Ký ức về hình tượng người mẹ xuất hiện trong nhiều ngữ liệu đề thi
Cấu trúc đề thi của hai khối lớp 10 và 11 khá giống nhau. cùng mở đầu là một văn bản văn xuôi và phần sau là các văn bản thơ. Cả 2 đề đều thực hiện 2 yêu cầu: Viết bài văn nghị luận về một vấn đề xã hội (câu 1: 8,0 điểm) và viết bài văn nghị luận văn học (câu 2: 12,0 điểm).
Đội tuyển học sinh giỏi một trường THPT tại TP.HCM tham gia kỳ thi Olympic TP.HCM năm 2025
ảnh: N.T
Câu nghị luận xã hội đặt ra yêu cầu từ văn bản văn xuôi và cả văn bản thơ. Đề khối 11 là từ câu chuyện Phản ứng dây chuyền của tác giả Trần Trà My và những suy nghĩ riêng, thí sinh viết bài văn nghị luận để trả lời cho câu hỏi "Liệu yêu thương có thể ngăn những vòng lặp tổn thương?". Với khối lớp 10, đề cho học sinh được lựa chọn vấn đề xã hội rút ra từ văn bản văn xuôi (câu chuyện Bàn thắng đẹp nhất là bàn thắng... chưa ghi về "vua bóng đá" Pelé) hoặc hành trình "Đi hoài không gặp tiên" của nhân vật "tôi" trong bài thơ Lời mẹ của Hữu Thỉnh.
Câu nghị luận văn học cả hai khối lớp bám sát yêu cầu cần đạt của môn văn theo chương trình mới 2018, đó là phân tích nội dung chủ đề và những đặc sắc về hình thức nghệ thuật của bài thơ Lời mẹ (khối 10), hoặc lựa chọn 2 trong 3 văn bản (khối 11). Các câu hỏi phần nghị luận văn học có hai vế; vế đầu là yêu cầu cơ bản về kỹ năng phân tích thơ; vế sau đòi hỏi cao hơn, khó hơn, vận dụng tư duy lý luận văn học (bàn về cách thức mà tác phẩm văn chương mang đến những giá trị tốt đẹp cho người đọc).
Điểm nổi bật nhất là có đến 4 trong 5 văn bản đưa ra làm ngữ liệu của cả hai đề đều xuất hiện hình tượng người mẹ. Đề tài viết về mẹ, về gia đình... không mới lạ với thí sinh song các văn bản đề chọn lựa rất độc đáo, sáng tạo trong cách cảm nhận, cách thể hiện của các tác giả. Điều này đem đến sự trải nghiệm thú vị cho thí sinh, kích thích sự khám phá, gợi mở nơi họ khi làm bài.
Đề văn lớp 10 kỳ thi Olympic TP.HCM dành cho học sinh THPT năm học 2024 – 2025
ảnh: Ngọc Tuấn
Đề văn lớp 10 kỳ thi Olympic TP.HCM dành cho học sinh THPT năm học 2024 – 2025
ảnh: Ngọc Tuấn
"Sân chơi" chỉ dành cho học sinh giỏi
Đề văn thi Olympic TP.HCM năm 2025 không gây mơ hồ, hiểu nhầm, thách đố cho thí sinh nhưng để đạt điểm cao là không dễ.
Với câu nghị luận xã hội, thí sinh cần phải hiểu kỹ, sâu vấn đề mới triển khai đúng trọng tâm. Ví dụ, với câu chuyện Bàn thắng đẹp nhất là bàn thắng... chưa ghi (đề lớp 10) có thể rút ra vấn đề xã hội là sự nỗ lực vươn lên trong cuộc sống/không bằng lòng với bản thân/đừng ngủ quên trong chiến thắng... Hay đề khối 11, thí sinh tinh tế sẽ lấy ngay câu hỏi của đề "Liệu yêu thương có thể ngăn những vòng lặp tổn thương?" thành câu trả lời cho vấn đề nghị luận: Yêu thương sẽ ngăn chặn những vòng lặp tổn thương. Và từ đó bàn luận về sức mạnh, giá trị tình yêu thương thực sự của con người; trong đó có việc ngăn chặn, chấm dứt những phản ứng dây chuyền tiêu cực...
Ngoài ra, với văn bản nghị luận xã hội cần hội đủ nhiều yếu tố khác nữa mới đạt điểm cao. Như bố cục bài làm hợp lý; lập luận, lý lẽ, dẫn chứng thuyết phục; diễn đạt trong sáng...
Đề văn lớp 11 kỳ thi Olympic TP.HCM dành cho học sinh THPT năm học 2024 – 2025
ảnh: Ngọc Tuấn
Với câu nghị luận văn học, nếu chỉ phân tích được một vế đầu của yêu cầu (yêu cầu có 2 vế) thì cao lắm cũng chỉ đạt được 50% trong tổng số điểm của câu này. Vì đây là đề thi lựa chọn học sinh giỏi nên đòi hỏi về chất lượng bài làm cao hơn. Muốn đạt điểm cao phần này, đòi hỏi thí sinh phải có tư duy lý luận văn học và kỹ năng làm bài thật tốt, phải luyện tập viết nhiều về các kiểu bài như thế.
