Tại cuộc họp Ban chỉ đạo nhà nước về chính sách nhà ở và thị trường bất động sản chiều 22.9, Thủ tướng Phạm Minh Chính đặt câu hỏi: vì sao giá chung cư tăng và tăng mãi?
Theo người đứng đầu Chính phủ, người dân dân thiếu nhà ở nhưng lại không có nhà để mua. "Nhà cứ 100 triệu/m2 thì dân làm sao có tiền mua được. Bao nhiêu người cần nhà nhưng giá nhà cao quá nên không mua được. Ngân hàng phải góp phần kiểm soát. Nếu cứ thổi giá bất động sản lên, người dân thấy giá nhà cao, cao mãi, cao quá người dân không thể mua được", Thủ tướng lưu ý.
27 năm thu nhập cả hộ gia đình mới mua được căn hộ 2 phòng ngủ
Dữ liệu nghiên cứu của Viện nghiên cứu đánh giá thị trường bất động sản Việt Nam (VARS IRE) cho thấy, quý 2/2025, chỉ số giá căn hộ chung cư tại Hà Nội, Đà Nẵng và TP.HCM đã tăng lần lượt 87,7%; 69,8% và 48,3% so với năm 2019.
Nhà xã hội ở Đặng Xá, Hà Nội
ẢNH: NGỌC THẮNG
Hiện tại, giá bán trung bình tại 3 thành phố này là 75,5 triệu đồng/m² ở Hà Nội, 66,4 triệu đồng/m² ở Đà Nẵng và 77,1 triệu đồng/m² ở TP. HCM.
Đáng nói hơn, thu nhập bình quân trong 10 năm qua tại Hà Nội chỉ tăng lên gấp đôi. Giai đoạn 2014 đến giữa năm 2025, thu nhập bình quân đầu người tăng từ 4,11 triệu đồng/tháng lên 8,3 triệu đồng/tháng, tương ứng với mức tăng trung bình 6,4% mỗi năm. Tuy nhiên, giá căn hộ chung cư trung bình tăng 11,7%/năm, từ mức 25 triệu đồng/m² lên tới 75,5 triệu đồng/m².
Trong điều kiện giá nhà và thu nhập không đổi, nếu tính toán theo năm 2014, một gia đình có thu nhập trung bình và dành toàn bộ thu nhập để mua nhà có thể tích lũy đủ để sở hữu căn hộ 2 phòng ngủ (70 m², trị giá khoảng 1,75 tỉ đồng) sau khoảng gần 18 năm. Nếu áp dụng nguyên tắc chi phí nhà ở không vượt quá 1/3 thu nhập, thời gian tích lũy sẽ kéo dài gấp ba lần
Theo VARS IRE, đến giữa năm 2025, với mức thu nhập bình quân đầu người hiện tại, và căn hộ 2 phòng ngủ 70 m² đã lên tới 5,3 tỉ đồng, gia đình trên phải mất tới gần 27 năm nếu dành toàn bộ thu nhập và tới 80 năm nếu theo nguyên tắc 1/3 thu nhập để mua nhà.
"Việc mua nhà vốn chưa bao giờ dễ dàng, ngay cả với những người có thu nhập cao, và việc sở hữu nhà đang ngày càng khó khăn khi khoảng cách giữa thu nhập và giá nhà ngày càng xa", VARS IRE cho hay.
Trên thực tế, giá chung cư tại Hà Nội và TP.HCM trong quý 2 năm nay đã xác lập mặt bằng giá cao nhất một thập kỷ. Theo số liệu tổng hợp của Bộ Xây dựng, chung cư tại Hà Nội có mức trung bình 80 triệu đồng/m2, tăng 33% so với cùng kỳ năm ngoái. Còn TP.HCM, giá bán cũng đắt thêm 36% cùng kỳ, lên bình quân 89 triệu đồng/m2.
Tăng nguồn cung và khả năng tiếp cận nhà ở xã hội
Về các giải pháp để kéo giảm giá nhà ở, Thủ tướng yêu cầu thực hiện các giải pháp để tăng nguồn cung, giải quyết các dự án tồn đọng, thúc đẩy nhà ở xã hội, giảm giá đất, giảm chi phí, giải quyết vấn đề hạ tầng về giao thông, điện nước, viễn thông…
Giao Bộ Xây dựng nghiên cứu để Chính phủ ban hành nghị quyết, giao một số doanh nghiệp có năng lực, có tâm, có tài triển khai một số dự án nhà ở xã hội theo nguyên tắc hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, người dân và doanh nghiệp. Việc góp phần tạo nguồn cung, cơ cấu bất động sản, đặc biệt là phân khúc nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp và trung bình hiện nay rất quan trọng, phải làm, không thể không làm.
Song trên thực tế, việc tiếp cận với nhà ở xã hội không dễ dàng với người lao động tại các đô thị lớn. Theo Bộ Xây dựng, hiện cả nước có 692 dự án nhà ở xã hội được triển khai với quy mô 633.559 căn; nhưng mới chỉ có 165 dự án đã hoàn thành với quy mô trên 110.000 căn.
Lãi suất vay còn cao, ngưỡng thu nhập mua nhà quy định quá thấp là hai trong số nhiều rào cản lớn. Dù vậy, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA), cho rằng việc Bộ Xây dựng tiếp thu, sửa đổi nâng tiêu chí "điều kiện về thu nhập" phù hợp với thực tiễn, giúp người lao động có cơ hội tốt hơn để được mua, thuê mua nhà ở xã hội.
Theo đó, mức thu nhập được mua nhà ở xã hội được nâng lên 20 triệu đồng/cá nhân, 40 triệu đồng với vợ chồng và 30 triệu đồng đối với cá nhân "được xác nhận là độc thân đang nuôi con dưới tuổi thành niên".
Kinh nghiệm thực tiễn từ Quỹ Phát triển nhà ở TP.HCM được thành lập năm 2004 và bắt đầu cho vay hỗ trợ nhà ở từ năm 2006, đến nay đã hỗ trợ cho hơn 6.400 cán bộ, công chức, viên chức nhà nước, cán bộ lực lượng vũ trang... thành phố được vay với "lãi suất ưu đãi" thấp hơn 50% so với lãi suất vay thương mại. Do đó, HoREA đề nghị tiếp tục quy định lãi suất cho vay ưu đãi mua, thuê mua nhà ở xã hội với lãi suất 4,8%/năm, để người dân tăng cơ hội tiếp cận vốn vay ưu đãi nhà ở xã hội.
