Múa rối "rời" sân khấu
Khác với lối thưởng lãm nghệ thuật thông thường, thay vì chỉ xem biểu diễn, người tham gia RỐICONIC được trực tiếp tô rối tại Nhà hát Múa rối Việt Nam, chạm tay vào chất liệu gỗ và tự do sáng tạo hình hài các nhân vật dân gian.
Bạn trẻ tỉ mẩn tự tay tô vẽ, cá nhân hóa những quân rối gỗ dưới sự hướng dẫn của nghệ nhân tại workshop
ẢNH: BTC
Không gian nhà hát được chuyển đổi thành một xưởng sáng tạo mở, nơi múa rối không còn là "hiện vật" để ngắm nhìn mà trở thành chất liệu để người trẻ tương tác và cảm nhận bằng nhiều giác quan.
Cùng đó, RỐICONIC còn thử nghiệm đưa múa rối vào đời sống giải trí thông qua các hình thức như boardgame Rốigenz!, qua không gian check-in mang sắc thái làng quê Bắc bộ và qua hoạt động truyền thông trên mạng xã hội.
Việc chuyển tải chất liệu múa rối vào trò chơi tương tác là nỗ lực của các tác giả dự án nhằm đưa di sản ra khỏi khuôn khổ bảo tồn quen thuộc, tiếp cận người trẻ bằng những hình thức gần với thói quen văn hóa của họ.
Cách làm này phần nào tạo được sự thay đổi trong nhận thức của người tham gia. Minh Vũ (20 tuổi) cho biết, trải nghiệm trực tiếp giúp múa rối trở nên gần gũi hơn.
"Trước đây mình nghĩ múa rối khá xa lạ. Nhưng khi được tự tay tô rối và chơi boardgame, mình thấy di sản không còn "cổ" như mình tưởng, mà khá thú vị và dễ tiếp cận", Vũ chia sẻ.
Phía sau làn mành tre, các nghệ nhân vẫn miệt mài giữ nhịp cho "phần hồn" của di sản
ẢNH: BTC
Workshop RỐICONIC không chỉ dừng lại ở một hoạt động trải nghiệm, mà còn tạo ra không gian trao đổi về vai trò của người trẻ trong việc tiếp cận và gìn giữ nghệ thuật truyền thống. Tại khu vực giao lưu, nhiều cuộc thảo luận đã diễn ra xoay quanh câu chuyện bảo tồn múa rối trong đời sống hiện đại. Khi di sản được đặt trong không gian mở, có tương tác và đối thoại, người trẻ không còn đứng ngoài với vai trò khán giả thụ động, mà chủ động tham gia và bày tỏ quan điểm của mình.
Theo Nghiêm Trà My, Trưởng ban tổ chức dự án RỐICONIC, việc đưa di sản vào các hình thức sáng tạo mới không nhằm "hiện đại hóa bằng mọi giá", mà để mở rộng không gian tồn tại của nghệ thuật truyền thống.
"Chúng tôi không muốn múa rối chỉ xuất hiện trong nhà hát hay sách giáo khoa. Di sản cần có mặt trong đời sống, trong những hoạt động mà người trẻ cảm thấy gần gũi. Khi đó, việc bảo tồn mới thực sự có ý nghĩa", Trà My cho biết.
Thay đổi cách tiếp cận ở người trẻ
Trong khuôn khổ dự án, đêm diễn Âm vang đồng quê tối 20.12 đã mang đến những cảm xúc đặc biệt cho khán giả trẻ. Nhiều người xem lần đầu tiếp cận múa rối nước đã ở lại trọn vẹn buổi diễn, thay vì rời đi sớm như thường thấy ở một số chương trình nghệ thuật truyền thống.
Bạn Đỗ Thu Hương (21 tuổi) cho biết, trải nghiệm xem múa rối tại chương trình đã thay đổi cách tiếp cận của bản thân với loại hình nghệ thuật này.
Bộ boardgame "Rốigenz!", một sáng tạo độc đáo của nhóm sinh viên nhằm đưa hình ảnh múa rối vào đời sống giải trí thường nhật của giới trẻ
ẢNH: BTC
"Trước đây, tôi cho rằng múa rối chủ yếu dành cho trẻ em nên ít quan tâm. Tuy nhiên, khi theo dõi đêm diễn, tôi cảm nhận rõ không khí làng quê và cách kể chuyện khá tinh tế. Múa rối không hề khó xem như tôi từng nghĩ", Thu Hương chia sẻ.
Điểm đáng chú ý là cách dàn dựng không chạy theo sự phô trương hiện đại, mà kể lại những câu chuyện cũ bằng nhịp điệu gần gũi với khán giả trẻ. Sự đồng cảm diễn ra tự nhiên khi người xem bất ngờ nhận ra khả năng truyền tải cảm xúc mãnh liệt của những quân rối trên mặt nước. Đêm diễn không chỉ là một buổi trình diễn nghệ thuật, mà là khoảnh khắc người trẻ thực sự thấu hiểu và tự hào về bản sắc văn hóa dân tộc.
Ông Lê Đức Anh, Phó giám đốc Nhà hát Múa rối Việt Nam, cho rằng dự án RỐICONIC thành công ở nhiều khía cạnh, đặc biệt trong việc đưa nghệ thuật múa rối nước đến với khán giả trẻ - đối tượng mà nhà hát cũng đang mong muốn tiếp cận.
"Các bạn sinh viên đã lựa chọn cách tiếp cận tương đối mới mẻ và hiệu quả. Nhà hát sẽ tiếp tục hỗ trợ những dự án của sinh viên các trường đại học có những ngành học liên quan, để thông qua ngôn ngữ nghệ thuật truyền thống, giới trẻ thêm hiểu, thêm yêu và tự hào về văn hóa, nghệ thuật nước nhà", ông Lê Đức Anh thông tin.
Từ RỐICONIC, một hướng tiếp cận mới đầy hứa hẹn được mở ra trên chặng đường chinh phục loại hình văn hóa truyền thống bằng góc nhìn mới mẻ, sáng tạo.
