Bác sĩ nội trú: Kỹ năng chuyên môn và nhân cách nghề nghiệp
Kỹ thuật y học phát triển mạnh mẽ nên cần đào tạo sau đại học có hướng dẫn để bác sĩ trẻ thành thạo trước khi hành nghề độc lập
ẢNH: LIÊN CHÂU
Ngành y có đặc thù trong đào tạo so với các ngành khác, bởi bên cạnh kiến thức chuyên sâu còn cần tay nghề thành thục và có tâm sáng. Sự kết hợp giữa lý thuyết và thực hành là yếu tố then chốt giúp bác sĩ nội trú phát triển kỹ năng chuyên môn và nhân cách nghề nghiệp.
Hơn nữa, các tình huống là riêng biệt và cụ thể, mỗi người bệnh là một bệnh cảnh riêng, bối cảnh riêng, nên việc đào tạo cần đặt trong thực tế luôn có biến động.
Người thầy hướng dẫn đóng vai trò quan trọng, là hình mẫu và giám sát, nâng đỡ để học viên đạt được các kiến thức, kỹ năng cũng như thái độ, sự thấu cảm với người bệnh.
Do vậy, đào tạo bác sĩ nội trú phải gắn liền với thực hành, rèn luyện tay nghề và các kỹ năng trong khám, chữa bệnh chuyên khoa.
Người đủ năng lực mới hành nghề độc lập
Trong thực tế, mô hình đào tạo bác sĩ nội trú đã chứng minh thành công và không thể thiếu trong đào tạo y khoa. Do vậy, có thể kể ra một số lý do chính sau đây về sự cần thiết phải đào tạo bác sĩ nội trú.
Đầu tiên là lý do lịch sử: từ "thầy thuốc đa năng" sang y học hiện đại. Trước thế kỷ 19, bác sĩ tốt nghiệp y khoa có thể hành nghề tương đối độc lập, vì y học còn đơn giản, thuốc men, kỹ thuật điều trị còn hạn chế, chủ yếu chữa các bệnh đơn giản trong cộng đồng.
Khi khoa học y sinh phát triển mạnh (cuối thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20), đặc biệt là giải phẫu, gây mê, kháng sinh, chẩn đoán hình ảnh…, phạm vi kiến thức và kỹ năng cần thiết vượt quá khả năng của chương trình đại học thông thường 4 - 6 năm.
Nhất là trong giai đoạn hiện nay, các tiến bộ kỹ thuật trong y học phát triển rất mạnh mẽ, với sự ra đời các biện pháp chẩn đoán và thủ thuật hiện đại và rất chuyên sâu, các công nghệ sinh học, tế bào, di truyền đến thiết bị hiện đại ứng dụng trí tuệ nhân tạo và robot.
Do đó, cần một giai đoạn đào tạo sau đại học có hướng dẫn để bác sĩ trẻ thành thạo hơn trước khi hành nghề độc lập.
Hai là để đảm bảo an toàn người bệnh. Một bác sĩ vừa tốt nghiệp chưa đủ kinh nghiệm lâm sàng để tự xử lý những ca bệnh phức tạp hoặc cấp cứu nguy kịch. Đào tạo nội trú cho phép họ thực hành dưới sự giám sát của các thầy, dần dần tích lũy kỹ năng và kinh nghiệm. Điều này bảo vệ an toàn của bệnh nhân và duy trì chất lượng chăm sóc.
Ba là nhằm phát triển chuyên khoa. Y học hiện đại phân nhánh thành nhiều chuyên khoa sâu (nội, ngoại, sản, nhi, tim mạch, thần kinh…).
Chưa kể trong mỗi chuyên khoa lại có các chuyên khoa rất sâu, như trong tim mạch lại có tim mạch can thiệp, chẩn đoán hình ảnh, cấp cứu tim mạch, rối loạn nhịp, tim mạch thể thao…
Chương trình đại học chỉ có thể cung cấp kiến thức tổng quát; để hành nghề chuyên khoa ước tính cần thêm 3 - 7 năm đào tạo nội trú. Không có nội trú thì khó hình thành đội ngũ bác sĩ chuyên khoa đáp ứng nhu cầu xã hội ngày một tăng.
Bốn là rèn luyện kỹ năng nghề nghiệp và y đức. Ngoài kỹ năng y khoa, nội trú còn là môi trường rèn luyện ra quyết định lâm sàng, làm việc nhóm, giao tiếp với bệnh nhân và đồng nghiệp, tinh thần chịu trách nhiệm... Đây là những năng lực khó có được nếu chỉ học lý thuyết hoặc thực tập ngắn hạn.
Năm là chuẩn hóa chất lượng y tế quốc gia. Nội trú là bước sàng lọc, chỉ những người đủ năng lực mới hoàn tất chương trình để hành nghề độc lập. Nhờ vậy, hệ thống y tế có thể đảm bảo mặt bằng chất lượng bác sĩ, tránh tình trạng "tay nghề chênh lệch quá lớn" nếu ai cũng hành nghề ngay sau tốt nghiệp.
Điều này tạo ra sự công bằng trong chăm sóc sức khỏe của các địa phương từ thành phố lớn đến những vùng xa xôi hơn người bệnh đều được các bác sĩ chuyên khoa có mặt bằng kiến thức tay nghề vững vàng chăm sóc.
Đào tạo bác sĩ nội trú là cầu nối giữa kiến thức cơ bản ở đại học và năng lực hành nghề độc lập. Nó đảm bảo an toàn bệnh nhân, phát triển chuyên khoa, chuẩn hóa chất lượng và rèn luyện toàn diện năng lực nghề nghiệp.
Nếu để bác sĩ hành nghề ngay sau tốt nghiệp, nguy cơ sai sót và thiếu hụt chuyên môn sẽ rất lớn trong bối cảnh y học ngày càng phức tạp.
