Lắng nghe, để tên xã phường… không trở nên vô nghĩa
Vào giữa tháng 4, khi tỉnh Quảng Trị công bố đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã sau sáp nhập, đã có không ít băn khoăn từ người dân và giới chuyên môn trước phương án đặt tên mới mang tính cơ học: các xã mới được ghép tên huyện kèm theo số thứ tự hoặc phương hướng, như "Vĩnh Linh 1", "Triệu Phong 3", "Bắc Gio Linh"...
Di tích lịch sử cấp quốc gia đặc biệt Đôi bờ Hiền Lương - Bến Hải
ẢNH: NGUYỄN PHÚC
Những cái tên như vậy, nghe qua có vẻ thuận tiện cho việc số hóa, nhưng lại vô tình làm lu mờ bản sắc văn hóa và lịch sử của từng địa phương. Nhiều người dân ví von đó là những cái tên không gợi nên ký ức, không gợi nên niềm tự hào hay sự gắn bó.
Ý kiến phản hồi từ người dân và cộng đồng tri thức đã được chính quyền các cấp ở Quảng Trị lắng nghe một cách cầu thị. Những điều chỉnh kịp thời và hợp lòng dân đã diễn ra.
H.Triệu Phong là nơi đi đầu, khi đổi tên các xã từ dạng đánh số sang những tên gọi giàu tính gợi nhớ như Ái Tử, Triệu Cơ, Nam Cửa Việt… Tiếp đó là H.Gio Linh với Cồn Tiên, Cửa Việt, Bến Hải, những địa danh mang đậm dấu ấn lịch sử kháng chiến. Và gần đây nhất là H.Vĩnh Linh khi quyết định thay vì "Vĩnh Linh 1", "Vĩnh Linh 5"... thì sẽ lấy lại những tên gọi từng in đậm trong tâm trí người dân như Vĩnh Tùng, Vĩnh Hoàng, Vĩnh Đức, Vĩnh Quan…
Một góc thị trấn Hồ Xá (H.Vĩnh Linh, Quảng Trị) nhìn từ trên cao
ẢNH: NGUYỄN PHÚC
Sáng 21.4, UBND huyện Vĩnh Linh công bố chính thức điều chỉnh phương án đặt tên xã theo hướng giữ lại nét riêng, giàu bản sắc. Dù trước đó nhiều xã đã hoàn thành việc lấy ý kiến, huyện vẫn tổ chức lấy lại ý kiến người dân cho những cái tên mới.
Giới tri thức và người dân đồng thuận cao
Trên mạng xã hội, các diễn đàn địa phương hay trong các cuộc họp, người dân thể hiện sự ủng hộ đối với những điều chỉnh trong việc đặt tên xã.
Quảng Trị là cái nôi cách mạng, người dân muốn giữ lại yếu tố lịch sử, truyền thống trong tên gọi xã phường
ẢNH: IPA QUẢNG TRỊ
Ông Nguyễn Hoàn, nguyên Phó giám đốc Sở TTTT tỉnh Quảng Trị lên tiếng ủng hộ: "Việc đặt tên xã phường phải phù hợp với các yếu tố truyền thống lịch sử, văn hóa, phát huy lợi thế so sánh của địa phương, phù hợp xu thế hội nhập". Còn nhà nghiên cứu sử học Lê Đức Thọ thì gọi đây là "quyết định rất nhân văn, thể hiện sự cầu thị", bởi từ lâu, ông cha ta đã đặt những cái tên với tất cả kỳ vọng và tin yêu gửi gắm cho hậu thế.
Theo Nghị quyết số 76/2025/UBTVQH15 và Quyết định số 759/QĐ-TTg ngày 14.4.2025, tên đơn vị hành chính cần ngắn gọn, dễ nhớ, phù hợp truyền thống văn hóa và được nhân dân đồng thuận.
Trên con đường quê yên bình ở Quảng Trị hôm nay
ẢNH: IPA QUẢNG TRỊ
Việc Quảng Trị điều chỉnh phương án đặt tên xã, theo nhiều chuyên gia, là một ví dụ điển hình về một chính quyền gần dân, vì dân và vì sự phát triển bền vững.
