Ngày 20.10.2024, ông Đỗ Văn Ỵ (69 tuổi) vô cùng vui mừng, xúc động khi được Viện KSND TP.HCM mời lên nhận quyết định đình chỉ điều tra số 52/KSĐT ngày 10.11.1988, ghi rõ không đủ căn cứ kết tội ông tội "giết người", "cướp tài sản của công dân".
Ông Đỗ Văn Ỵ trình bày nỗi oan khuất với PV Thanh Niên
ẢNH: THẢO NHÂN
Giữa tháng 2.2025, trình bày với PV Thanh Niên tại nhà ở H.Hóc Môn (TP.HCM), ông Ỵ cho biết sau ngày nhận quyết định tạm đình chỉ điều tra, ông nhiều lần làm đơn gửi Viện KSND TP.HCM đề nghị được xin lỗi công khai, bồi thường thiệt hại và tổn thất tinh thần nhưng không nhận được phản hồi.
VIÊN ĐẠN OAN NGHIỆT
Về vụ án liên quan đến mình, ông Đỗ Văn Ỵ trình bày ngày 22.12.1981, lúc đó ông 25 tuổi và đang làm chiến sĩ tại Đội An ninh chính trị Công an H.Thủ Đức, thì bất ngờ bị bắt với cáo buộc khẩu súng do đơn vị cấp cho ông đã gây ra cái chết của một nạn nhân. Từ đó, cơ quan tố tụng xác định ông Ỵ là đồng phạm tội giết người, cướp tài sản công dân, vi phạm các quy định về quản lý vũ khí.
"Cứ như vậy, tôi bị giam gần 6 năm, lúc nào trong trại giam, tôi cũng thống thiết nếu tôi có tội thì đem ra xử đi. Đến khi đưa tôi ra xét xử, một nạn nhân trong vụ án nhận dạng nói không phải tôi rồi tòa trả hồ sơ trở lại cho Viện KSND TP.HCM", ông Ỵ kể. Ngày 5.11.1987, ông nhận Lệnh tạm tha do Viện KSND TP.HCM ký, ghi "trong khi chờ quyết định xử lý, ra lệnh tạm tha cho ông Đỗ Văn Ỵ".
Gần 40 năm chịu án ‘giết người’, cựu chiến sĩ công an chờ ngày được minh oan
Ông Đỗ Văn Ỵ cho hay bản thân ông và gia đình rất vui vì được thả khỏi nơi tạm giam, sau đó ông lấy vợ, sinh con. Tuy nhiên, ông không thể xin được việc làm vì trong lý lịch lúc nào cũng ghi "ở tù". Vì vậy, ông Ỵ đành ở nhà phụ anh em trong gia đình làm mộc, sau về già không làm được nữa thì ông cùng vợ bán vé số.
"Khi 2 đứa con lớn lên đi làm, chúng nó cũng vì vướng lý lịch của tôi mà không xin được công việc yêu thích", ông Ỵ trăn trở với PV Thanh Niên.
Ông Ỵ cho biết về già suy nghĩ không biết cuộc đời, không biết vụ án của mình đi tới đâu, rồi đọc báo thấy nhiều vụ oan sai được minh oan, nên năm 2019, ông cùng anh trai Đỗ Văn Ý quyết định gửi đơn khiếu nại, kêu cứu đến Viện KSND TP.HCM đề nghị làm rõ ông có bị oan sai trong vụ án năm ấy hay không.
"5 năm khiếu nại, tháng 10.2024, anh em tôi vui mừng khôn xiết khi nhận quyết định đình chỉ điều tra ngày 10.11.1988 của Viện KSND TP.HCM", ông Ỵ nói và bật khóc khi đọc lại từng chữ được ghi trong quyết định đình chỉ: "Ngày 31.7.1981, tại An Khánh, H.Thủ Đức xảy ra vụ án giết người, cướp tài sản. Nạn nhân chết do lạc đạn. Sau khi điều tra và kết quả giám định loại đạn trúng người của nạn nhân trùng với đạn súng ngắn của Đỗ Văn Ỵ lúc đó là Công an H.Thủ Đức cất giữ. Căn cứ vào kết quả điều tra, do tình hình quản lý vũ khí sau chiến tranh quá lỏng lẻo, có nhiều mẫu súng có thể trùng lắp. Chỉ căn cứ vào biên bản giám định không đủ cơ sở kết tội bị cáo".
CẦN MỘT LỜI XIN LỖI, PHỤC HỒI DANH DỰ
Trao đổi với PV Thanh Niên, ông Đỗ Văn Ỵ chia sẻ vụ việc trôi qua đã hơn 40 năm, những đắng cay cuộc đời do ở tù, mang thân phận phạm nhân, ông và gia đình đã nếm trải đủ. "Khi mọi việc đã sáng tỏ, tôi không còn sức oán trách ai, nhưng tôi vẫn mong muốn được xin lỗi, được phục hồi danh dự cho tôi và gia đình. Để vợ con, anh em tôi được thẳng lưng với cuộc đời, không e dè với cuộc sống", ông Ỵ thổn thức nói.
Quyết định đình chỉ điều tra ban hành ngày 10.11.1988 nhưng đến tháng 10.2024, ông Ỵ mới được nhận
ẢNH: T.L
"Bắt nhầm thì tôi cũng không muốn nói nữa. Nhưng nếu năm 1988, khi có quyết định đình chỉ điều tra, Viện KSND TP.HCM thời ấy chịu giao quyết định cho tôi, giao quyết định cho đơn vị tôi, thì tôi có thể được phục hồi công việc. Họ giữ để làm gì, để tan nát cả cuộc đời tôi", ông Ỵ than thở.
Ông cũng trình bày: "Tôi đã lớn tuổi, bị phổi mãn tính, sức khỏe rất yếu, không biết sống chết ngày nào. Giờ chỉ mong muốn được xin lỗi tại địa phương, để ai cũng biết tôi bị oan, để con cháu sau này dễ làm việc, học tập".
Luật sư Nguyễn Đức Huy (Đoàn luật sư TP.HCM) cho biết căn cứ luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước 2017, trường hợp của ông Ỵ sẽ được bồi thường thiệt hại về vật chất, tinh thần và phục hồi danh dự trong thời gian bị tạm giam oan sai gần 6 năm.
"Thiệt hại được bồi thường là thiệt hại thực tế phát sinh, các khoản lãi và chi phí khác, gồm: thiệt hại do tài sản bị xâm phạm, do thu nhập thực tế bị mất, thiệt hại về tinh thần, sức khỏe bị xâm phạm…", luật sư Huy nêu và cho biết thêm quyết định đình chỉ của ông Ỵ được ban hành năm 1988, nhưng danh dự, thiệt hại của ông không được phục hồi vào thời điểm đó, mà kéo dài đến năm 2024. Vì vậy, ông Ỵ có thể yêu cầu bồi thường thiệt hại tổn thất tinh thần và thu nhập thực tế bị mất khi không được giao quyết định kịp thời và được khôi phục công việc cho mình, sau khi có quyết định đình chỉ.
Về việc ông gửi đơn đến Viện KSND TP.HCM đề nghị được công khai xin lỗi, bồi thường nhưng chưa có phản hồi, luật sư Nguyễn Đức Huy phân tích trong thời gian 3 năm từ ngày ông Ỵ nhận được văn bản làm căn cứ yêu cầu bồi thường (trong trường hợp này được hiểu là quyết định đình chỉ điều tra), ông Ỵ đã yêu cầu Viện KSND TP.HCM giải quyết bồi thường nhưng đã rút yêu cầu bồi thường trước khi Viện KSND TP.HCM tiến hành xác minh thiệt hại thì ông Ỵ có quyền khởi kiện ra tòa yêu cầu buộc Viện KSND TP.HCM bồi thường.
Ngoài ra, trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày nhận được quyết định giải quyết bồi thường của Viện KSND TP.HCM nhưng ông Ỵ không đồng ý, hoặc kể từ ngày có biên bản kết quả thương lượng thành mà Viện KSND TP.HCM không ra quyết định giải quyết bồi thường, hoặc kể từ ngày có biên bản kết quả thương lượng không thành, thì ông Ỵ có quyền khởi kiện yêu cầu tòa án giải quyết yêu cầu bồi thường.
