Có ý kiến phản ánh nhà trường liên tục thay đổi đồng phục khiến phụ huynh tốn kém, giá đồng phục của trường cao hơn bên ngoài… Bên cạnh đó, nhiều phụ huynh cũng đặt vấn đề liệu trường học có cần đồng phục học sinh (HS) không hay các em chỉ cần tới trường với "áo trắng, quần/váy sẫm màu" là được?
Mới đây trong công văn triển khai nhiệm vụ đầu năm học, Sở GD-ĐT TP.HCM nghiêm cấm các trường ép buộc HS may, mua đồng phục mà chỉ quy định mẫu trang phục để gia đình HS có thể tự trang bị, mua sắm, tránh lãng phí.
Học sinh TP.HCM tựu trường năm học mới 2025 - 2026 với đồng phục của nhà trường
Ảnh: ĐÀO NGỌC THẠCH
ĐỒNG PHỤC LÀ THƯƠNG HIỆU CỦA NHÀ TRƯỜNG
Nhiều năm học qua, các trường ở khu vực Q.8 cũ, TP.HCM như tiểu học Lý Nhân Tông, tiểu học Thái Hưng, tiểu học Trần Danh Lâm, THCS Chánh Hưng… đều không quy định mẫu đồng phục riêng mà chỉ yêu cầu HS mặc áo trắng, quần tây xanh tím than (HS nam), váy xanh tím than (HS nữ) và phụ huynh tự trang bị, mua sắm bên ngoài. Nhà trường sẽ phát phù hiệu có tên HS, tên trường để gia đình tự gắn vào áo cho các em.
Tuy nhiên, phần lớn ở các địa phương khác, mỗi trường đều có đồng phục riêng.
Chị Nguyễn Thị Q. (có con gái lớn học lớp 4 Trường tiểu học Lê Văn Thọ, P.An Hội Đông, TP.HCM và con gái nhỏ học trường mầm non công lập khu vực lân cận) cho biết ở trường của con, đồng phục ổn định nhiều năm qua không thay đổi. Đầu năm học, phụ huynh thấy bé nhà mình vẫn mặc được đồng phục cũ thì không cần mua. Mấy năm gần đây, chị Q. đều không phải mua đồng phục cho con gái lớn, bởi có người chị họ học trên một lớp để lại đồng phục cho bé dùng.
Nhiều trường chỉ quy định học sinh mặc áo trắng, quần hoặc váy sẫm màu và gia đình tự trang bị
ẢNH: THÚY HẰNG
"Tôi nghĩ trường học cần có mẫu đồng phục riêng, không mặc đồ tự do đi học, cũng như đồng phục không chỉ áo trắng, quần tây, trường nào cũng như trường nào. Miễn là đồng phục phải đảm bảo các tiêu chí: mẫu mã, kiểu dáng ổn định qua nhiều năm, đảm bảo tính kế thừa. Nếu HS mua năm nay còn mới thì các năm sau vẫn có thể dùng, hoặc tặng cho các thế hệ HS sau; chất liệu kiểu dáng thân thiện với HS, phù hợp với đặc thù thời tiết TP.HCM và giá cả phù hợp túi tiền phụ huynh", chị Q. nói.
Chị Q. cũng phân tích các lý do: "Thứ nhất, HS mặc đồng phục đi học cho thấy sự nghiêm túc, chỉn chu, nâng cao tinh thần học tập. Thứ hai, mẫu đồng phục riêng để phân biệt HS trường này với trường khác, là hình ảnh nhận diện thương hiệu. Đặc biệt trong môi trường giáo dục đặc thù, giáo dục phát triển như TP.HCM, có những bộ đồng phục là niềm ước ao của nhiều HS để các em phấn đấu thi đậu vào trường đó. Như bản thân các con nhà tôi luôn nói: "Con ước sau này được mặc đồng phục Trường THPT chuyên Trần Đại Nghĩa"".
Cũng ủng hộ HS đến trường cần có đồng phục riêng từng trường, chị Đỗ Anh Anh (có 2 con học lớp 12 Trường THPT Nguyễn Du, P.Hòa Hưng và lớp 6 Trường THCS Tân Bình, P.Tân Sơn Nhất, TP.HCM) cho biết: "Khi khoác lên đồng phục riêng của trường mình bước ra ngoài, các con biết mình nên làm gì, không làm gì".
Chị Anh cho hay phụ huynh ủng hộ mẫu đồng phục HS lâu dài, ổn định. Bên cạnh đó là chất liệu tốt, bền vì nếu HS giữ gìn tốt, các em cũng có thể mặc suốt bậc học, không cần mua mới, tiết kiệm chi phí. Giá tiền đồng phục tối đa 300.000 đồng/bộ là hợp lý.
HS THÍCH ĐỒNG PHỤC NHƯ THẾ NÀO ?
Nguyễn Hoàng Gia Hân (lớp 12A2, Trường THPT Nguyễn Du, P.Hòa Hưng) cho biết từ tiểu học tới THPT, các trường em học đều có mẫu đồng phục riêng của HS toàn trường.
"Trừ sáng thứ hai cần mặc áo dài trắng, còn lại tụi em mặc đồng phục thường, hoặc đồng phục thể dục. Em thích đồng phục của trường vì đẹp và mặc thoải mái, với các bạn nữ, chân váy luôn có quần bảo hộ phía trong để kín đáo. Hay như với đồng phục Trường THCS Tân Bình, các bạn nữ có quần ống rộng, nhìn cũng rất giống chiếc váy, vừa đẹp vừa kín đáo", Hân nói.
Hân cũng cho rằng nên có mẫu đồng phục riêng của từng trường, thay vì trường nào cũng chỉ áo trắng, quần xanh tím than. "Đồng phục giúp nhận diện HS. Với những việc làm của HS, nếu hành vi tốt, hình ảnh HS trường đó được lan tỏa. Ngược lại, hành vi xấu, với đồng phục dễ nhận diện, HS trường đó cũng bị lên án. Còn nếu HS trường nào cũng chỉ áo trắng, quần xanh, ai cũng như ai, nếu một bạn nào đó có hành vi xấu, cộng đồng cũng sẽ đánh đồng chung là HS ngày nay", nữ sinh cho biết. Đồng thời, theo Hân, đồng phục trường phải có tính tiếp nối, truyền thống, tạo thương hiệu, không phải mỗi năm mỗi khác, vì có những gia đình mua đồng phục để con mình học suốt toàn khóa.
Ở các TP lớn, đa số trường đều có đồng phục học sinh riêng, là hình ảnh nhận diện thương hiệu của nhà trường
ảnh: Ngọc Dương
NHỮNG YÊU CẦU VỀ ĐỒNG PHỤC HS
Ông Văn Nhật Phương, Hiệu trưởng Trường tiểu học Lê Đình Chinh, P.Minh Phụng, TP.HCM, nhận định: "Ở các TP lớn, đa số trường đều có đồng phục HS riêng. Đồng phục cần có tính kế thừa của trường đó, màu sắc trang nhã, dễ nhận diện và phải thuận tiện cho HS khi tham gia hoạt động giáo dục, nhất là HS học 2 buổi/ngày và bán trú trong điều kiện thời tiết ngày càng khắc nghiệt".
Ông Phương phân tích thêm: "Trước đây nhiều trường chọn trang phục đẹp áo trắng, quần xanh vì các em chỉ học 1 buổi. Nay HS học cả ngày, trưa nghỉ bán trú ở trường, nếu chỉ mặc áo trắng thì dễ nhàu, dễ ố vàng, nên nhiều trường chọn áo đồng phục của HS có màu như vàng, xanh nhạt... Đồng thời hiện nay nhiều HS cũng dậy thì sớm, đồng phục của HS cũng cần thay đổi cho phù hợp với thể trạng, tâm lý HS từ chất liệu vải, quần dài với đồng phục thể dục…".
Còn ông Đỗ Đình Đảo, Hiệu trưởng Trường THPT Nguyễn Hữu Thọ, P.Xóm Chiếu, TP.HCM, cho rằng đồng phục HS mang ý nghĩa lớn hơn một bộ trang phục thông thường. Đồng phục xóa nhòa ranh giới vật chất, để lại điều quan trọng duy nhất là tinh thần học tập và đạo đức của mỗi HS. Bên cạnh đó, đồng phục góp phần xây dựng nét đẹp văn hóa học đường. Khoác lên mình đồng phục, HS mang theo danh dự, trách nhiệm và lòng tự trọng. Do đó, đồng phục là một bài học về ý thức cộng đồng, kỷ luật và sự gắn bó.
Tuy nhiên, theo ông Đỗ Đình Đảo, để đồng phục HS thực sự phát huy giá trị thì cần đáp ứng nhiều tiêu chí, cả về góc độ tài chính của phụ huynh, không phải mỗi năm mỗi thay đổi gây khó khăn cho gia đình người học. "Trước hết là tính thẩm mỹ, đồng phục nên có thiết kế đẹp, phù hợp với lứa tuổi và giữ được vẻ trang nhã, có dấu ấn riêng của trường, như logo, màu sắc, biểu tượng. Thứ hai là sự thoải mái và tiện dụng vì HS phải mặc cả ngày ở trường, nên chất liệu cần thoáng mát, dễ vận động. Thứ ba, đồng phục phải phù hợp với điều kiện kinh tế đa số phụ huynh, tránh chạy theo xu hướng thời trang đắt đỏ gây áp lực tài chính không cần thiết", thầy Đảo nhấn mạnh.
Nhà có 2 con đi học, đầu năm chi bao nhiêu tiền sách vở, đồng phục ?
Chị Tuyền (có con gái học lớp 6 Trường THCS Khánh Bình, và con trai học lớp 2 Trường tiểu học Thái Hưng, cùng P.Chánh Hưng, TP.HCM) liệt kê chị mua mỗi bộ sách giáo khoa hơn 300.000 đồng chưa kể tiền mua tập, bút, đồ dùng học tập. Năm nay con dùng lại giày thể thao cũ, cặp được tặng nên chị không phải mua; đồng phục thì mua cho mỗi con 5 bộ may sẵn (2 bộ thể dục; 3 bộ áo trắng, váy hoặc quần xanh thường), giá đồng phục con gái lớn khoảng 300.000 đồng/bộ, của con trai thì ít hơn một chút. Như vậy, đầu năm học, chỉ riêng tiền đồng phục, sách giáo khoa, tập vở, bút… cho hai bé là gần 4 triệu đồng.
