Đây là lần đầu tiên giới thiệu đến công chúng toàn bộ bảo vật quốc gia đang được lưu giữ tại TP.HCM, đồng thời công bố quyết định của Thủ tướng Chính phủ công nhận bảo vật quốc gia mới: Chõ gốm trong bộ sưu tập tư nhân của diễn viên Chi Bảo.
Theo TS Hoàng Anh Tuấn, Giám đốc Bảo tàng Lịch sử TP.HCM, việc đưa đầy đủ bảo vật quốc gia hiện có tại TP.HCM đến với công chúng là một sự kiện văn hóa lớn. "Đây là cầu nối giữa quá khứ, hiện tại và tương lai, là một cố gắng lớn của những người làm bảo tàng, nhằm giúp công chúng hiểu rõ hơn về giá trị của di sản văn hóa dân tộc, góp phần lan tỏa ý thức bảo vệ, gìn giữ và phát huy các giá trị di sản văn hóa VN", ông nói.
NHỮNG TƯỢNG PHẬT NGÀN NĂM
Điểm nhấn phòng trưng bày là bảo vật quốc gia tượng Phật Đồng Dương được nhà khảo cổ học người Pháp Henri Parmentier tìm thấy năm 1911 ở Quảng Nam, có niên đại khoảng thế kỷ thứ 8 - 9. Tượng chế tác bằng đồng, đứng trên bệ sen cách điệu, được thể hiện đúng theo quý tướng của đồ tượng học Phật giáo: trên đỉnh đầu có nhục kế nhô cao biểu thị cho trí tuệ siêu việt, tóc xoắn ốc, thùy tai dài, khuôn mặt tròn, phúc hậu; giữa trán khắc nổi một vòng tròn, chân mày cong, mũi thon; cổ cao ba ngấn; thân khoác áo cà sa, để hở vai phải, hai cánh tay đưa ra phía trước, tay phải với thủ ấn giảng pháp, tay trái nắm phần vạt áo choàng. Pho tượng được đánh giá là một trong những pho tượng cổ và đẹp nhất Đông Nam Á, tiêu biểu cho kỹ thuật đúc đồng tinh xảo cùng nghệ thuật tạo hình ấn tượng của nền văn hóa Chăm pa.
Tượng Phật Đồng Dương, văn hóa Chăm pa, thế kỷ 8 - 9
ẢNH: TUẤN HOÀNG
Cạnh đó là tượng Phật Lợi Mỹ từng được mang đi trưng bày ở nhiều bảo tàng nổi tiếng trên thế giới. Tượng tạc bằng gỗ mù u, khắc họa đức Phật đứng thẳng trên bệ hoa sen, tiêu biểu cho nghệ thuật điêu khắc Phật giáo Đông Nam Á và văn hóa Óc Eo (thế kỷ 1 - 7), được lưu giữ tương đối nguyên vẹn cho đến ngày nay.
Kế bên là tượng Phật Bình Hòa (gỗ bằng lăng), sản phẩm đặc trưng của nghệ thuật văn hóa Óc Eo ở đồng bằng sông Cửu Long; tượng Phật Sơn Thọ tạc bằng đá sa thạch, thuộc văn hóa Óc Eo của cư dân vương quốc Phù Nam.
Lương tài hầu chi ấn, đồng thau, thời Nguyễn 1833
ẢNH: TUẤN HOÀNG
BẢO VẬT CHÕ GỐM
Chõ gốm văn hóa Đông Sơn (thuộc sưu tập của diễn viên Phạm Gia Chi Bảo) được tìm thấy ở xã Đông Tiến, H.Đông Sơn (Thanh Hóa) thuộc lưu vực sông Mã. Đây là chiếc chõ thứ 7 thuộc văn hóa Đông Sơn mà giới khảo cổ học phát hiện tại VN còn nguyên vẹn nhất, lớn nhất với hình dáng cân đối, chắc chắn và là chõ gốm Đông Sơn đầu tiên được công nhận bảo vật quốc gia vào tháng 12.2024.
Chõ gốm văn hóa Đông Sơn trong bộ sưu tập của Chi Bảo
ẢNH: TUẤN HOÀNG
Chõ dùng để làm chín thức ăn bằng hơi nước, gồm 2 tầng. Về mỹ thuật, mặt ngoài chõ trang trí văn thừng đập kết hợp miết láng. Lối trang trí này ngoài việc làm đẹp mắt còn hỗ trợ cho kỹ thuật tạo dáng để sản phẩm chắc, khỏe, chịu lực, ít bị rạn nứt khi nung và giữ được nhiệt đều khi sử dụng. Hiện vật gốc mang tính độc bản và độc đáo, có giá trị thực tiễn cao ở giai đoạn thời đại các Vua Hùng dựng nước.
Trưng bày Bảo vật quốc gia - những kiệt tác di sản tại TP.HCM (từ ngày 29.6 - 10.8) giới thiệu 17 bảo vật gồm: Chõ gốm - niên đại khoảng 2.500 - 2.000 năm; tượng Phật Đồng Dương, tượng Avalokitesvara Hoài Nhơn, tượng Avalokitesvara (thế kỷ 8 - 9); tượng Nữ thần Devi, tượng Avalokitesvara Đại Hữu (thế kỷ 10); tượng thần Vishnu (thế kỷ 2 - 5); tượng thần Surya, tượng Phật Sơn Thọ (thế kỷ 6 - 7); tượng Nữ thần Durga (thế kỷ 7 - 8); tượng Phật Sa Đéc (thế kỷ 4); tượng Phật Bình Hòa, tượng Phật Lợi Mỹ (thế kỷ 4 - 6); Lương Tài Hầu chi ấn có niên đại năm 1833; khuôn in Tín phiếu mệnh giá 5 đồng (niên đại 1947); tranh Vườn xuân Trung Nam Bắc của cố họa sĩ Nguyễn Gia Trí (thực hiện từ năm 1969 - 1989); tranh Thanh niên thành đồng (họa sĩ Nguyễn Sáng), phác thảo năm 1967, hoàn thành 1978 (do 2 tranh kích thước lớn và cần chế độ bảo quản nghiêm ngặt nên bảo vật được chiếu trên 2 màn hình lớn để người xem tương tác).
