Mùa vụ trắng tay
Dọc theo bờ sông Gâm, xã Xuân Vân, hàng chục hộ dân trồng bưởi, cam ở thôn Soi Đát đã phải hứng chịu những hậu quả nặng nề từ cơn bão số 10 và số 11. Nước lũ dâng cao đã nhấn chìm, cuốn trôi và vùi lấp dưới lớp phù sa, cát dày đặc nhiều diện tích cây ăn quả lâu năm.
Nông dân xã Xuân Vân xót xa trước mùa vụ trắng tay
ẢNH: ĐỖ TÚ
Nước rút, khung cảnh còn lại là các nhà vườn tan hoang. Bùn đất bám kín từ gốc lên thân cây, lá vàng úa, quả rụng hàng loạt, nằm la liệt và bắt đầu thối rữa trên nền đất ngập bùn.
Ông Nguyễn Văn Thường, một người trồng bưởi lâu năm tại thôn Soi Đát, không giấu nổi vẻ thất thần khi nhìn vườn cây của mình.
"Nhà tôi bị thiệt hại hơn 4 ha bưởi Soi Hà và bưởi Đường Cát Quế, cùng toàn bộ vườn ươm cây giống. Ước tính, mỗi cây bưởi sẽ cho thu khoảng 150 quả, mà giờ coi như mất trắng. Hơn một nửa số bưởi trên cây đã rụng, số còn lại vẫn đang tiếp tục rụng xuống. Tổng cộng quả rụng, thối mất hơn 1,5 vạn quả, thiệt hại ước tính trên 150 triệu đồng", ông Thường xót xa.
Ánh mắt ông chất chứa nỗi buồn của người nông dân đã dành cả công sức, vốn liếng để đầu tư: "Làm nông nghiệp vất vả lắm, 1 ha bưởi đầu tư cả trăm triệu đồng, mất là mất hết công sức, vốn liếng. Giờ chỉ biết cố gắng khắc phục".
Bưởi, cam rụng đầy gốc, bắt đầu thối rữa
ẢNH: ĐỖ TÚ
Không chỉ mất trắng vụ quả năm nay, diện tích cây cam, bưởi bị ngập úng còn đang có hiện tượng héo lá, khô cành do rễ bị tổn thương nghiêm trọng. Điều này đe dọa trực tiếp đến khả năng sinh trưởng và năng suất của các năm tiếp theo.
Tại thôn Đồng Tày, xã Xuân Vân, bưởi được coi là cây trồng chủ lực, giúp nhiều hộ gia đình đổi đời, làm giàu chân chính trên mảnh đất quê hương. Chính vì vậy, thiệt hại lần này càng thêm phần xót xa.
Ông Vũ Văn Chiêm, Trưởng thôn Đồng Tày, chia sẻ: "Chỉ trong 2 ngày nước lũ lên cao, hơn 10 vườn bưởi của bà con trong thôn đã bị ngập úng. Quả rụng ồ ạt, ước tính thất thoát hàng trăm triệu đồng chỉ trong chớp mắt. Quả đang treo trên cành thì rụng, quả đã rụng thì thối. Bà con ai cũng xót xa, nhìn vườn cây như nhìn con mình lâm bệnh nặng mà không làm gì được".
Người dân Xuân Vân lặng người trong vườn bưởi, ánh mắt thất thần nhìn những trái bưởi, trái cam đã rụng đầy gốc và những cây đang dần héo úa. Tại các diện tích bị ngập úng sâu, chỉ còn sót lại vài quả trên cao. Dù biết rằng những trái cuối cùng này giá trị kinh tế không còn đáng kể, thậm chí hương vị cũng đã bị ảnh hưởng, nhưng bà con vẫn cố gắng thu hoạch nốt, như một sự níu kéo cuối cùng đối với thành quả lao động cả năm.
Thiệt hại trên 40 tỉ đồng
Bưởi là cây trồng chủ lực, là niềm tự hào và nguồn sinh kế đã giúp nhiều hộ gia đình ở Xuân Vân đổi đời, làm giàu chân chính.
Theo thống kê sơ bộ của UBND xã Xuân Vân, đợt thiên tai vừa qua đã gây ngập úng trên 310/2.460 ha cây bưởi, cam. Phần lớn diện tích bị ngập úng này sau khi nước rút, quả đã bị rơi rụng và thối hoàn toàn, không thể thu hoạch. Tổng thiệt hại kinh tế ước tính trên 40 tỉ đồng.
Tại các vùng ngập úng, chỉ còn sót lại vài quả bưởi ở trên cành cao
ẢNH: ĐỖ TÚ
Trước những thiệt hại to lớn này, chính quyền địa phương và cơ quan chuyên môn đã nhanh chóng vào cuộc. Sau lũ, xã đã hướng dẫn người dân tập trung vào công tác khắc phục thiệt hại và ngăn chặn sự lây lan của sâu bệnh gây hại.
Ông Lê Đình Quyết, Phó chủ tịch UBND xã Xuân Vân, cho biết: "Chúng tôi đã tổ chức các đợt tuyên truyền, hướng dẫn người dân các biện pháp canh tác phù hợp trên từng loại cây ăn quả, đặc biệt lưu ý đến việc khơi thông rãnh nước; cắt, tỉa cành để thoát hơi nước; phá váng bề mặt đất để rễ "thở", bón phân kích rễ và phòng trừ nấm, sương mai…".
Cạnh đó, để hỗ trợ người dân vượt qua giai đoạn khó khăn, xã Xuân Vân đã phối hợp với các thôn rà soát, thống kê thiệt hại để làm cơ sở đề xuất hỗ trợ, bảo đảm chính xác, khách quan.
Theo Nghị quyết số 03/2025/NQ-HĐND của HĐND tỉnh Tuyên Quang, người dân được hưởng các chính sách hỗ trợ để khôi phục sản xuất với cây trồng nông nghiệp. Các định mức hỗ trợ quy định khác nhau, tùy theo thiệt hại đối với các vườn cây ở thời kỳ kiến thiết cơ bản, cây trong thời kỳ thu hoạch và cây giống trong vườn ươm.
Mặc dù con đường phục hồi sản xuất còn nhiều gian nan, nhưng với sự hỗ trợ của chính quyền và quyết tâm người nông dân Xuân Vân, những vườn cam, bưởi đặc sản được hy vọng sẽ sớm hồi sinh, mang lại mùa quả ngọt trong những năm tiếp theo.
