Người trẻ thấy "4 không" là hợp lý
Tại hội nghị mới đây về lấy ý kiến góp ý của các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý trên nhiều lĩnh vực để hoàn thiện dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ XIII, tiến sĩ Nguyễn Viết Hải, Trường ĐH Y Dược, Đại học Quốc gia Hà Nội, cho rằng trong báo cáo chính trị và các nghiên cứu xã hội hiện nay cần đánh giá đúng và đầy đủ hơn những vấn đề của thanh niên trong bối cảnh công nghệ số phát triển mạnh mẽ. Một trong những hiện tượng mà tiến sĩ Hải nhắc đến là trào lưu "4 không" (không yêu, không kết hôn, không sinh con và không gia đình). Ngay sau đó, quan điểm này nhanh chóng thu hút sự chú ý và gây nhiều tranh luận.
Với Nguyễn Bảo Phúc, sinh viên Trường ĐH Giao thông vận tải TP.HCM, "4 không" không hẳn là tuyên ngôn chống lại hôn nhân hay gia đình, mà phản ánh tâm lý thận trọng trước những lựa chọn mang tính ràng buộc lớn của cuộc đời. Phúc nói cô từng đặt ra rất nhiều tiêu chí cho người yêu như: học vấn tốt, tự chủ tài chính, có chung mục tiêu sống, ngoại hình ưa nhìn, tư duy cầu tiến… Tuy nhiên, sau nhiều năm tìm kiếm, Phúc quyết định không bước vào mối quan hệ nào vì không cảm thấy thật sự phù hợp.
Có những người trẻ dè dặt trước hôn nhân
ẢNH: AN VY
Cảm giác không tin tưởng vào hôn nhân cũng là trạng thái chung của nhiều người trẻ đã đi làm. Nguyễn Thị Ngọc Bích (32 tuổi, ngụ P.Linh Xuân, TP.HCM), cho biết cô không còn quá kỳ vọng vào việc lập gia đình. Bích từng gặp gỡ, tìm hiểu nhiều người nhưng càng tìm kiếm càng cảm thấy không phù hợp. "Vậy thì tại sao phải chọn và cưới sai người? Mình thấy sống độc thân vẫn ổn, còn rất tự do, chủ động với cuộc sống của mình", Bích nói.
Những rào cản vô hình
Thạc sĩ Nguyễn Hồng Ân, nhà tham vấn và giảng viên tâm lý tại Saigon Psychub, cho rằng trong xã hội hiện đại, người trẻ không còn coi tình yêu và hôn nhân là "đích đến bắt buộc" của đời người. "Nhiều bạn trẻ ưu tiên sự ổn định cá nhân, tự do cảm xúc và an toàn tâm lý. Họ lo sợ tổn thương, lo thất bại trong hôn nhân, lo gánh nặng trách nhiệm nên chọn cách đứng ngoài các mối quan hệ dài hạn", ông Ân nhận định.
Thạc sĩ Ân cho rằng trong mắt không ít người trẻ, gia đình không chỉ là nơi yêu thương mà còn gắn với áp lực tài chính, xung đột vai trò, gánh nặng đến từ trách nhiệm chăm sóc hay sự hy sinh cá nhân. Do đó, lựa chọn "không xây dựng gia đình" được xem là cách để giữ cân bằng cuộc sống và tránh những căng thẳng tiềm ẩn.
Ở góc độ khác, ông Phạm Chánh Trung, Chi cục trưởng Chi cục Dân số TP.HCM, cho biết TP.HCM là đô thị trẻ, năng động nhưng đang đối mặt với 2 sức ép lớn là mức sinh thấp và tốc độ già hóa dân số nhanh. Số con trung bình của một phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ tại TP.HCM hiện chỉ đạt 1,43 con, thấp nhất cả nước. Đây là con số mang tính cảnh báo đối với một thành phố được xem là đầu tàu kinh tế.
Những cuộc hẹn hò của giới trẻ ngày càng thưa dần
ẢNH MINH HỌA: AN VY
Ông Trung chia sẻ nếu xu hướng này kéo dài, TP.HCM sẽ sớm chứng kiến sự gia tăng nhanh chóng của người cao tuổi, trong khi lực lượng lao động trẻ ngày càng thu hẹp. Điều này kéo theo áp lực lớn đối với hệ thống y tế, giáo dục, an sinh xã hội và năng lực phát triển kinh tế trong tương lai.
Lý giải nguyên nhân, ông Trung cho rằng chi phí sinh hoạt cao, giá nhà ở đắt đỏ, cùng với thay đổi trong quan niệm về hôn nhân gia đình và sự bùng nổ của công nghệ, lối sống hiện đại đã khiến nhiều bạn trẻ trì hoãn hoặc thậm chí từ bỏ việc lập gia đình, sinh con. "Chúng ta cần những chính sách hỗ trợ thiết thực hơn cho các cặp vợ chồng trẻ như giảm chi phí nhà ở, phát triển các mô hình cộng đồng chăm sóc trẻ, tăng cường công tác truyền thông về dân số…", ông Trung chia sẻ.
Ông Trung cũng cho biết độ tuổi sinh con phù hợp nhất của phụ nữ là 25 - 35 tuổi. Trong khi đó, độ tuổi kết hôn trung bình tại TP.HCM hiện lên khoảng 30,4 tuổi. Điều này đồng nghĩa với việc nhiều cặp vợ chồng trẻ phải "chạy KPI", chỉ có khoảng 5 năm để sinh đủ 2 con theo khuyến nghị. "Quỹ thời gian ngắn như vậy khiến không ít người cảm thấy lo lắng, áp lực và dè dặt hơn trong quyết định lập gia đình và sinh con", ông Trung nói.
Theo bác sĩ Hồ Mạnh Tường, cố vấn chuyên môn hệ thống hỗ trợ sinh sản IVFMD, Bệnh viện Mỹ Đức, trào lưu trì hoãn sinh con cần được nhìn nhận nghiêm túc trong bối cảnh hiện nay. Ông chỉ ra xu hướng giảm sinh không chỉ diễn ra ở VN mà mang tính toàn cầu, đi kèm với nguy cơ vô sinh, hiếm muộn ngày càng gia tăng. "Rất nhiều người chỉ nhận ra việc có con khó khăn như thế nào khi đã đến độ tuổi mong muốn sinh con, trong khi về mặt sinh học, sinh sản vốn là điều thuận lợi nhất ở giai đoạn tuổi trẻ", bác sĩ Tường nói.
Bác sĩ Tường cho biết về mặt sinh lý, phụ nữ được sinh ra với số lượng trứng có hạn và ngày càng giảm dần theo thời gian. Sự suy giảm này khiến việc thụ thai trở nên khó khăn hơn, đồng thời làm tăng nguy cơ sẩy thai, thai lưu hay các bất thường di truyền.
Dù các bạn trẻ ngày nay có nhiều cơ hội học tập và phát triển sự nghiệp, nhưng bác sĩ Tường khuyến nghị họ vẫn cần trang bị sớm và đầy đủ kiến thức về sức khỏe sinh sản, hiểu rõ những giới hạn sinh học của cơ thể để có thể chủ động đưa ra quyết định phù hợp cho cuộc đời mình.
