát (sàng lọc trước sinh) đủ 4 bệnh (down, Edward, Patau, thalassemia) đạt 54,6%; 68% trẻ được sàng lọc sơ sinh, trong đó 42,6% trẻ sơ sinh được tầm soát đủ 5 bệnh: suy giáp trạng bẩm sinh, thiếu men G6PD, tăng sản thượng thận bẩm sinh, khiếm thính bẩm sinh, tim bẩm sinh...
Cần can thiệp sớm nâng mức sinh
Ông Mai Trung Sơn, chuyên viên cao cấp của Cục Dân số (Bộ Y tế), cho biết, xu hướng giảm mức sinh tại TP.Huế cũng như một số địa phương từng có mức sinh cao khác, cho thấy các địa phương cần có chính sách can thiệp phù hợp thực tế, sát với 4 nhóm vấn đề lớn được quy định tại luật Dân số (có hiệu lực từ 1.7.2026), trong đó có nội dung quan trọng về duy trì mức sinh thay thế.
Chuyên gia của Cục Dân số nhìn nhận, quy mô dân số Việt Nam hiện vẫn ổn định, mức tăng dân số giảm nhưng vẫn tăng khoảng 1 triệu người/năm.
Tuy nhiên, trước thực tế mức sinh tại Việt Nam đang giảm liên tục trong các năm gần đây, hiện đang ở mức thấp "lịch sử" 1,91 con/phụ nữ, và chỉ 17% các địa phương đạt mức sinh thay thế trong năm 2024, chuyên gia này cho rằng, mức sinh thấp kéo dài đặt ra thách thức về quy mô dân số, nguồn nhân lực trong tương lai.
Theo các chuyên gia về nhân khẩu học, mức sinh là hằng số không cố định, thay đổi tại các thời điểm. Tuy nhiên, các năm gần đây, giảm sinh đang là thực tế ở nhiều quốc gia.
Trên quy mô quốc gia, nếu mức sinh giảm thấp dưới 1,3 thì rất khó hồi phục, do đó, các quốc gia cần có các biện pháp can thiệp sớm, để duy trì mức sinh thay thế, đảm bảo quy mô dân số.
