Chương trình tư vấn truyền hình trực tuyến do Báo Thanh Niên tổ chức vào lúc 14 giờ hôm nay (10.6) với chủ đề "Nhiều hướng học tập cho học sinh sau lớp 9", được phát tại các địa chỉ thanhnien.vn, fanpage Facebook, kênh YouTube, TikTok Báo Thanh Niên.
Tham gia chương trình tư vấn có các khách mời:
Các khách mời tham gia chương trình tư vấn
ảnh: Lê Thanh Hải
- Thạc sĩ Trần Phương, Hiệu trưởng Trường trung cấp Việt Giao.
- Thạc sĩ Tô Huỳnh Thiên Trường, Phó hiệu trưởng Trường trung cấp Nguyễn Tất Thành.
- Cô Nguyễn Thị Mộng Lành, Giám đốc Trung tâm Tuyển sinh - Truyền thông Trường CĐ Bách khoa Sài Gòn.
Theo số liệu từ Sở GD-ĐT TP.HCM, năm học 2024-2025 TP.HCM có gần 89.000 học sinh lớp 9. Tuy nhiên, chỉ có khoảng 76.000 em tham gia kỳ thi vào lớp 10 công lập năm học 2025-2026 và khoảng 71.000 em sẽ đậu lớp 10 công lập. Điều đó có nghĩa còn khoảng 18.000 học sinh sẽ rẽ theo các hướng khác. Một trong những hướng rẽ đó là học nghề.
Nhiều thuận lợi khi liên thông
Hệ thống giáo dục nghề nghiệp của nước ta có sự thay đổi khi bắt đầu từ tháng 3.2025, các trường CĐ, trung cấp được giao về Bộ GD-ĐT quản lý. Tại chương trình tư vấn, đại diện các trường sẽ thông tin về quy chế tuyển sinh CĐ, trung cấp năm nay sau khi giáo dục nghề nghiệp được chuyển về Bộ GD-ĐT.
Thạc sĩ Trần Phương, Hiệu trưởng Trường Trung cấp Việt Giao, cho rằng việc trường CĐ, trung cấp về Bộ GD-ĐT quản lý là sự thay đổi lớn với nhiều thuận lợi khi hội nhập vào hệ thống tuyển sinh chung của Bộ GD-ĐT, từ việc đăng ký, cập nhật thông tin lên hệ thống tạo điều kiện phân luồng thuận lợi hơn và thống nhất về quản lý. Liên thông cũng thuận lợi hơn, xuyên suốt và rõ ràng từ trung cấp lên CĐ, ĐH. Các em cần theo dõi các thông tin tiếp theo trong thời gian tới.
Học nghề sau lớp 9 có nhiều lợi thế vì được miễn học phí, học xong có thể liên thông lên ĐH
ẢNH: MỸ QUYÊN
Những lợi thế khi học nghề
Một lợi thế lớn là học sinh sau lớp 9 học bậc trung cấp sẽ được nhà nước miễn học phí theo hình thức cấp bù. Vậy việc thực hiện cấp bù học phí giữa các trường công lập và ngoài công lập có giống nhau? Học sinh có phải đóng thêm các khoản chi phí nào trong suốt quá trình học hay không, cũng là điều mà phụ huynh quan tâm.
Thạc sĩ Tô Huỳnh Thiên Trường, Phó hiệu trưởng Trường trung cấp Nguyễn Tất Thành, cho biết học nghề các bạn được tiếp xúc trực tiếp với kỹ năng nghề nghiệp, doanh nghiệp... giúp các em sớm tham gia vào thị trường lao động ngay sau tốt nghiệp.
Kế đến, các em tiết kiệm được thời gian và chi phí khi học sinh chỉ mất 3 năm để vừa học văn hóa vừa học nghề và sau đó có thể liên thông lên các cấp học cao hơn. Bên cạnh đó, nhà nước có chính sách hỗ trợ học phí học trung cấp.
Thạc sĩ Trần Phương, Hiệu trưởng Trường trung cấp Việt Giao
ảnh: Lê Thanh Hải
Đa dạng ngành nghề cho học sinh sau lớp 9
Cô Nguyễn Thị Mộng Lành, Giám đốc Trung tâm Tuyển sinh - Truyền thông Trường CĐ Bách khoa Sài Gòn, cho biết khi vào trường, năm đầu các em sẽ được học các môn văn hóa, sau đó là chương trình nghề. Với độ tuổi 16, các em có thể học được công nghệ kỹ thuật ô tô, điện điện tử, du lịch, kinh tế, thiết kế...
Phụ huynh Nguyễn Quỳnh Hoa, Q.Bình Thạnh, TP.HCM, gửi câu hỏi đến chương trình: ''Nhà tôi khó khăn nên tôi chủ động không cho cháu thi lớp 10 vì muốn cháu học một nghề nào đó để nhanh ra trường phụ giúp gia đình. Cháu là nữ thì nên học nghề gì cho phù hợp và có thể làm việc tại TP.HCM?''
Giải đáp thắc mắc này, thạc sĩ Trần Phương cho biết: ''Đây là quyết định thực tế của phụ huynh và đáng được ủng hộ. Có nhiều ngành nghề phù hợp tại Trường trung cấp Việt Giao như hướng dẫn du lịch cho bạn nào thích giao tiếp khám phá và có khả năng ngoại ngữ. Sau khi ra trường, học sinh sẽ có nhiều cơ hội việc làm tại TP.HCM, một trung tâm du lịch lớn.
Ngoài ra, trường có ngành chế biến món ăn, nữ công gia chính với cơ hội việc làm cũng rất cao tại các nhà hàng khách sạn, tiệm bánh, bếp ăn công nghiệp. Ngoài ra, các bạn có thể tự khởi nghiệp.
Bên cạnh đó, ngành quản trị khách sạn, kế toán... cũng cần rất nhiều nhân lực tại TP.HCM.
Hướng ngoại, thích giao tiếp, có thể học ngành gì?
Em hướng ngoại, thích giao tiếp, thích hoạt động và tính cách nhanh nhẹn thì học ngành quản trị dịch vụ giải trí và tổ chức sự kiện có phù hợp hay không? Ngành này học những gì, ra trường có thể làm việc ở đâu? (Một học sinh gửi câu hỏi đến chương trình)
Thạc sĩ Trần Phương giải đáp: Ngành này dành cho người năng động, sáng tạo và không ngại thử thách nên rất phù hợp với tính các của bạn. Sự năng động và nhanh nhẹn là yếu tố then chốt để giúp cho sự kiện diễn ra suôn sẻ. Trường đào tạo chú trọng khả năng tư duy sáng tạo, mời nhiều giảng viên có uy tín thành công trong ngành hoặc là người nổi tiếng, giúp các em giải quyết các bài tập thực tế.
Các em sẽ được thực hành đến 70%, ứng dụng lý thuyết vào thực tiễn. Nhiều kỹ năng quan trọng như truyền thông, khai thác tài trợ, sử dụng thiết bị âm thanh ánh sáng, xử lý giải quyết vấn đề...
TP.HCM là trung tâm kinh tế văn hóa giải trí lớn nên các em có thể làm chuyên viên tại các công ty tổ chức sự kiện, viết kịch bản truyền thông, quảng bá cho sự kiện, chuyên viên hậu cần... tại các doanh nghiệp, khu du lịch, vui chơi giải trí...
Gửi tiếp câu hỏi đến chương trình, phụ huynh Huỳnh Bảo, Q.12, TP.HCM, thắc mắc: ''Tôi thấy hiện nay nhu cầu làm đẹp của người dân rất lớn, con tôi có thể học ngành gì để ra làm việc trong lĩnh vực chăm sóc sắc đẹp? Nếu học thì mất thời gian bao lâu và điều kiện nào để có thể tự mở tiệm chăm sóc sắc đẹp tại nhà?''
Thạc sĩ Tô Huỳnh Thiên Trường thông tin: Ngành tạo mẫu và chăm sóc sắc đẹp rất phát triển trong giai đoạn hiện nay. Người dân có nhu cầu làm đẹp cao nên ngành này rất thu hút. Trường trung cấp Nguyễn Tất Thành đào tạo 4 mô đun gồm: kỹ thuật tạo mẫu tóc, kỹ thuật móng, trang điểm và chăm sóc da. Các em được trang bị kỹ năng để làm việc tại các cơ sở thẩm mỹ ngay sau khi tốt nghiệp. Trường có CLB Khởi nghiệp hỗ trợ các bạn, khi có bằng trung cấp, sinh viên hoàn toàn đủ điều kiện để mở cơ sở chăm sóc sắc đẹp tại nhà.
Học trung cấp dược có thể mở nhà thuốc?
Ngành dược ở bậc trung cấp thì khác với dược CĐ và ĐH ra sao? Nếu em theo học thì sau này có thể mở tiệm thuốc được không? (Học sinh gửi câu hỏi đến chương trình)
Thạc sĩ Tô Huỳnh Thiên Trường cho biết: Dược sĩ trung cấp học về hóa dược, dược lý, dược liệu, bào chế, kiểm nghiệm, quản lý kho thuốc và bảo quản thuốc. Sau khi học xong các em không chỉ làm ở tiệm thuốc mà còn làm kiểm nghiệm thuốc, nghiên cứu bào chế tại các doanh nghiệp dược phẩm, hoặc sản xuất, phân phối thuốc...
Theo quy định của nhà nước, muốn mở nhà thuốc phải có bằng ĐH và có giấy chứng nhận hành nghề. Học trung cấp dược trở lên có giấy phép hành nghề thì có thể mở quầy thuốc.
Học sinh Ngô Thanh Hùng (Long An) đặt câu hỏi: ''Em thích sửa chữa ô tô nên muốn xin ba mẹ cho học nghề này tại TP.HCM. Cho em hỏi xét tuyển ra sao, học xong có thể xin vào làm việc tại các trung tâm bảo dưỡng của các hãng ô tô như Honda, Hyundai hay không và mức lương khoảng bao nhiêu?''.
Cô Nguyễn Thị Mộng Lành giải đáp: ''Đây là một trong những ngành trọng điểm của Trường CĐ Bách khoa Sài Gòn. Hai năm đầu các em học văn hóa với chương trình khá nhẹ nhàng, sau đó học các môn về nghề. Ngành kỹ thuật ô tô học thực hành 70%. Toàn bộ chương trình để lấy bằng CĐ là 4 năm.
Trường chú trọng dạy cho học sinh vững tay nghề trước khi ra thị trường lao động nên các em hoàn toàn có thể làm việc tại các hãng ô tô. Trường có trung tâm quan hệ doanh nghiệp và hỗ trợ việc làm, thực tập cho các em.
Mức lương mới ra trường từ 6-15 triệu phụ thuộc vào năng lực của mỗi em. Vì thế trong quá trình học tập các em cố gắng học và trau dồi kỹ năng để ra trường sau này tăng cơ hội việc làm.
Du lịch, khách sạn: Ngành nào cơ hội việc làm nhiều hơn?
Học sinh hỏi : ''Em yêu thích ngành du lịch, đang băn khoăn không biết nên chọn ngành quản trị du lịch và lữ hành hay quản trị khách sạn. Ngành nào cơ hội việc làm tốt hơn và thu nhập cao hơn?''.
Cô Nguyễn Thị Mộng Lành giải đáp: 2 ngành này đều thuộc khối ngành dịch vụ bổ trợ cho nhau trong hoạt động du lịch nhưng có đặc trưng khác nhau. Quản trị du lịch lữ hành phù hợp với bạn nào có sức khỏe, đam mê dịch chuyển, yêu lịch sử, văn hóa, ẩm thực, học giỏi lịch sử, địa lý... Học xong các em có thể làm điều hành, tour, thiết kế tour...
Còn ngành quản trị khách sạn thì làm về lưu trú. Các em cũng cần có sức khỏe, khả năng giao tiếp tốt, các em có thể làm lễ tân, quản lý buồng phòng, quản lý mảng sự kiện của khách sạn...
Thạc sĩ Tô Huỳnh Thiên Trường, Phó hiệu trưởng Trường trung cấp Nguyễn Tất Thành
ảnh: Lê Thanh Hải
Chính sách hỗ trợ học phí
Thạc sĩ Trần Phương cho hay học sinh tốt nghiệp THCS học trung cấp được hỗ trợ học phí là một chính sách rất nhân văn của Chính phủ.
Tại trường Trung cấp Việt Giao, các em tốt nghiệp THCS học trung cấp sẽ đủ điều kiện được nhà nước hỗ trợ học phí với các mức hỗ trợ tùy vào ngành học. Tiền cấp bù các em được nhận từ 40 - 42 triệu đồng/khóa học tại Trường trung cấp Việt Giao. Theo thạc sĩ Trần Phương, quy định nhận tiền hỗ trợ như sau: Học sinh đóng học phí khi vào học, sau đó trường làm hồ sơ cho các em để Nhà nước hoàn lại học phí cho học sinh.
Thạc sĩ Tô Huỳnh Thiên Trường hướng dẫn thêm: Tại Trường trung cấp Nguyễn Tất Thành, học sinh sẽ được làm bộ hồ sơ để nộp tại phòng lao động thương binh xã hội trước kia và nay là phòng giáo dục tại các địa phương để nhận lại học phí. Trường cam kết ngoài mức học phí thì không thu thêm bất kỳ khoản thu nào.
Cô Nguyễn Thị Mộng Lành thông tin thêm: Khi học chương trình CĐ, 2 năm đầu học sinh được học văn hóa, sau đó học trung cấp và liên thông lên CĐ. Trong 2 năm học trung cấp, các em vẫn được nhà nước hỗ trợ học phí.
Trường sẽ hỗ trợ các thủ tục giúp học sinh có bộ hồ sơ nộp về địa phương để được cấp bù học phí. Bên cạnh đó, trường còn có nhiều suất học bổng cho học sinh. Năm 2025 Trường CĐ Bách khoa Sài Gòn giảm 50% học phí học kỳ 1 cho thí sinh nhập học tại trường.
Cô Nguyễn Thị Mộng Lành, Giám đốc Trung tâm Tuyển sinh - Truyền thông Trường CĐ Bách khoa Sài Gòn
ảnh: Lê Thanh Hải
Học văn hóa ở trung cấp ra sao?
Học văn hóa và liên thông lên các bậc học cao hơn ra sao khi học trung cấp cũng là vấn đề phụ huynh quan tâm khi quyết định cho con học nghề.
Thạc sĩ Trần Phương cho biết Trường trung cấp Việt Giao thiết kế chương trình vừa học văn hóa vừa học nghề song song, đảm bảo các em có nền tảng học liên thông lên cao hoặc đáp ứng kỳ thi tốt nghiệp THPT. Các em chọn học 6 môn hoặc 4 môn văn hóa.
Tại chương trình nghề, thời gian thực hành được tăng cường, chiếm đa số thời lượng để các em có tay nghề vững vàng. Trường đang đào tạo nhiều ngành như kỹ thuật chế biến món ăn, hướng dẫn du lịch, kế toán doanh nghiệp, quản trị dịch vụ giải trí thể thao... Học xong các em được cấp bằng trung cấp chính quy và học xong văn hóa được cấp giấy chứng nhận hoàn thành các môn văn hóa.
Khi có bằng trung cấp và hoàn thành khối lượng kiến thức văn hóa, các em hoàn toàn có thể liên thông lên ĐH chính quy hoặc tham gia kỳ thi tốt nghiệp THPT để lấy điểm xét tuyển ĐH, khi vào học được giảm khối lượng 20% kiến thức. Trường Việt Giao hợp tác với nhiều trường ĐH tại TP.HCM để các em có thể theo học liên thông đúng ngành nghề.
Còn thạc sĩ Tô Huỳnh Thiên Trường cho hay khi tham gia học nghề 9+ tại Trường trung cấp Nguyễn Tất Thành, các em không cần đến trung tâm giáo dục thường xuyên để học văn hóa mà học ngay tại trường. Các môn văn hóa gồm 4 môn (3 môn bắt buộc và 1 môn tự chọn). Ví dụ ngành kỹ thuật sẽ học thêm môn vật lý, ngành du lịch thêm môn địa lý, ngành sức khỏe thêm môn sinh... Học xong học sinh có bằng trung cấp và khi hoàn thành các môn văn hóa các em hoàn toàn có thể liên thông lên CĐ, ĐH.
Cô Nguyễn Thị Mộng Lành cho biết: "Các em học tại Trường CĐ Bách khoa Sài Gòn có thể học liên thông lên nhiều trường ĐH. Các em cũng có thể vừa học liên thông vừa làm, thời gian từ 1-1,5 năm nếu liên thông từ CĐ lên ĐH''.
Học nghề có khó thành công?
Thực tế vẫn còn nhiều phụ huynh e ngại để con học nghề vì cho rằng học nghề thì khó thành công.
Thạc sĩ Trần Phương chia sẻ: ĐH từng là thước đo mặc định cho sự thành công, tuy nhiên trong bối cảnh hiện nay học nghề các bạn hoàn toàn có thể phát triển công việc, thăng tiến và thu nhập cao không khác gì người học ĐH. Thực tế đã chứng minh rất nhiều em có kỹ năng chuyên sâu, kỹ năng thực chiến đã tạo được các giá trị khi đi làm nên được doanh nghiệp đánh giá cao. Nhiều em học xong còn tự khởi nghiệp, mở tiệm bánh, nhà hàng, cơ sở tổ chức sự kiện...
Để thành công các em phải có tinh thần không ngừng học hỏi, đam mê công việc, kiên trì theo đuổi để đạt đến mức độ chuyên gia. Luôn chủ động cập nhật kiến thức, trải nghiệm nhiều, luôn có ý thức nâng cao tay nghề, thái độ làm việc khoa học và chuyên nghiệp...
Trong bối cảnh thị trường lao động hiện nay, các em có tay nghề vững hoàn toàn xây dựng được sự nghiệp vững vàng, thu nhập cao, thành công theo cách riêng của mình.
Thạc sĩ Tô Huỳnh Thiên Trường nhấn mạnh: ''Các em học trường nghề được trau dồi kỹ năng nghề, có cơ hội tham gia và đạt giải kỳ thi kỹ năng nghề khu vực và thế giới. Điều đó cho thấy các em có thể chinh phục được các đỉnh cao trong nghề nghiệp. Khi có tay nghề cao, các em luôn có mức thu nhập xứng đáng''.
Cô Nguyễn Thị Mộng Lành nhận định: Việc lựa chọn học nghề không phải chỉ dành cho các em không đủ điều kiện vào trường công lập mà phù hợp với tất cả các bạn cảm thấy yêu thích học nghề, muốn được tham gia thị trường sớm. Nhiều em học sinh giỏi vẫn quyết định theo hướng học nghề, từ nhu cầu và mong muốn của bản thân.
Thị trường lao động rất chú trọng lực lượng lao động có tay nghề nên các em hoàn toàn có thể phát triển sự nghiệp. Nếu muốn có những vị trí cao hơn, thu nhập tốt hơn thì các em phải luôn học hỏi, có thể tự học nâng cao hoặc liên thông lên ĐH.
