Lý do điểm chênh lệch tăng cao
Chiều 12.6, ĐH Quốc gia TP.HCM công bố bảng phân bố điểm thi và phổ điểm thi đánh giá năng lực đợt 2 năm 2025 - một động thái gây bất ngờ vì trường này thường công bố chung cả phổ điểm và điểm thi. Theo đó, điểm trung bình của hơn 92.000 thí sinh đợt 2 là 718,7, cao hơn đợt 1 tới 100,4 điểm. Mức chênh lệch này hiện cũng là cao nhất kể từ khi tổ chức kỳ thi này.
Cụ thể, điểm trung bình 2 đợt thi những năm qua không chênh lệch quá nhiều, dao động từ 15,2-25,8 điểm, nhưng tới 2024 tăng vút lên 82,4, cao hơn 2,4 điểm so với mức chênh lệch của năm 2019. Tới năm 2025 sự chênh lệch tiếp tục đà tăng, cán mốc trên 100, cho thấy đợt 2 đang trở thành cơ hội để thí sinh "đổi đời" nếu thật sự chú tâm ôn luyện, theo chuyên gia.
Số liệu trên không bao gồm các năm 2018, 2020 và 2021 do lúc đó ĐH Quốc gia TP.HCM chỉ tổ chức một đợt thi đánh giá năng lực.
"Điểm giống nhau trong các năm qua là phổ điểm đợt 2 đều lệch phải hơn so với đợt 1, còn khác biệt lớn nhất của năm 2025 là việc tuyển sinh dồn lại xét một lần, thí sinh điểm cao trong đợt 1 vẫn sợ trượt nên cố gắng thi tiếp khiến số lượng thi lại tăng cao kỷ lục", thầy Đặng Duy Hùng, quản lý hệ thống luyện thi Lasan - Helius Education tại TP.HCM, nhận định.
Cụ thể, năm 2025 có hơn 65.000 thí sinh thi cả 2 đợt và nhóm này chiếm hơn 71% tổng số thí sinh thi đợt 2. Đây là các bạn có cả kinh nghiệm lẫn quyết tâm nên chắc chắn đạt điểm tốt hơn, góp phần lớn vào việc "kéo" điểm trung bình ở đợt 2. Các thí sinh còn lại thì quyết tâm tới cùng với kỳ thi này nên đã dồn toàn lực ôn tập trong 2 tháng, theo thạc sĩ Bùi Văn Công, giáo viên chuyên luyện thi đánh giá năng lực trực tuyến tại TP.HCM.
"Ngoài ra, rất rõ ràng là đề đợt 2 dễ làm hơn so với đề đợt 1, các câu hỏi có độ khó đều hơn, nhiều câu dễ và không có câu nào 'chặn điểm' khiến thí sinh mất thời gian hay ảnh hưởng đến tâm lý khi làm các câu sau. Đợt 1 thi lúc trời nắng nóng và đợt 2 diễn ra khi thời tiết mát mẻ hơn cũng có thể là nguyên nhân khiến cho các bạn có tâm lý tốt hơn khi thi", thầy Công chia sẻ.
Thí sinh trước giờ tổ chức thi đánh giá năng lực đợt 1 năm 2025
ẢNH: NGỌC LONG
Còn thầy Nguyễn Võ Minh Tâm, đồng sáng lập Trung tâm TTE-The Learning Center ở TP.HCM, đánh giá phổ điểm đợt 2 có điểm trung bình cao hơn hẳn và độ phân tán cũng lớn hơn. Đồng tình với thầy Công, thầy Tâm cũng tin rằng điều này đến từ việc thí sinh thi lại chiếm phần lớn ở đợt 2, và nhóm này thường tập hợp những bạn xác định rõ mục tiêu xét tuyển và quyết tâm nâng cao thành tích nên giúp "nâng chuẩn" mặt bằng chung.
"Bình thường hóa" điểm trên 900 thi đánh giá năng lực, vì sao?
So sánh với 2024, thầy Công cho rằng năm nay có hiện tượng "lạm phát" điểm cao. Bởi lẽ, nếu năm 2024 chỉ có 372 thí sinh đạt mức từ 1.001/1.200 trở lên (chiếm khoảng 0,4% tổng số thí sinh) thì năm nay con số này là 1.465 bạn, chiếm 1% tổng số. Tương tự ở mức từ 901-1.000, năm 2024 có 4.282 bạn (chiếm 4%) còn năm 2025 là 12.732 thí sinh (chiếm 8%).
Ngoài ra, các khoảng điểm thường dùng để xét tuyển là từ 701-800 với từ 801-900 năm 2025 cũng chứng kiến số thí sinh tăng vọt tỷ lệ so với tổng số thí sinh cũng cao hơn. "Dễ thấy mặt bằng chung năm nay tăng cao hơn trước rất nhiều. Đặc biệt, nếu như trước đây bạn nào trên 1.000 điểm được coi là rất ưu tú, thường vào những ngành tốp đầu thì năm nay mức này lại khá bình thường", nam giáo viên nhận định.
"Sau khi có phổ điểm, nhiều thí sinh cũng nói vui với tôi rằng giờ đặt mục tiêu điểm từ 900 trở lên là thường quá, phải từ 1.000 thậm chí là 1.100 trở lên", thầy Công nói. "Phổ điểm năm nay có độ cao thấp hơn hẳn hai năm 2023, 2024 cũng cho thấy rằng năm 2025 có sự phân hóa mạnh hơn, không còn cảnh phần lớn chỉ được mức trung bình. Điều này cho thấy bài thi ngày càng tiệm cận với mục tiêu đánh giá năng lực".
Phân bố điểm thi đánh giá năng lực giai đoạn 2023 - 2025
ẢNH: ĐH QUỐC GIA TP.HCM
Theo thầy Công, có hai nguyên nhân dẫn tới việc "lạm phát" điểm cao này. Thứ nhất là cấu trúc đề mới "dễ thở" hơn, giúp thí sinh có định hướng ôn luyện rõ ràng ngay từ khi được công bố hồi cuối năm 2024, không còn cảnh mông lung vì phải ôn quá nhiều môn như trước dẫn đến việc nhiều bạn chỉ tập trung ôn một trong hai bài thi, hoặc là thi đánh giá năng lực hoặc là thi tốt nghiệp THPT.
"Những năm trước phần toán có 10 câu, mỗi môn xã hội, tự nhiên môn nào cũng 10 câu khiến thí sinh gặp khó không biết phải ôn bao nhiêu mới đủ. Còn năm nay phần toán có 30 câu đều nằm trong kiến thức THPT nên thí sinh dễ ôn tập, chưa kể các môn xã hội và tự nhiên năm nay các bạn không ôn vẫn có thể làm tốt. Việc giảm câu hỏi tư duy logic, phân tích số liệu, tăng câu hỏi tiếng Anh cũng tạo thuận lợi cho học trò giỏi", thầy Công phân tích.
Lý do thứ hai là năm nay số lượng thí sinh thi đánh giá năng lực tiếp tục đạt mức kỷ lục với 152.791 người, cao hơn năm 2024 gần 48.000 người. Trong nhóm này nhiều bạn có năng lực giỏi và xem kỳ thi đánh giá năng lực là một phương án dự phòng phù hợp, bởi không cần phải ôn đủ tất cả các môn thi mới có thể làm bài tốt như trước đây. Đây cũng là lý do nhóm này dễ đạt kết quả cao, giúp tăng mạnh số lượng thí sinh trên 900 điểm.
Còn theo thầy Tâm, dù là năm đầu tổ chức thi đánh giá năng lực theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018 song độ khó của đề vừa đảm bảo tính phân hóa vừa được điều chỉnh hợp lý với năng lực tiếp cận của thí sinh. Đây là ý kiến rút ra được từ phản hồi của nhóm học trò và xem xét nội dung đề thi trong 3 năm qua, cho thấy những bạn có sự chuẩn bị bài bản "dễ đạt mức điểm khá giỏi".
"Thí sinh qua từng năm cũng có sự chủ động và chiến lược hơn trong ôn luyện. Sau vài năm triển khai kỳ thi đánh giá năng lực, các em đã quen với cấu trúc đề, có nhiều nguồn học liệu chất lượng và thậm chí đặt rõ mục tiêu cải thiện điểm số qua từng đợt thi. Điều này thể hiện ở đợt 2, vốn thu hút nhiều thí sinh có quyết tâm tối ưu hóa kết quả xét tuyển ĐH", nam giáo viên nói thêm.
"Phổ điểm qua từng năm phản ánh xu hướng thí sinh ngày càng thích nghi với hình thức thi đánh giá năng lực", thầy Tâm nhận xét.
Học sinh trong một lớp luyện thi đánh giá năng lực tại TP.HCM
ẢNH: M.T
Khó đoán mức điểm an toàn
Cũng theo thầy Công, năm nay số thí sinh đạt mức điểm từ 800 trở lên đã tăng đáng kể. Nếu so với phổ điểm những năm trước, khoảng điểm cạnh tranh có thể tăng từ mốc 700-800 lên mốc 800-900. Tuy vậy, vì Bộ GD-ĐT năm nay yêu cầu các trường ĐH phải quy đổi điểm của ứng viên về thang điểm 30 nên các dự đoán về mức điểm an toàn "rất khó nói", theo thầy Công.
Đó cũng là lý do chuyên gia khuyên thí sinh không nên lơ là như mọi năm, nhất là trong hoàn cảnh không còn xét tuyển sớm. "Tất cả đều dồn lại tại bến đợi một chuyến đò nên áp lực cạnh tranh cũng cao hơn mọi năm. Dù điểm thi đánh giá năng lực có cao, các bạn cũng đừng ỷ lại mà hãy tiếp tục hoàn thành tốt kỳ thi tốt nghiệp THPT", thầy Hùng cho hay.
Thầy Hùng nói thêm rằng, đỉnh phổ điểm thi đánh giá năng lực đợt 2 tập trung ở khoảng 750-850 sẽ khiến số lượng thí sinh trong mức này "tăng rất cao". Điều này có thể tạo ra áp lực cạnh tranh "không hề nhỏ" trong phân khúc nêu trên khi nhiều thí sinh chọn thay đổi nguyện vọng phù hợp với số điểm mới. "Những bạn chỉ thi tốt nghiệp THPT sẽ đối mặt với sự cạnh tranh cũng lớn không kém", nam giáo viên nói thêm.
