LƯƠNG GIÁO VIÊN MẦM NON THẤP NHẤT
Một giáo viên (GV) trẻ của Trường mầm non ở P.Dĩnh Kế (Bắc Ninh) chia sẻ, cô mới chính thức được vào biên chế 3 năm. Đến nay, mức lương của cô mỗi tháng hơn 7 triệu đồng đã bao gồm các khoản phụ cấp, còn khi mới vào nghề lương chỉ khoảng 5 triệu đồng/tháng. Số tiền này vừa nuôi con nhỏ, vừa trang trải cuộc sống ở khu vực đô thị rất vất vả.
Thang lương áp dụng đối với giáo viên mầm non đang thấp nhất trong số các chức danh nhà giáo
ẢNH: NHẬT THỊNH
Đặc thù của GV mầm non là gần như không thể làm gì thêm để có thu nhập ngoài lương; không thể dạy thêm như GV phổ thông, cộng với áp lực thời gian làm việc. Thậm chí GV mầm non còn phải bỏ tiền túi để mua các vật liệu làm đồ dùng dạy học, đồ chơi cho trẻ trong bối cảnh trang thiết bị dạy học thiếu, đặc biệt là mỗi đợt kiểm tra hoặc tổ chức các chuyên đề dạy học…
Nhiều GV cũng chỉ ra những bất cập trong chính sách lương giữa GV mầm non mới và cũ: công việc chăm sóc và dạy trẻ thực hiện như nhau, thậm chí về công nghệ thông tin, làm giáo án và hoạt động phong trào GV trẻ còn tham gia nhiệt tình và nhiều hơn. Vậy mà GV cũ hưởng lương đại học từ 2,34 - 4,98, còn GV trẻ trình độ ĐH, thâm niên cũng 6 - 10 năm hưởng lương trung cấp rồi lên cao đẳng 2,1 - 4,89.
Trong khi đó, cơ hội nâng hạng thì hầu như không có, do chỉ tiêu, cơ cấu mỗi hạng bị khống chế nên mặc dù có đủ các điều kiện để nâng hạng nhưng nhiều GV vẫn chỉ ở hạng thấp nhất. Bộ GD-ĐT dự kiến hệ số đặc thù nhưng không giải quyết được vấn đề lương khởi điểm hoặc càng lâu năm thì lương càng cao mà không tính theo năng lực và mức độ cống hiến thì cũng chưa giải quyết được những bất cập hiện nay, chưa thu hút được người trẻ giỏi vào nghề và yên tâm gắn bó.
Nhiều ý kiến cũng chia sẻ chính sách tiền lương cần thay đổi để mức lương khởi điểm của GV 7-10 triệu đồng và tăng dần theo mức độ cống hiến.
Cục Nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục (Bộ GD-ĐT) nêu thực tế: thang lương áp dụng đối với GV mầm non đang là A0 (2,10), A1 (2,34), A2.2 (4,00), theo 10 thang lương của viên chức thì lương của GV mầm non đang ở thang 5, 6, 7, trong khi các viên chức khác chủ yếu hưởng thang lương 6, 8, 10. "Từ đó có thể thấy thang lương áp dụng đối với GV mầm non đang thấp nhất trong số các chức danh nhà giáo và thấp hơn tất cả viên chức các ngành, lĩnh vực khác. Trong khi môi trường làm việc, tính chất hoạt động nghề nghiệp của GV mầm non đã được thực tế chứng minh là nặng nhọc", theo Cục này.
Theo Bộ GD-ĐT, lương của nhà giáo hiện chưa được xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp
ẢNH: Đào Ngọc Thạch
LƯƠNG NHÀ GIÁO CHƯA "CAO NHẤT" MÀ CÒN "THẤP HƠN"
Bộ GD-ĐT cũng nhấn mạnh: "Theo quy định hiện hành, lương của nhà giáo hiện chưa được xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp, thậm chí đa số nhà giáo đang xếp ở thang lương thấp hơn".
Cụ thể, khi rà soát, so sánh thang lương áp dụng, Bộ GD-ĐT nêu thực tế lương của hầu hết nhà giáo đang xếp thấp hơn viên chức các ngành khác như y tế, xây dựng, GTVT (kỹ thuật viên đường bộ, quản lý, bảo trì công trình), tư pháp (lý lịch viên), văn hóa, thể thao (đạo diễn, diễn viên, họa sĩ, huấn luyện viên), KH-CN (nghiên cứu viên, kỹ sư), thông tin truyền thông...
Viên chức các ngành khác đều được phân loại thành 3 - 4 hạng, hưởng thang lương 6, 8, 10. Trong đó, trừ viên chức y tế và viên chức KH-CN yêu cầu trình độ tiến sĩ hoặc thạc sĩ với hạng I, các ngành khác chỉ yêu cầu trình độ đào tạo chung của viên chức từ hạng III đến hạng I là ĐH.
Nhà giáo và các viên chức nói chung được áp dụng bảng lương chuyên môn, nghiệp vụ đối với cán bộ, viên chức trong các đơn vị sự nghiệp của Nhà nước, hưởng mức lương khởi điểm tương ứng với yêu cầu về trình độ đào tạo (loại B đối với trình độ trung cấp, loại A0 đối với trình độ CĐ, loại A1, A2, A3 đối với từ trình độ ĐH trở lên).
Số chức danh nhà giáo cao cấp (hạng I ở cấp mầm non, phổ thông, giáo dục thường xuyên, dự bị ĐH) chiếm khoảng 8,83% so với tổng số nhà giáo, chỉ được xếp lương của viên chức loại A2 (tương đương chức danh viên chức chính của các ngành, lĩnh vực khác).
Theo Bộ GD-ĐT, một trong số nguyên tắc quan trọng khi thực hiện chế độ tiền lương là bảo đảm tương quan giữa các ngành, nghề và giữa các loại cán bộ, công chức, viên chức. Tuy nhiên, từ những phân tích trên cho thấy, việc xếp lương của nhà giáo hiện không bảo đảm tương quan giữa các ngành, nghề mặc dù có cùng yêu cầu trình độ đào tạo và nhà giáo đã được xác định là có vị thế quan trọng trong xã hội.
Hệ số lương đặc thù với nhà giáo là cần thiết để giải quyết nhiều bất cập trong cách tính lương của nhà giáo hiện nay
ảnh: Đào Ngọc Thạch
HỆ SỐ LƯƠNG ĐẶC THÙ LÀ CẦN THIẾT
Để triển khai thi hành luật Nhà giáo có hiệu lực ngày 1.1.2026, Bộ GD-ĐT đang tham mưu cho Chính phủ ban hành Nghị định quy định chính sách tiền lương, chế độ phụ cấp đối với nhà giáo. Một trong những chính sách nổi bật dự kiến quy định tại nghị định này là việc tất cả nhà giáo đều được hưởng hệ số lương đặc thù.
Trong đó, GV mầm non được hưởng hệ số lương đặc thù mức 1,25 so với hệ số lương hiện hưởng; các chức danh nhà giáo khác được hưởng hệ số lương đặc thù mức 1,15 so với hệ số lương hiện hưởng. Đối với nhà giáo giảng dạy tại trường, lớp dành cho người khuyết tật, trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập, trường phổ thông nội trú vùng biên giới được cộng thêm 0,05 so với mức quy định.
Dù vậy, Bộ GD-ĐT cho rằng việc xếp lương của nhà giáo chỉ có thể giải quyết căn cơ khi Chính phủ ban hành chính sách tiền lương mới và thực hiện việc sắp xếp lại thang lương của nhà giáo cùng các viên chức ngành khác. Tuy nhiên, trong bối cảnh Chính phủ chưa ban hành chính sách tiền lương mới thì việc ban hành quy định hệ số lương đặc thù (như dự thảo Nghị định nói trên) là cần thiết.
Cũng theo Bộ GD-ĐT, hệ số lương đặc thù mặc dù không giúp lương của nhà giáo được xếp "cao nhất" nhưng sẽ giúp lương của nhà giáo được xếp "cao hơn" so với viên chức có cùng thang lương áp dụng. Đội ngũ nhà giáo cả nước trông mong vào sự đồng thuận của các cấp có thẩm quyền đối với quy định hệ số lương đặc thù để từng bước giải quyết các bất cập của hệ thống thang bảng lương hiện nay, đồng thời thực hiện chủ trương "lương nhà giáo cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp".
Nếu được thông qua, lương tháng của GV sẽ từ 6,14 triệu đồng đến 18,66 triệu đồng, tăng phổ biến 1-2 triệu đồng/tháng so với hiện nay. Mức tăng cao nhất là 3,73 triệu đồng với GV mầm non hạng I, bậc 3, nhưng theo thống kê, nhóm này chỉ khoảng 80 người trong cả nước. Ngoài ra, nhà giáo được hưởng một hoặc một số loại phụ cấp, như phụ cấp thâm niên (tính sau 5 năm công tác, mỗi năm 1%), phụ cấp ưu đãi nghề (35-70%), phụ cấp độc hại...
Thu nhập chưa đảm bảo đủ sống: Một trong những nguyên nhân GV nghỉ việc
Nhà giáo tham gia giảng dạy, giáo dục có đóng BHXH bắt buộc đủ 5 năm (60 tháng) được tính hưởng phụ cấp thâm niên bằng 5% mức lương hiện hưởng cộng phụ cấp chức vụ lãnh đạo và phụ cấp thâm niên vượt khung (nếu có). Từ năm thứ 6 trở đi, mỗi năm (đủ 12 tháng) được tính thêm 1%.
Như vậy, nhà giáo mới vào nghề trong 5 năm công tác đầu chỉ được hưởng lương theo hệ số lương và phụ cấp ưu đãi, chưa có phụ cấp thâm niên nên tổng thu nhập vẫn còn thấp, do đó còn có khoảng cách chênh lệch xa so với GV lâu năm dù các nhiệm vụ cơ bản như nhau. Cụ thể, mức lương thấp nhất của GV mầm non khoảng 6,6 triệu đồng, GV tiểu học khoảng 7,3 triệu đồng, GV THCS, THPT, dự bị ĐH khoảng 7,1 triệu đồng; có khoảng cách quá xa so mức lương cao nhất của nhà giáo, tương ứng lần lượt là 20,6 triệu đồng, 24,6 triệu đồng, 28,5 triệu đồng và 30,5 triệu đồng; thấp hơn mức lương trung bình 7,7 triệu đồng của người lao động năm 2024.
"Thu nhập chưa đảm bảo đủ sống cũng là một phần nguyên nhân dẫn đến tình trạng GV nghỉ việc có xu hướng gia tăng trong những năm gần đây, nhất là đối với đội ngũ GV trẻ có độ tuổi dưới 35", Bộ GD-ĐT nêu.
