Nhóm ngành phổ biến khi du học Đức
Cơ quan Trao đổi Hàn lâm Đức (DAAD) cùng Trung tâm Nghiên cứu ĐH và khoa học Đức (DZHW) tuần trước công bố báo cáo "Wissenschaft weltoffen" (tạm dịch: Khoa học mở ra với thế giới), cập nhật các khía cạnh liên quan đến lĩnh vực giáo dục quốc tế của nước này. Đây là ấn phẩm công bố thường niên, được xem là tài liệu uy tín để thế giới theo dõi về xu hướng du học Đức.
Một thông tin quan trọng được báo cáo chỉ ra là vào học kỳ mùa đông năm học 2024-2025, Đức đã đón 402.083 sinh viên quốc tế theo học tại các cơ sở giáo dục ĐH ở nước này, tăng khoảng 6% so với cùng kỳ năm trước và tiếp tục đà tăng trưởng trong những năm qua. Hơn một nửa (53,7%) trong số này chọn theo đuổi các ngành kỹ thuật và khoa học tự nhiên; luật và kinh tế, khoa học xã hội cũng chiếm tỷ lệ đáng kể (25,4%).
Một điểm đáng chú ý khác là số lượng du học sinh Việt tại Đức lần đầu tăng sau 2 năm liền giảm, ở mức 5.857 người. Số lượng này cách mốc kỷ lục trong 5 năm trở lại đây (năm học 2021-2022) chỉ hơn 80 người và là tín hiệu cho thấy Đức đang hấp dẫn du học sinh Việt trở lại.
Cần lưu ý, nhóm du học sinh vừa được đề cập gọi là "Bildungsauslaender", tức những người nhận chứng chỉ đủ điều kiện nhập học vào các trường ĐH Đức được cấp từ bên ngoài nước Đức. Song song đó còn có một nhóm khác gọi là "Bildungsinlaender", tức những người nhận chứng chỉ tại một trường ở Đức, nói cách khác là đã hoàn thành toàn bộ hoặc phần lớn quá trình học phổ thông ở Đức.
Trong khuôn khổ báo cáo, chỉ có dữ liệu nhóm "Bildungsauslaender" được đề cập. Thế nên, con số này phản ánh chưa đầy đủ tổng số lượng người Việt du học Đức ở bậc ĐH. Chưa kể số liệu cũng không đề cập đến nhóm du học tại các cơ sở đào tạo nghề, vốn đang ngày càng nhận được sự quan tâm tại Việt Nam.
Một báo cáo khác từ DAAD cho biết khoảng 49% du học sinh Việt nhập học vào các trường ĐH khoa học ứng dụng, tăng hơn 10%. "Định hướng thực hành mạnh mẽ, mô hình học phí miễn phí cùng uy tín quốc tế của văn bằng Đức khiến Đức trở thành một điểm đến đặc biệt hấp dẫn. Phần lớn sinh viên Việt Nam đến Đức thuộc tầng lớp trung lưu đang phát triển, đầu tư ngày càng có chủ đích vào giáo dục và trải nghiệm quốc tế", báo cáo nêu.
Báo cáo này cho biết thêm hiện có 1.415 người Việt ở nhóm "Bildungsinlaender". Như vậy, ước tính có hơn 7.200 du học sinh Việt theo học tại các trường ĐH Đức trong năm học này.
Sinh viên tại giảng đường ĐH Berlin Humboldt, Đức
ẢNH: HUMBOLDT-UNIVERSITÄT ZU BERLIN
Tăng số ngành đào tạo bằng tiếng Anh
Một thông tin khác được DAAD chỉ ra là số lượng chương trình đào tạo bằng tiếng Anh tại Đức tiếp tục tăng. Mùa hè năm 2025, trường ĐH đã cung cấp gần 2.400 chương trình giảng dạy bằng tiếng Anh, bao gồm khoảng 420 chương trình cử nhân và 1.930 chương trình thạc sĩ. Tỷ lệ chương trình dạy bằng tiếng Anh ở bậc thạc sĩ chiếm khoảng 18%, trong khi ở bậc cử nhân chiếm khoảng 4%.
"Hầu như tất cả trường ĐH ở Đức đều cung cấp ít nhất một chương trình đào tạo bằng tiếng Anh. Số lượng nhân sự quốc tế trong bộ máy hành chính của các trường cũng đã tăng mạnh trong những năm gần đây. Phần lớn các cơ sở giáo dục đại học Đức cũng đều có Văn phòng Hợp tác quốc tế. Số lượng những mối quan hệ đối tác quốc tế giữa các trường cũng trên đà tăng trưởng", tiến sĩ Marcus Beiner, Giám đốc khoa học của DZHW, nhận định.
Việc tăng cường quốc tế hóa và đẩy mạnh đào tạo bằng tiếng Anh cũng là một trong những lý do Đức thu hút thêm nhiều du học sinh.
Đây cũng là lần đầu tiên "Wissenschaft weltoffen" công bố tỷ lệ bỏ học của sinh viên quốc tế. Cụ thể, theo thống kê 3 học kỳ đầu, tỷ lệ bỏ học của những sinh viên quốc tế nhập học vào năm 2020 là 16% với bậc cử nhân và 9% với bậc thạc sĩ. Với sinh viên Đức, tỷ lệ tương ứng là 13% và 6%. Như vậy, tỷ lệ bỏ học của sinh viên quốc tế chỉ cao hơn đôi chút so với sinh viên Đức.
"Tỷ lệ bỏ học của sinh viên quốc tế đặc biệt thấp ở các trường nghệ thuật và âm nhạc, trong khi cao hơn ở khối khoa học xã hội - nhân văn và khoa học sức khỏe", báo cáo lưu ý thêm.
GS-TS Joybrato Mukherjee, Chủ tịch DAAD, gọi đây là "tín hiệu tích cực", đặc biệt khi vị thế của nước Đức ngày càng quan trọng ở khối các nước không nói tiếng Anh. "Thành công trong việc học và khả năng gia nhập thị trường lao động của du học sinh mang ý nghĩa then chốt với Đức, nhất là trong bối cảnh Đức thiếu hụt lao động có kỹ năng và đối mặt biến đổi nhân khẩu học, GS-TS Mukherjee chia sẻ trong một thông cáo chính thức.
Báo cáo cho biết thêm, 3 địa phương có đông người du học nhất nước Đức là North Rhine-Westphalia (78.200), Bavaria (67.500) và Berlin (41.500). Trong khi đó, 3 địa phương có ít du học sinh nhất là Schleswig-Holstein (4.500), Saarland (4.200) và Mecklenburg-Western Pomerania (3.400).
Học sinh Việt du học ĐH Đức cách nào?
Trước đó, theo ANABIN, cổng thông tin được quản lý bởi Văn phòng Trung ương Đức về giáo dục quốc tế (ZAB), học sinh Việt Nam tham dự bài thi theo chương trình giáo dục phổ thông hiện hành buộc phải thỏa mãn 2 điều kiện mới được du học Đức khóa dự bị ĐH từ đó chuyển tiếp vào năm nhất. Quy định đã được phía Đức cập nhật sau khi Bộ GD-ĐT Việt Nam tổ chức thi tốt nghiệp THPT theo chương trình giáo dục phổ thông 2018.
Đầu tiên, thí sinh phải dự thi tốt nghiệp THPT hai môn bắt buộc là toán, văn và hai môn tự chọn trong số 9 môn được quy định. Thứ hai, điểm trung bình 4 môn thi phải từ 6,5 trở lên (không nhân hệ số) và không môn thi nào dưới 4 điểm. Đây đều là những quy định đã được áp dụng từ các năm trước, chỉ khác ở số lượng môn thi.
Chia sẻ thêm về vấn đề này, DAAD Việt Nam cho biết từ 2023 tới nay, Đức không yêu cầu thí sinh phải trúng tuyển ĐH mới được học khóa dự bị tại các ĐH Đức. Đồng thời, cơ quan này nhấn mạnh "không quy định những môn thi để học một ngành ĐH nào tại Đức". Thông tin này có sự cập nhật so với hồi tháng 4, khi đơn vị này lúc đó chỉ lưu ý "việc này sẽ có ý kiến sau".
