Nâng cao dân trí, tạo nền tảng phát triển bền vững
Sau sáp nhập với tỉnh Kiên Giang, An Giang có quy mô dân số hơn 4,95 triệu người, trong đó đồng bào DTTS hơn 472.000 người, chiếm 9,53% dân số toàn tỉnh. Riêng đồng bào Khmer chiếm số đông với hơn 399.000 người, sinh sống tập trung tại các huyện, xã vùng biên giới, miền núi, vùng sâu, vùng xa. Đến cuối năm 2024, toàn tỉnh còn 2.869 hộ nghèo là đồng bào DTTS, với 9 xã và 49 ấp thuộc diện đặc biệt khó khăn.
Học sinh đồng bào dân tộc ở An Giang được chăm lo, hỗ trợ học tập tốt
ẢNH: TRẦN NGỌC
Trong bối cảnh đó, tỉnh đã không ngừng nỗ lực hoàn thiện hệ thống trường lớp, từ bậc mầm non đến đại học, tạo điều kiện để các tầng lớp nhân dân - nhất là đồng bào DTTS - được tiếp cận giáo dục một cách bình đẳng. Hệ thống trường học tại vùng dân tộc được mở rộng cả về quy mô lẫn chất lượng, từng bước đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục trong giai đoạn mới.
Tỉnh đã triển khai đồng bộ các chính sách miễn, giảm học phí; hỗ trợ chi phí học tập; đầu tư nâng cấp 9 trường phổ thông dân tộc nội trú và xây dựng thêm 3 trường tại khu vực biên giới. Nhờ đó, tỷ lệ học sinh dân tộc đến trường luôn duy trì ở mức cao, đạt trên 98%. Đáng chú ý, việc bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc thông qua giáo dục được đặc biệt quan tâm. Toàn tỉnh hiện có 47 điểm trường dạy tiếng Khmer và gần 100 điểm chùa tổ chức dạy chữ dân tộc dịp hè, góp phần gìn giữ ngôn ngữ, chữ viết truyền thống của đồng bào Khmer và Chăm.
Học sinh Trường THCS An Tức, tỉnh An Giang đọc sách ở trường học
ẢNH: TRẦN NGỌC
Bên cạnh những kết quả đạt được, giáo dục vùng đồng bào DTTS ở An Giang vẫn đối mặt với không ít khó khăn. Tại một số địa phương, cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học chưa đồng bộ; đội ngũ giáo viên chưa đáp ứng yêu cầu đổi mới; tình trạng thừa - thiếu giáo viên cục bộ vẫn còn xảy ra. Đặc biệt, nhiều học sinh vùng sâu, vùng biên giới còn gặp khó khăn về điều kiện học tập, sinh hoạt, ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng giáo dục.
Theo Sở GD-ĐT An Giang, địa phương hiện đạt chuẩn phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi; phổ cập giáo dục tiểu học mức độ 3; phổ cập giáo dục THCS mức độ 2 và xóa mù chữ mức độ 2. Tuy nhiên, người mù chữ trên địa bàn phần lớn là đồng bào Khmer, Chăm, thuộc nhóm tuổi lao động, có hoàn cảnh kinh tế khó khăn, phải mưu sinh, tâm lý e ngại. Dù vậy, nhu cầu học chữ, biết đọc, biết viết, biết tính toán để thuận tiện trong sinh hoạt, giao tiếp hằng ngày của người dân vẫn rất lớn. Từ thực tiễn đó, ngành giáo dục đã xác định nhiều giải pháp mang tính "trúng và đúng" để vận động người dân tham gia xóa mù chữ.
Phát huy vai trò trung tâm học tập cộng đồng
Một trong những giải pháp trọng tâm được An Giang triển khai hiệu quả là nâng cao vai trò của các Trung tâm học tập cộng đồng. Nếu trước đây, nhiều trung tâm chủ yếu thực hiện nhiệm vụ hành chính thì nay được giao trách nhiệm cụ thể, gắn kết quả hoạt động với chỉ tiêu thực hiện.
Nhờ được chăm lo giáo dục nên trình độ dân trí của đồng bào dân tộc tỉnh An Giang ngày càng được nâng cao
ẢNH: TRẦN NGỌC
Qua phân tích, ngành giáo dục nhận thấy người mù chữ tập trung chủ yếu ở nhóm tuổi từ 35 đến 60, đa phần là đồng bào DTTS. Trên cơ sở đó, Sở GD-ĐT chủ động xây dựng và triển khai các kế hoạch xóa mù chữ. Cụ thể, Sở GD-ĐT đã ban hành Kế hoạch số 2461/KH-SGDĐT ngày 26.6.2023 về thực hiện công tác xóa mù chữ cho người dân vùng đồng bào DTTS năm 2023; đồng thời giao chỉ tiêu cụ thể cho từng địa phương. Sự phối hợp chặt chẽ giữa Phòng GD-ĐT và Phòng Văn hóa - Xã hội sau sáp nhập đã giúp các kế hoạch được triển khai nhanh chóng, đồng bộ.
Giai đoạn 2023 - 2025, toàn tỉnh đã mở 130 lớp xóa mù chữ, huy động 1.890 người mù chữ trong độ tuổi từ 15 đến 60 ra lớp. Trong đó, 1.134 người học mức 1, 756 người học mức 2; đến nay đã có 680 người được công nhận hoàn thành mức 1.
Tỉnh đoàn An Giang luôn quan tâm đồng hành, hỗ trợ học sinh vùng đồng bào dân tộc
ẢNH: TRẦN NGỌC
Để duy trì sĩ số và nâng cao hiệu quả học tập, các trung tâm học tập cộng đồng còn linh hoạt sử dụng nhóm Zalo để kết nối lãnh đạo trung tâm, ban ấp và giáo viên, theo dõi sĩ số từng buổi học. Học viên được quan tâm, động viên thường xuyên, không khí lớp học nhờ đó ngày càng sôi nổi. Bên cạnh đó, công tác xã hội hóa cũng được đẩy mạnh, nhiều học viên được trao quà trong ngày khai giảng nhằm khích lệ tinh thần học tập.
Định hướng chiến lược cho giáo dục vùng dân tộc
Ông Trần Quang Bảo, Giám đốc Sở GD-ĐT An Giang, cho biết ngành giáo dục tỉnh đã quán triệt sâu sắc tinh thần Nghị quyết số 71-NQ/TW của Bộ Chính trị, chủ động tham mưu Tỉnh ủy, UBND tỉnh xây dựng chương trình hành động với nhiều mục tiêu lớn. Trong đó, ưu tiên đầu tư cơ sở vật chất, kiên cố hóa trường lớp, chuẩn hóa trang thiết bị dạy học, đặc biệt là trường mầm non, trường bán trú, nội trú vùng biên giới và vùng đồng bào DTTS. Tỉnh phấn đấu đến năm 2030 có 80% trường học đạt chuẩn quốc gia.
Thu hoạch lúa ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số thuộc xã Tri Tôn, tỉnh An Giang
ẢNH: TRẦN NGỌC
Song song đó là nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo, chuẩn hóa trình độ, bồi dưỡng kỹ năng số, năng lực giáo dục trải nghiệm, định hướng nghề nghiệp. Mục tiêu đến năm 2030 có 100% giáo viên đạt chuẩn theo luật Giáo dục, trong đó 30% đạt trình độ trên chuẩn.
An Giang cũng đẩy mạnh chuyển đổi số trong giáo dục, xây dựng hệ thống học bạ số, kho học liệu dùng chung, phấn đấu đến năm 2026 có 100% trường học có internet tốc độ cao, 90% trường THCS và THPT có phòng học thông minh. Đặc biệt, tỉnh chú trọng bảo đảm công bằng trong tiếp cận giáo dục, mở rộng mạng lưới Trung tâm học tập cộng đồng, xây dựng "xã học tập", "phường học tập", hướng tới mục tiêu trở thành "tỉnh học tập" của vùng ĐBSCL.
Với những nỗ lực đồng bộ, quyết liệt và lâu dài, giáo dục vùng đồng bào DTTS ở An Giang đang từng bước khởi sắc, góp phần nâng cao dân trí, giữ gìn bản sắc văn hóa và tạo động lực cho phát triển bền vững trong giai đoạn mới.
