Vì vậy, việc phòng ngừa ngộ độc thực phẩm đòi hỏi cả người dân lẫn cơ sở kinh doanh thực phẩm phải cùng nâng cao ý thức và hành động cụ thể.
Đối với người tiêu dùng
Lựa chọn thực phẩm có nguồn gốc rõ ràng. Mua hàng tại chợ, siêu thị hoặc cửa hàng đạt chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm. Kiểm tra nhãn mác, hạn sử dụng, điều kiện bảo quản. Tuyệt đối không mua hàng trôi nổi, không rõ xuất xứ, đặc biệt là thịt, hải sản, sữa, kẹo, thực phẩm chức năng không có chứng nhận.
Bảo quản đúng cách trong tủ lạnh. Thực phẩm tươi sống và thực phẩm chín phải để riêng, đựng trong hộp kín. Giữ nhiệt độ ngăn mát khoảng 5°C và ngăn đông khoảng -18°C. Không dùng lại đồ ăn đã để ngoài quá 2 giờ, đặc biệt trong thời tiết nóng ẩm, thực phẩm đã có dấu hiệu hỏng như thay đổi mùi vị, nhầy nhớt, nấm mốc,…
Ăn chín - uống sôi - rửa sạch tay trước khi ăn. Đây là nguyên tắc "3 sạch" cơ bản nhưng vẫn là lá chắn hiệu quả nhất. Dụng cụ chế biến phải được vệ sinh thường xuyên, tránh nhiễm chéo giữa thực phẩm sống và chín.
Cảnh giác với thực phẩm "giá rẻ bất thường" hoặc "siêu hấp dẫn". Thức ăn đường phố, đồ ăn nhanh không rõ quy trình chế biến tiềm ẩn nhiều nguy cơ nhiễm khuẩn Salmonella, E.coli, Staphylococcus aureus...
Nhận biết sớm và xử trí khi nghi ngờ ngộ độc. Triệu chứng thường gặp như buồn nôn, nôn, tiêu chảy, đau bụng, sốt. Không tự ý dùng thuốc cầm tiêu chảy hay kháng sinh. Nhanh chóng đến cơ sở y tế gần nhất để được điều trị kịp thời và khai báo nguồn thực phẩm đã sử dụng.
Triệu chứng ngộ độc thực phẩm thường gặp như buồn nôn, nôn, tiêu chảy, đau bụng, sốt
Ảnh minh họa: AI
Đối với cơ sở sản xuất - chế biến - kinh doanh thực phẩm
Tuân thủ nghiêm quy định an toàn thực phẩm
Có giấy chứng nhận đủ điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm, định kỳ kiểm tra sức khỏe và tập huấn cho nhân viên. Thực hiện kiểm nghiệm nguyên liệu đầu vào, đặc biệt là thực phẩm dễ hư hỏng như thịt, trứng, sữa, rau củ tươi.
Áp dụng nguyên tắc "5 chìa khóa vàng" của WHO
Giữ sạch sẽ. Tách riêng thực phẩm sống và chín. Nấu kỹ thực phẩm. Giữ thực phẩm ở nhiệt độ an toàn. Sử dụng nước và nguyên liệu an toàn.
Xây dựng quy trình truy xuất nguồn gốc và lưu mẫu thực phẩm
Lưu mẫu mỗi bữa ăn tập thể ít nhất 24 giờ để phục vụ điều tra khi cần. Ghi chép nhật ký nguyên liệu - chế biến - phân phối theo quy định.
Kiểm soát chặt chuỗi cung ứng
Không nhập hàng trôi nổi, không rõ nguồn gốc. Ưu tiên sản phẩm được chứng nhận VietGAP, HACCP hoặc ISO 22000.
Phối hợp chặt với cơ quan y tế
Báo cáo kịp thời khi phát hiện thực phẩm nghi ngờ gây ngộ độc. Tích cực phối hợp trong công tác kiểm tra, giám sát và truy xuất nguồn gốc.
Ngộ độc thực phẩm có thể phòng tránh hoàn toàn nếu mọi khâu trong chuỗi "từ trang trại đến bàn ăn" được kiểm soát nghiêm ngặt. Để bảo vệ sức khỏe cộng đồng, mỗi người dân cần là người tiêu dùng thông thái, và mỗi cơ sở sản xuất, kinh doanh phải đặt đạo đức nghề nghiệp lên hàng đầu.
Việc tuân thủ đúng quy định không chỉ tránh được hậu quả đáng tiếc cho người dùng, mà còn xây dựng niềm tin - nền tảng bền vững cho thương hiệu và cộng đồng.
