Thông tin từ Hội Thiên văn Hà Nội (HAS), đợt bùng phát năng lượng trên mặt trời xuất hiện từ vết đen AR4274 vào ngày 11.11 đã đánh dấu đợt bùng nổ bão mặt trời mạnh nhất trong năm 2025 và mạnh nhất kể từ tháng 10.2024.
Bão mặt trời cực mạnh lần này có nguồn gốc từ vết đen AR4274
ẢNH: NASA
NASA và Trung tâm Dự báo thời tiết không gian của của Cơ quan Quản lý đại dương và khí quyển quốc gia Mỹ (NOAA) cho biết vụ bùng nổ này đã giải phóng một lượng khổng lồ tia X và bức xạ tử ngoại.
Các hạt năng lượng cao đó đã gây ra hiện tượng mất sóng vô tuyến cấp độ R3 trên khắp châu Âu và châu Phi, làm gián đoạn liên lạc ở nửa bán cầu trái đất đang được mặt trời chiếu sáng. Ngay sau đó, 3 vụ phun trào khối lượng vành nhật hoa (CME) cực mạnh đã xảy ra - những đám mây plasma mặt trời khổng lồ lao thẳng về phía trái đất.
EarthSky cho biết những tác động này đã tạo ra các cơn bão địa từ mạnh ở mức độ G3, G4, đẩy cực quang sáng đi sâu vào các vĩ độ giữa bắc. Những người quan sát bầu trời trên khắp lục địa Mỹ, miền nam Canada, Bắc Âu và thậm chí cả một số vùng phía bắc Mexico đã báo cáo về những bức màn cực quang rực rỡ màu đỏ và xanh lá cây.
Điều khiến sự kiện lần này đặc biệt không chỉ nằm ở quy mô, mà còn ở thời điểm khi nó đánh dấu đỉnh điểm hoạt động của chu kỳ mặt trời thứ 25, mang đến cho các nhà khoa học dữ liệu quý giá theo thời gian thực về giai đoạn cực đại của mặt trời và tác động thực sự của nó tới thế giới công nghệ của con người.
Bão mặt trời hôm nay có còn hoạt động?
EarthSky cho biết vùng vết đen mặt trời AR4274 mạnh mẽ gây ra bão mặt trời mới đây hiện đã trượt khỏi rìa phía tây bắc của mặt trời. Trước đó, trong lần đầu tiên xuất hiện trở lại ở rìa phía đông bắc cách đây vài tuần, AR4274 là nguồn tạo ra nhiều đợt bùng phát. Sau đó, nó đã bùng phát dữ dội ở phía xa của mặt trời.
"Hoạt động của mặt trời đã giảm xuống mức vừa phải trong khoảng thời gian 24 giờ gần đây nhất. Với việc AR4274 hiện đang quay đi và chỉ còn một vài CME phía sau nữa đến, chúng ta hãy nói lời chào tạm biệt với vết đen đã cung cấp năng lượng cho cơn bão mặt trời cực mạnh trong tuần này", chuyên gia thông tin.
Bão mặt trời tạo nên cực quang rực rỡ những ngày qua ở nhiều khu vực
ẢNH: TN
Hoạt động năng lượng mặt trời mạnh vẫn có thể xảy ra trong khi AR4274 vẫn còn trong tầm quan sát. Có 70% khả năng xuất hiện thêm các đợt bùng phát cấp M và 30% khả năng xuất hiện thêm một đợt bùng phát cấp X. Những xác suất này sẽ giảm khi AR4274 quay sang phía xa.
Dự báo hoạt động địa từ hôm nay và ngày mai:
- Ngày 16.11: Có khả năng xảy ra một cơn bão địa từ G1 (nhỏ) riêng lẻ khi CME lướt qua.
- Ngày 17.11: Bão địa từ G1 (nhỏ) vẫn có khả năng xảy ra.
Thang bão địa từ:
1. Thang bão địa từ G1 (Nhỏ): Hiệu ứng vệ tinh và năng lượng quy mô nhỏ; có thể tạo ra cực quang gần các vùng cực.
2. G2 (Trung bình): Có thể xảy ra báo động điện áp; có thể tạo ra cực quang ở vĩ độ trung bình.
3. G3 (Mạnh): Có thể gây ra các vấn đề về GPS và radio HF (tần số cao); có thể dẫn đến hiện tượng cực quang lan rộng ở xa các cực.
4. G4 (Nghiêm trọng): Có thể làm lưới điện không ổn định; có thể xuất hiện cực quang ở vĩ độ thấp.
5. G5 (Cực kỳ nghiêm trọng): Mất điện trên diện rộng và mất khả năng định hướng; có thể xuất hiện cực quang ở xa các cực.
