Những bất cập được Bộ GD-ĐT nêu trong tờ trình gửi kèm dự thảo Nghị định quy định chính sách tiền lương, chế độ phụ cấp đối với nhà giáo để lấy ý kiến góp ý rộng rãi của các cơ quan, tổ chức, cá nhân.
Bất cập đầu tiên mà Bộ GD-ĐT kể đến là chưa thực hiện được chủ trương lương của nhà giáo được ưu tiên xếp cao nhất trong thang bậc lương hành chính sự nghiệp.
Bộ GD-ĐT chỉ ra một loạt bất cập trong chính sách lương của nhà giáo hiện nay
ẢNH: TUYẾT MAI
Bộ GD-ĐT dẫn chứng: "Bảng lương áp dụng cho viên chức nói chung gồm có 10 thang lương (từ viên chức loại C3 đến A3.1) với các bậc từ 1 đến 12 (số bậc tùy loại viên chức). Tuy nhiên, thực trạng xếp lương đối với các chức danh nhà giáo hiện chỉ có 3 chức danh nhà giáo được áp dụng lương của viên chức loại A3 là giảng viên đại học cao cấp (bao gồm cả chức danh giáo sư và phó giáo sư), giảng viên giáo dục nghề nghiệp cao cấp, giáo viên giáo dục nghề nghiệp cao cấp, chiếm tỷ lệ khoảng 1,17% so với tổng số nhà giáo. Trong khi các ngành, lĩnh vực khác đều có khoảng 10% viên chức được áp dụng lương của viên chức loại A3".
Bộ GD-ĐT cũng chỉ ra rằng, lương của hầu hết nhà giáo đang xếp thấp hơn viên chức các ngành khác.
Viên chức các ngành khác đều được phân loại thành 3 - 4 hạng (từ hạng IV đến hạng I), hưởng lương từ A1 - A2.1 - A3.1 (tương ứng với thang lương 6 - 8 - 10). Trong đó, trừ y tế và khoa học, công nghệ, các ngành lĩnh vực khác chỉ yêu cầu trình độ đào tạo chung của viên chức từ hạng III đến hạng I là đại học.
Trừ giảng viên đại học, cao đẳng và giáo viên giáo dục nghề nghiệp, nhà giáo cũng được phân loại thành 3 - 4 hạng (từ hạng IV đến hạng I), hầu hết đang hưởng lương từ A0 - A1 - A2.2 - A2.1 (tương ứng với thang lương 5 - 6 - 7 - 8) là giáo viên mầm non, phổ thông, dự bị đại học, giáo dục thường xuyên (chiếm tỷ lệ khoảng 88% so với tổng số nhà giáo).
Thậm chí, hiện còn có giáo viên giáo dục nghề nghiệp chỉ được xếp ở thang lương 4, với hệ số lương khởi điểm 1,86, tiền lương theo hệ số của giáo viên giáo dục nghề nghiệp mới vào nghề là 4.352.400 đồng.
Lương giáo viên mầm non gần như thấp nhất so với các ngành, lĩnh vực khác
Bộ GD-ĐT dẫn điểm c khoản 1 điều 23 luật Nhà giáo quy định nhà giáo mầm non được hưởng chế độ tiền lương và phụ cấp cao hơn so với nhà giáo làm việc trong điều kiện bình thường. Tuy nhiên, hiện tại lương của giáo viên mầm non đang xếp thấp nhất so với các chức danh nhà giáo khác (A0 - A1 - A2) và gần như xếp thấp nhất so với các viên chức các ngành, lĩnh vực khác.
Trong khi đó, theo đề tài nghiên cứu khoa học về "Hiện trạng điều kiện lao động của giáo viên bậc học mầm non làm cơ sở đề xuất xếp loại danh mục nghề nặng nhọc độc hại, nguy hiểm" do Viện Khoa học an toàn và vệ sinh lao động (Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam), nghiên cứu, đánh giá về điều kiện lao động của giáo viên mầm non là 3,69 (nằm trong khoảng công việc có điều kiện lao động loại IV) là nghề, công việc nặng nhọc, độc hại nguy hiểm.
Cách trả lương chưa tạo động lực cho giáo viên
Bộ GD-ĐT nêu: Quy định về tiền lương được áp dụng chung đối với tất cả viên chức các ngành/lĩnh vực dẫn đến việc không thể hiện được mức độ phức tạp của từng ngành, nghề khác nhau.
Chênh lệch về hệ số lương giữa bảng lương của viên chức chưa có sự tương đồng, có bảng lương chênh lệch giữa hệ số lương khởi điểm của bảng quá ít, hoặc có bảng lương chênh giữa hệ số lương khởi điểm có khoảng cách khá xa. Chẳng hạn loại A0 (2,10) với A1 (2,34) và giữa A2.2 (4,0) với A2.1 (4,4) có chênh lệch hệ số lương khởi điểm rất ít. Nên chưa tạo động lực cho giáo viên học tập nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và thăng tiến trong nghề nghiệp.
Theo Bộ GD-ĐT, cách trả lương theo các bảng, loại, bậc như hiện hành thì việc trả lương đang căn cứ theo chức danh được bổ nhiệm, trình độ đào tạo, thâm niên công tác chứ không gắn với kết quả thực hiện nhiệm vụ của cán bộ, công chức, viên chức và nguồn trả lương.
Lương của nhà giáo mới vào nghề và nhà giáo lâu năm có khoảng cách chênh lệch lớn (hệ số cao hơn, phụ cấp thâm niên cao hơn, phụ cấp ưu đãi nghề tuy bằng nhau nhưng tính theo hệ số lương nên càng cách biệt) trong khi cùng thực hiện các nhiệm vụ về cơ bản giống nhau.
Theo dự thảo Nghị định quy định chính sách tiền lương, chế độ phụ cấp đối với nhà giáo để lấy ý kiến góp ý rộng rãi của các cơ quan, tổ chức, cá nhân, tất cả nhà giáo đều được hưởng hệ số lương đặc thù. Trong đó, giáo viên mầm non được hưởng hệ số lương đặc thù mức 1,25 so với hệ số lương hiện hưởng; các chức danh nhà giáo khác được hưởng hệ số lương đặc thù mức 1,15 so với hệ số lương hiện hưởng.
