Thông thường, chỉ tiêu tuyển sinh vào lớp 10 ở TP.HCM và Hà Nội hằng năm thường dao động từ 60 - 70% số học sinh (HS) lớp 9 dự kiến tốt nghiệp THCS vào năm đó. Như vậy có nghĩa là khoảng 30 - 40% số HS còn lại phải tìm những con đường khác để tiếp tục học tập như vào trường nghề, trung tâm giáo dục thường xuyên, hệ thống trường ngoài công lập… Chính vì vậy, kỳ tuyển sinh vào lớp 10 luôn căng thẳng, đặc biệt ở những trường tốp đầu hoặc ở những địa bàn đông HS.
Đã có nhiều giải pháp được đề xuất để giảm áp lực kỳ thi này nhưng cách nào cũng khó với những thành phố lớn có mức độ tăng dân số cơ học cao như TP.HCM, mặc dù một vài giải pháp có thể thực hiện được ở những tỉnh, thành khác.
Trước nay, chính quyền TP.HCM đã có nhiều nỗ lực để giảm tải kỳ tuyển sinh lớp 10. Chẳng hạn như từ năm học 2024 - 2025, TP bắt đầu thực hiện xét tuyển đối với những thí sinh tốt nghiệp THCS tại xã đảo Thạnh An, H.Cần Giờ. Cũng trong năm học này, lần đầu tiên TP.HCM thực hiện đợt xét tuyển bổ sung vào lớp 10 cho 36 trường THPT công lập, bao gồm cả những trường tốp đầu. Tuy nhiên, đợt bổ sung do còn bị động nên chưa đạt hiệu quả như mong muốn.
Chuẩn bị cho kỳ tuyển sinh lớp 10 năm nay, bên cạnh việc duy trì hình thức xét tuyển ở xã đảo Thạnh An và xét tuyển bổ sung cho những trường còn thiếu nhiều chỉ tiêu, TP.HCM đã có nhiều giải pháp chủ động ngay từ đầu giúp kỳ thi này được kỳ vọng sẽ giảm nhiều áp lực.
Đó là chỉ tiêu vào lớp 10 công lập năm nay tăng đến 14% so với năm trước, lên gần 80%, gần như cao nhất trước giờ. Bên cạnh đó, chỉ tiêu sẽ được cân đối theo từng khu vực dựa vào mức độ áp lực HS để tránh nơi thừa, nơi thiếu.
Bên cạnh đó, từ quy định của Bộ GD-ĐT không tuyển sinh lớp thường trong trường chuyên áp dụng từ năm học trước, năm nay TP.HCM thực hiện bỏ lớp chuyên trong trường thường. Đây phần lớn là những trường tốp đầu và mức độ cạnh tranh vào lớp 10 quyết liệt nhất. Nhiều HS tại TP.HCM mất ăn, mất ngủ cũng để thực hiện được mong ước được vào những trường này. Năm nay, khi không còn tuyển sinh lớp chuyên thì chỉ tiêu vào lớp thường của các trường này tăng đáng kể, sẽ tạo rất nhiều cơ hội cho HS. Đó là chưa kể TP.HCM còn cho phép trường chuyên có thể cân đối điều chỉnh tuyển sinh cao hơn chỉ tiêu ban đầu nhưng không vượt mức 20%...
Đón nhận kế hoạch tuyển sinh lớp 10 của TP.HCM năm nay, nhiều người cảm thấy hơi "lạ" vì "cơn sốt" có vẻ đã hạ nhiệt. Nỗ lực của TP.HCM là một tin vui với hàng chục ngàn phụ huynh và HS lớp 9 năm học này. Bởi ít ra sẽ giảm đi ít nhiều cảnh HS học ngày đêm, ôn luyện từ lò này sang lò khác, những giọt nước mắt tức tưởi vào ngày thi, biết kết quả thi và những ám ảnh về kỳ thi lớp 10 vẫn đeo bám HS vào nhiều năm sau đó.
Để kỳ thi lớp 10 trở lại mức độ bình thường như nó vốn phải thế để làm giảm gánh nặng lo toan và là niềm vui của biết bao HS, phụ huynh.
