Hôm nay là chủ nhật ngày 24.8 dương lịch. Xét theo lịch âm hôm nay là mùng 2 tháng 7 âm lịch, theo can chi đây là ngày Ất Sửu, nằm trong tháng Giáp Thân, năm Ất Tỵ. Chúng ta vừa trải qua hai tháng 6 gồm một tháng 6 thông thường và một tháng 6 nhuận, còn gọi là tháng Quý Mùi và tháng Quý Mùi nhuận.

Chi tiết lịch âm hôm nay 24.8
ẢNH: CAO AN BIÊN
Trong năm có 24 tiết khí gồm: Lập xuân, Vũ thủy, Kinh trập, Xuân phân, Thanh minh, Cốc vũ, Lập hạ, Tiểu mãn, Mang chủng, Hạ chí, Tiểu thử, Đại thử, Lập thu, Xử thử, Bạch lộ, Thu phân, Hàn lộ, Sương giáng, Lập đông, Tiểu tuyết, Đại tuyết, Đông chí, Tiểu hàn và Đại hàn. Chúng ta đang trải qua tiết Xử thử, có ý nghĩa là "mưa ngâu". Tiết khí này đánh dấu thời tiết nóng không còn quá gay gắt.
Lịch âm hoạt động dựa trên chu kỳ tròn khuyết của mặt trăng, theo sát sự thay đổi pha của mặt trăng từ không trăng, trăng lưỡi liềm, trăng bán nguyệt, trăng khuyết, trăng tròn và ngược lại.
Hôm qua 23.8 tức mùng 1 tháng 7 âm lịch là ngày không trăng. Đây cũng là ngày có hiện tượng trăng đen theo mùa, một hiện tượng hiếm gặp 33 tháng mới có một lần.
Âm lịch và thú vị chuyện can chi
Theo chuyên gia lịch pháp, người phương Đông cổ đặt ra 2 yếu tố là can và chi, hay gọi đầy đủ là thiên can và địa chi, đều có cơ sở từ quan sát thiên văn.
Cụ thể, có 10 can khác nhau, còn được phối hợp với âm dương và ngũ hành: Giáp, Ất tương ứng với Mộc; Bính, Đinh tương ứng với Hỏa; Mậu, Kỷ tương ứng với Thổ; Canh, Tân tương ứng với Kim; Nhâm, Quý tương ứng với Thủy. 12 chi gồm có: Tý, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất, Hợi.
Thiên can và địa chi là hệ thống đánh số thành chu kỳ được dùng tại nhiều nước châu Á, chủ yếu ở khu vực Đông Á. Nó được áp dụng với tổ hợp chu kỳ 60 trong âm lịch nói chung để xác định tên gọi của thời gian như ngày, giờ, năm, tháng.

Thiên can và địa chi, đều có cơ sở từ quan sát thiên văn
ẢNH: HHT TRAN
Mỗi ngày, tháng, năm trong âm lịch được gọi tên bằng một can đi với một chi. Vì bội số chung nhỏ nhất của 10 và 12 là 60 nên có thể thấy ngay rằng cứ 60 ngày/tháng/năm thì chu kỳ mới kết thúc.
Chẳng hạn chúng ta đang ở năm Ất Tỵ thì phải đúng 60 năm sau mới gặp lại được năm Ất Tỵ lần nữa. Theo phân tích trên, vì mùng 1.1 âm lịch năm nay (năm 2025) là ngày Mậu Tuất, tháng Mậu Dần, năm Ất Tỵ thì hôm nay mùng 2.7 âm lịch là ngày Ất Sửu, tháng Giáp Thân, năm Ất Tỵ. Năm 2025 theo can và chi là Ất Tỵ, tương ứng, năm 2026 sẽ là năm Bính Ngọ.