Đó là Quadrantids, trận mưa sao băng được mong chờ nhất những ngày tới đây khi nó đạt cực điểm vào đầu năm 2025. Tuy nhiên từ bây giờ, người yêu thiên văn Việt Nam đã có thể "săn" chúng.
Thời điểm quan sát tốt nhất
Theo Hội Thiên văn Hà Nội (HAS), mưa sao băng Quadrantids hoạt động hàng năm từ tối nay 26.12.2024 đến ngày 16.1.2025 với cực điểm năm nay rơi vào lúc 23 giờ sáng ngày 3.1.2025. Vì vậy, thời gian quan sát tốt nhất trận mưa sao băng này sẽ là rạng sáng ngày 4.1.2025.
Quadrantids là trận mưa đáng chú ý cuối năm 2024, đầu năm 2025
ẢNH: HUY HYUNH
Trong điều kiện quan sát thuận lợi, bạn có thể nhìn thấy từ 60 đến 200 vệt sao băng bay ngang bầu trời mỗi giờ vào lúc cực điểm. Mặc dù được coi là một trong những trận mưa sao băng đẹp nhất năm, Quadrantids vẫn không được đánh giá cao do thời gian cực đại ngắn, chỉ kéo dài trong vài giờ.
Năm nay, trăng lưỡi liềm đầu tháng sẽ lặn đi vào đầu buổi tối và gần như không ảnh hưởng gì tới buổi quan sát của bạn. Tâm điểm của mưa sao băng Quadrantids, điểm mà các vệt sao băng dường như xuất phát trên bầu trời, nằm trong chòm sao cổ Quadrans Muralis.
Chòm sao này được nhà thiên văn học người Pháp Jerome Lalande tạo ra vào năm 1795 và mang hình ảnh của thước đo góc phần tư, một công cụ thiên văn học được sử dụng để quan sát và vẽ vị trí của các ngôi sao.
Năm 1922, Quadrans Muralis đã bị loại bỏ. Mặc dù thế, tên của trận mưa sao băng xuất phát từ nó vẫn được giữ nguyên. Hiện nay, bạn có thể tìm thấy tâm điểm của mưa sao băng Quadrantids trong chòm sao Bootes.
Bí ẩn nguồn gốc
Bạn có thể bắt đầu quan sát mưa sao băng này từ sau 2 giờ sáng khi tâm điểm đã mọc cao ở phía trên đường chân trời hướng đông bắc và tiếp tục cho đến khi bình minh dần ló dạng.
Một vài lưu ý nhỏ cho bạn nếu có dự định quan sát qua đêm bên ngoài trời, hãy chuẩn bị quần áo đủ ấm trong điều kiện nhiệt độ xuống thấp vào ban đêm, bên cạnh đó có thể đi theo nhóm nhỏ để cùng nhau thư giãn và ngắm nhìn món quà khởi đầu năm mới mà thiên nhiên mang đến.
Trong nhiều năm, sao chổi mẹ của Quadrantids vẫn chưa được biết đến. Đó là vì các nhà thiên văn học đang tìm kiếm một vật thể có quỹ đạo trùng với quỹ đạo của luồng sao băng Quadrantids.
Ngắm mưa sao băng thuận lợi rạng sáng 4.1.2025
ẢNH: HUY HYUNH
Các trận mưa sao băng khác có các "vật thể mẹ" có quỹ đạo trùng với luồng sao băng của chúng. Nhưng "vật thể mẹ" của Quadrantids thì khác. Hiện tại có ít nhất hai vật thể liên quan đến thiên thạch Quadrantids.
Vật thể chính tạo ra Quadrantids là một tiểu hành tinh có tên là 2003 EH1. Người ta tin rằng đây là một sao chổi đang ngủ yên hoặc đã tuyệt chủng. Các nhà thiên văn học hiện nay cho biết cũng có một vật thể thứ hai liên quan cũng góp phần vào trận mưa sao băng này có thể là sao chổi 96P/Machholz. Vật chất mà chúng ta thấy lướt qua bầu trời đã rời khỏi sao chổi này từ nhiều thế kỷ trước.
