CHÍNH THỨC BỎ CẤP BẰNG TỐT NGHIỆP THCS
Về văn bằng, chứng chỉ của hệ thống giáo dục quốc dân, chỉnh lý thống nhất quy định không cấp bằng THCS, thay bằng cụm từ "hoàn thành chương trình THCS hoặc tương đương" trong luật Giáo dục. Đồng thời, dự thảo quy định văn bằng, chứng chỉ được cấp dưới dạng bản giấy hoặc bản số, nhằm thúc đẩy triển khai các chủ trương về chuyển đổi số trong giáo dục.
Bên cạnh đó, dự thảo chuẩn hóa thuật ngữ "văn bằng chương trình đào tạo chuyên sâu của một số ngành, lĩnh vực đặc thù" thay cho "văn bằng tương đương", phản ánh đúng bản chất các văn bằng như bác sĩ, dược sĩ, kỹ sư, kiến trúc sư; bảo đảm thống nhất với luật Giáo dục ĐH (sửa đổi) và tiệm cận thông lệ quốc tế. Bộ trưởng Bộ GD-ĐT quản lý văn bằng, chứng chỉ của hệ thống giáo dục quốc dân để bảo đảm linh hoạt, kịp thời điều chỉnh theo yêu cầu thực tiễn, đồng thời giữ tính thống nhất, liên thông và minh bạch của hệ thống.
Từ năm học 2026 - 2027, sẽ thực hiện một bộ SGK phổ thông dùng thống nhất toàn quốc
ẢNH: ĐÀO NGỌC THẠCH
Về cấp học và độ tuổi của giáo dục phổ thông, luật bổ sung quy định giao Bộ trưởng Bộ GD-ĐT quy định các trường hợp học sinh (HS) được học vượt lớp, học ở độ tuổi cao hơn hoặc thấp hơn tuổi quy định, qua đó tăng tính linh hoạt, phù hợp điều kiện và năng lực đa dạng của HS, đặc biệt với HS dân tộc thiểu số, HS có hoàn cảnh đặc thù, hoặc có năng khiếu, tố chất nổi trội; phù hợp định hướng phát triển nhân tài và xây dựng nền giáo dục mở, linh hoạt, hiện đại.
Chưa luật hóa phương án bộ SGK thống nhất
Chính phủ đã tiếp thu ý kiến để chỉnh lý dự thảo theo hướng quy định Bộ trưởng Bộ GD-ĐT quyết định một bộ sách giáo khoa (SGK) giáo dục phổ thông sử dụng thống nhất toàn quốc nhằm bảo đảm cho phép Bộ GD-ĐT lựa chọn phương án biên soạn một bộ sách mới hoặc lựa chọn, chỉnh lý từ các bộ sách hiện hành, tùy thuộc vào tình hình thực tiễn và quyết định của cấp có thẩm quyền.
Bên cạnh đó, dự thảo tiếp tục giao Chính phủ quy định việc miễn phí SGK cho HS; đồng thời bỏ quy định "giao Chính phủ quy định chi tiết về xã hội hóa SGK". Theo Bộ GD-ĐT, trong bối cảnh hiện nay chưa đủ điều kiện để luật hóa ngay phương án bộ sách thống nhất do nhà nước trực tiếp biên soạn hay thực hiện theo cơ chế xã hội hóa, vì phương án cụ thể vẫn đang được cấp có thẩm quyền xem xét. Ngoài ra, Bộ GD-ĐT cho rằng quy định theo hướng mở như vậy giúp bảo đảm tính ổn định của luật, tránh tạo ràng buộc cứng khi chủ trương còn trong quá trình nghiên cứu, đánh giá tác động.
Quy định quỹ học bổng quốc gia
Luật Giáo dục quy định Quỹ học bổng quốc gia có tư cách pháp nhân, con dấu và tài khoản riêng; trực thuộc Bộ GD-ĐT, hoạt động không vì mục đích lợi nhuận. Bên cạnh kinh phí ngân sách nhà nước cấp hằng năm, quỹ được tiếp nhận các khoản đóng góp tự nguyện, hiến, tặng hợp pháp để mở rộng nguồn lực, tăng cơ hội cấp học bổng cho người học, thay vì chỉ dựa vào chi thường xuyên.
Theo Bộ GD-ĐT, cơ chế này tương tự mô hình các quỹ khoa học và công nghệ theo quy định của luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Chính phủ sẽ ban hành quy chế tổ chức, quản lý và sử dụng Quỹ học bổng quốc gia.
Còn tại Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội để thực hiện đột phá phát triển GD-ĐT, quy định rõ: Bộ trưởng Bộ GD-ĐT quyết định một bộ SGK phổ thông dùng thống nhất toàn quốc từ năm học 2026 - 2027; đến năm 2030 hoàn thành cung cấp miễn phí SGK cho HS, ưu tiên vùng đặc biệt khó khăn, vùng dân tộc thiểu số và miền núi, biên giới, hải đảo.
Nghị quyết quy định phụ cấp ưu đãi nghề theo lộ trình với mức tối thiểu 70% cho giáo viên, tối thiểu 30% cho nhân viên và 100% cho giáo viên vùng đặc biệt khó khăn, dân tộc thiểu số, biên giới, hải đảo
ảnh: Đào Ngọc Thạch
GIÁM ĐỐC SỞ GD-ĐT TUYỂN DỤNG, TIẾP NHẬN NHÂN SỰ Ở CƠ SỞ GIÁO DỤC
Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội để thực hiện đột phá phát triển GD-ĐT đã hoàn thiện cơ chế tuyển dụng, sử dụng và quản lý nhân lực theo phân cấp rõ thẩm quyền. Theo đó, giám đốc sở GD-ĐT chịu trách nhiệm tuyển dụng, tiếp nhận nhân sự ở cơ sở giáo dục công lập trên địa bàn tỉnh và quyết định điều động, thuyên chuyển, biệt phái, bổ nhiệm, thay đổi vị trí việc làm đối với trường hợp thuộc thẩm quyền hoặc liên quan từ 2 xã trở lên.
Chủ tịch UBND cấp xã thực hiện điều động, thuyên chuyển, biệt phái, bổ nhiệm/miễn nhiệm và thay đổi vị trí việc làm đối với nhân sự ở cơ sở giáo dục công lập thuộc cấp xã quản lý.
Đồng thời bổ sung cơ chế tự chủ cho cơ sở giáo dục nghề nghiệp, giáo dục ĐH trong xác định vị trí việc làm, tuyển dụng, ký hợp đồng với chuyên gia, nhà khoa học (tiến sĩ) là người nước ngoài, người VN định cư ở nước ngoài và xác nhận miễn giấy phép lao động tối đa 3 năm để giảng dạy, nghiên cứu.
Về đãi ngộ, Nghị quyết quy định phụ cấp ưu đãi nghề theo lộ trình với mức tối thiểu 70% cho giáo viên, tối thiểu 30% cho nhân viên và 100% cho giáo viên vùng đặc biệt khó khăn, dân tộc thiểu số, biên giới, hải đảo; đồng thời cho phép cơ sở giáo dục nhà nước và giáo dục ĐH tự chủ quyết định thu nhập tăng thêm từ nguồn thu hợp pháp ngoài ngân sách được để lại.
Trung học nghề cùng bậc học với THPT
Quốc hội cũng đã thông qua dự thảo luật Giáo dục nghề nghiệp (GDNN) sửa đổi, nhằm kịp thời thể chế hóa các nghị quyết của Đảng, hoàn thiện hành lang pháp lý, phát triển nguồn nhân lực có kỹ năng nghề.
Với dự thảo luật GDNN sửa đổi, GDNN được xác định là then chốt trong phát triển lực lượng lao động kỹ năng cao; nhà nước có chính sách ưu tiên để phát triển hệ thống GDNN chất lượng cao, quan tâm phát triển GDNN vùng nông thôn, vùng khó khăn.
Dự thảo luật cũng đã bổ sung trung học nghề cùng bậc học với THPT, tích hợp giữa kiến thức cốt lõi của chương trình THPT và chuyên môn nghề, nhằm thúc đẩy hiệu quả phân luồng, hướng nghiệp, vừa góp phần phổ cập giáo dục THPT, vừa cung ứng nguồn nhân lực trẻ có kỹ năng nghề cho phát triển KH-XH đất nước.
Doanh nghiệp có vai trò đặc biệt quan trọng trong GDNN, đồng hành với nhà nước, cơ sở hoạt động GDNN trong đào tạo nguồn nhân lực có kỹ năng nghề, đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động.
Quý Hiên
Về thẩm quyền, thủ tục thành lập hoặc cho phép thành lập, cấp phép hoạt động giáo dục, đình chỉ tuyển sinh, đình chỉ hoạt động giáo dục, luật Giáo dục sửa đổi bổ sung nguyên tắc và thẩm quyền về điều kiện đầu tư và hoạt động trong lĩnh vực giáo dục; theo đó, việc xem xét, quyết định phải phù hợp chiến lược, quy hoạch và yêu cầu phát triển KT-XH; đáp ứng mục tiêu từng cấp học, trình độ đào tạo; đồng thời gắn với năng lực tài chính, cơ sở vật chất, đội ngũ và các điều kiện bảo đảm chất lượng của cơ sở giáo dục.
Luật này cũng phân cấp theo năng lực từng cấp; quy định thẩm quyền của Bộ trưởng Bộ GD-ĐT đối với trường dự bị ĐH, đồng thời phân định rõ thẩm quyền đối với trường phổ thông dân tộc nội trú, bán trú và trường phổ thông nội trú theo cấp học cao nhất. Các điều kiện cụ thể giao Chính phủ quy định chi tiết tại nghị định để bảo đảm tính khả thi, phù hợp thực tiễn.
Luật Giáo dục sửa đổi thể hiện rõ việc tạo điều kiện để HS sau khi hoàn thành chương trình giáo dục THCS, giáo dục THPT, trung học nghề và tương đương tiếp tục học ở cấp học, trình độ cao hơn hoặc tham gia lao động
ảnh: T.N
KHÔNG "ÁP" PHÂN LUỒNG, QUY ĐỊNH RÕ VỀ DỊCH VỤ TRONG GIÁO DỤC
Về hướng nghiệp và phân luồng trong giáo dục, luật Giáo dục sửa đổi, bổ sung khoản 2 và khoản 3 điều 9 thể hiện rõ việc tạo điều kiện để HS sau khi hoàn thành chương trình giáo dục THCS, giáo dục THPT, trung học nghề và tương đương tiếp tục học ở cấp học, trình độ cao hơn hoặc tham gia lao động phù hợp với năng lực, sở trường, năng khiếu, điều kiện của cá nhân và nhu cầu của xã hội.
Bộ GD-ĐT cho biết Chính phủ đã chỉ đạo bộ này căn cứ thẩm quyền được giao nghiên cứu xây dựng phương án bảo đảm quyền lợi chính đáng của người học và bảo đảm chất lượng giáo dục tại thông tư của bộ trưởng quy định chi tiết về phân luồng và liên thông cũng như quy định về tuyển sinh.
Luật Giáo dục cũng sửa đổi theo hướng làm rõ "dịch vụ phục vụ, hỗ trợ hoạt động giáo dục" là các dịch vụ được tổ chức nhằm tạo điều kiện thuận lợi, nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục, đáp ứng nhu cầu phát triển toàn diện của người học và hoạt động của cơ sở giáo dục, nhưng không do ngân sách nhà nước bảo đảm hoặc chưa được cấu thành trong học phí. Mức thu được xác định theo nguyên tắc tính đúng, tính đủ chi phí.
