Nhà cổ 100 năm gắn với 'đại ca giang hồ' Sài Gòn: Kiến trúc có một không hai

Đời sống
31.05.2025 00:05:52

Ẩn mình trong một con hẻm nhỏ ở Q.Tân Bình (TP.HCM), ngôi nhà cổ 100 năm tuổi từng gắn với tên tuổi 'đại ca giang hồ' Tư Mắt vẫn sừng sững với thời gian. Không chỉ nổi bật bởi lối kiến trúc Đông – Tây giao thoa, công trình này còn lưu giữ dấu ấn tâm linh đặc biệt, hiếm có giữa lòng đô thị Sài Gòn hiện đại.

Ngôi nhà cổ 100 năm gắn với cuộc đời đầy thăng trầm của ông Nguyễn Văn Trước, người được biết đến với biệt danh "đại ca Tư Mắt" trong giới giang hồ những năm đầu thế kỷ 20.

Bí ẩn bên trong nhà cổ 100 năm, của ‘đại ca giang hồ’ Sài Gòn xưa- Ảnh 1. — Ngôi nhà như dinh thự thời xưa đã tồn tại cả 100 năm ở một con hẻm nhỏ thuộc Q.Tân Bình, TP.HCM

Bí ẩn bên trong nhà cổ 100 năm, của ‘đại ca giang hồ’ Sài Gòn xưa- Ảnh 2. — Khi xây dựng năm 1925, nhà này được trang trí theo lối kiến trúc tân cổ điển, giao thoa giữa lối kiến trúc Đông - Tây. Mặt tiền ngôi nhà được bao quanh bởi hàng cột, phù điêu. Phía trên có dòng chữ Nguyễn Bửu Long và cao hơn là biểu tượng của đạo Cao Đài là "Thiên Nhãn"

Bí ẩn bên trong nhà cổ 100 năm, của ‘đại ca giang hồ’ Sài Gòn xưa- Ảnh 3. — Mặt trước của ngôi nhà gồm 3 cửa chính. Các cửa được làm bằng gỗ, ốp kính song sắt kiểu mái vòm kiến trúc châu Âu

Bí ẩn bên trong nhà cổ 100 năm, của ‘đại ca giang hồ’ Sài Gòn xưa- Ảnh 4. — Ở các mặt khác của nhà cũng có cửa tương tự. Tuy nhiên, chỉ có một cửa ra vào thay vì 3 cửa như phía mặt trước của ngôi nhà

Bí ẩn bên trong nhà cổ 100 năm, của ‘đại ca giang hồ’ Sài Gòn xưa- Ảnh 5. — Ngôi nhà được xây theo kiểu hình vuông. Bao 4 góc xung quanh là dãy hành lang kèm hàng cột

Sách Hảo hán Sài Gòn - Dân chơi Bến Nghé của tác giả Thượng Hồng có đoạn nhắc, khi xưa, ông làm thợ hớt tóc, rồi sau đó làm chủ tiệm, mở cửa hiệu hớt tóc tại số 200 đường Marins (đường Thủy Bình, sau đổi thành Đồng Khánh, hiện nay là Trần Hưng Đạo B, Q.5, TP.HCM). Thời đó, khắp vùng Sài Gòn -Chợ Lớn (và cả Nam Kỳ lục tỉnh) không ai không nghe danh "đại ca Tư Mắt", bởi ông là trùm giang hồ nổi tiếng trượng nghĩa.

Đến năm 50 tuổi, bỗng nhiên Tư Mắt rũ áo giang hồ, có lẽ do hối lỗi những gì mình đã gây ra trong suốt một thời gian dài, nên xin vào làm công quả ở chùa Giác Lâm, nay thuộc đường Lạc Long Quân, Q.Tân Bình.

Sau khi qua đời, ông có để lại cho gia đình ngôi nhà nằm tại đường Trần Văn Hoàng, Q.Tân Bình, TP.HCM ngày nay.

Ngôi nhà độc đáo với lối kiến trúc kiểu tân cổ điển, giao thoa giữa 2 trường phái Đông - Tây. Nhà được xây bằng bê tông cốt thép, chắc chắn. Đặc biệt, nhà có 4 mặt giống nhau, dãy hành lang cũng bao bọc 4 mặt với các cột bằng bê tông cốt thép theo kiểu Pháp.

Bí ẩn bên trong nhà cổ 100 năm, của ‘đại ca giang hồ’ Sài Gòn xưa- Ảnh 6. — Bên trong ngôi nhà

Bí ẩn bên trong nhà cổ 100 năm, của ‘đại ca giang hồ’ Sài Gòn xưa- Ảnh 7. — Toàn cảnh phòng khách rộng lớn, trong đó có bộ bàn ghế cẩn xà cừ gắn bó với lịch sử 100 năm của ngôi nhà

Bí ẩn bên trong nhà cổ 100 năm, của ‘đại ca giang hồ’ Sài Gòn xưa- Ảnh 8.

Bí ẩn bên trong nhà cổ 100 năm, của ‘đại ca giang hồ’ Sài Gòn xưa- Ảnh 9.

Bí ẩn bên trong nhà cổ 100 năm, của ‘đại ca giang hồ’ Sài Gòn xưa- Ảnh 10.

Bí ẩn bên trong nhà cổ 100 năm, của ‘đại ca giang hồ’ Sài Gòn xưa- Ảnh 11.

Trần nhà còn lưu dấu lại kiểu tạo hình đẹp mắt, kèm theo là những nét vẽ họa tiết trang trí tường của thời đó

Ảnh: Phạm Hữu

Bí ẩn bên trong nhà cổ 100 năm, của ‘đại ca giang hồ’ Sài Gòn xưa- Ảnh 12. — Ở một mảng tường vẫn còn rõ nét những họa tiết tranh tường

Đặc biệt hơn và có lẽ duy nhất ở TP.HCM, đó là còn tồn tại ngôi nhà ở phía tầng thượng được xây dựng mô phỏng như Thánh thất Cao Đài. Trong đó là các cụm thờ hộ pháp ở 4 góc nhà. Trung tâm là bát quái đài thờ Thiên Nhãn và Ngọc Hoàng Thượng Đế. Phía sau bát quái đài là Thiên Phong Đường thờ các vị chức sắc trong đạo Cao Đài.

Ông Trần Trọng Hiền (62 tuổi), cháu đời thứ 4 của ông Tư Mắt, cho biết, hơn 60 năm sống trong nhà cổ được xây vào năm 1925 (đến nay là đúng 100 năm) nhưng chưa hề thấy nhà bị hư hại nhiều, thậm chí chưa từng được sửa chữa hay trùng tu lớn nào. Nhà dạng hình vuông, diện tích khoảng 200 m². Ngôi nhà chỉ cũ đi, rêu phong bám do yếu tố thời gian.