Bệnh quai bị là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do vi rút quai bị gây ra. Bệnh thường gặp ở trẻ em, nhưng cũng có thể xảy ra ở người lớn. Vi rút quai bị lây truyền qua đường hô hấp, qua các giọt bắn khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện. Các triệu chứng của bệnh quai bị bao gồm: sốt, đau đầu, đau cơ, mệt mỏi và sưng tuyến nước bọt mang tai. Trong một số trường hợp, bệnh có thể không gây ra triệu chứng. Các biến chứng của bệnh quai bị là viêm tinh hoàn, viêm buồng trứng, viêm tụy, viêm màng, viêm não.
Bác sĩ Trà Anh Duy trong một ca phẫu thuật cho bệnh nhân nam
ẢNH: M.H
Mối liên hệ giữa bệnh quai bị và vô sinh nam
TS-BS Trà Anh Duy (Trung tâm Sức khỏe nam giới Men's Health) cho biết: "Viêm tinh hoàn là một trong những biến chứng thường gặp nhất của bệnh quai bị ở nam giới. Theo thống kê, tỷ lệ viêm tinh hoàn sau quai bị dao động từ 15 - 40%. Viêm tinh hoàn có thể dẫn đến teo tinh hoàn và giảm sản xuất tinh trùng, từ đó gây vô sinh".
Theo một nghiên cứu được công bố trên chuyên san The World Journal of Men's Health, khoảng 30% nam giới viêm tinh hoàn sau quai bị bị teo tinh hoàn. Trong số những người bị teo tinh hoàn, khoảng 50% giảm sản xuất tinh trùng.
Tuy nhiên, không phải tất cả nam giới bị viêm tinh hoàn sau quai bị đều vô sinh. Theo một nghiên cứu khác đăng trên chuyên san Andrology, chỉ có khoảng 10% nam giới viêm tinh hoàn sau quai bị bị vô sinh.
Cơ chế gây vô sinh của bệnh quai bị vẫn chưa được hiểu đầy đủ. Tuy nhiên, người ta cho rằng vi rút quai bị có thể xâm nhập vào tinh hoàn và gây tổn thương các tế bào leydig (có chức năng sản xuất testosterone - hormone sinh dục nam) và tế bào sertoli (có chức năng hỗ trợ và nuôi dưỡng các tế bào tinh trùng).
Ngoài ra, viêm tinh hoàn cũng có thể gây ra các biến đổi về cấu trúc và chức năng của tinh hoàn, ảnh hưởng đến quá trình sản xuất và vận chuyển tinh trùng.
Phòng ngừa, điều trị và chăm sóc
Hiện nay, có vắc xin phòng bệnh quai bị, thường được tiêm cho trẻ từ 12 tháng tuổi trở lên.
Khi mắc bệnh quai bị, người bệnh cần được nghỉ ngơi đầy đủ, ăn uống nhẹ nhàng và uống nhiều nước. Trong trường hợp viêm tinh hoàn, người bệnh cần được điều trị bằng thuốc giảm đau, thuốc kháng viêm và thuốc kháng vi rút.
Nam giới đã từng bị bệnh quai bị, đặc biệt là những người đã bị viêm tinh hoàn, nên chú ý đến sức khỏe sinh sản của mình. Nên khám sức khỏe sinh sản định kỳ để phát hiện sớm các vấn đề và có biện pháp can thiệp kịp thời. Nếu có các triệu chứng của bệnh quai bị, hãy đến bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.
"Bệnh quai bị có thể gây vô sinh ở nam giới do biến chứng viêm tinh hoàn, tuy nhiên không phải tất cả nam giới bị viêm tinh hoàn sau quai bị đều vô sinh. Nguy cơ vô sinh phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm: tuổi, mức độ nghiêm trọng của bệnh, thời gian mắc bệnh và điều trị. Tiêm vắc xin là cách phòng ngừa bệnh quai bị hiệu quả nhất", TS-BS Trà Anh Duy chia sẻ.
Nguy cơ vô sinh sau quai bị phụ thuộc vào nhiều yếu tố
Tuổi: Nam giới trưởng thành có nguy cơ bị viêm tinh hoàn sau quai bị cao hơn trẻ em. Điều này có thể là do hệ miễn dịch của người lớn phản ứng mạnh mẽ hơn với vi rút quai bị, dẫn đến viêm tinh hoàn nặng hơn.
Mức độ nghiêm trọng của bệnh: Nam giới bị bệnh quai bị nặng có nguy cơ bị viêm tinh hoàn cao hơn. Bệnh quai bị nặng thường gây ra các triệu chứng nghiêm trọng hơn và có thể kéo dài hơn, làm tăng nguy cơ vi rút xâm nhập vào tinh hoàn và gây tổn thương.
Thời gian mắc bệnh: Nam giới bị bệnh quai bị càng lâu thì nguy cơ bị viêm tinh hoàn càng cao. Thời gian mắc bệnh càng dài, vi rút càng có nhiều thời gian để xâm nhập vào tinh hoàn và gây tổn thương.
Điều trị: Nam giới được điều trị kịp thời và đúng cách có nguy cơ bị viêm tinh hoàn thấp hơn. Điều trị kịp thời có thể giúp giảm nhẹ các triệu chứng và ngăn ngừa các biến chứng, bao gồm cả viêm tinh hoàn.
