Chùa Hội Linh (Hội Linh Cổ Tự) cách đường Cách Mạng Tháng 8 (P.Bình Thủy, TP.Cần Thơ – trước đây là P.Bùi Hữu Nghĩa, Q.Bình Thủy, TP.Cần Thơ) khoảng 200m, hướng ra sông Hậu. Ngôi chùa cổ này có diện tích 6.500 m2, không chỉ là nơi gửi gắm niềm tin tôn giáo, mà còn là một di tích lịch sử với những vị trụ trì, tăng ni giàu lòng yêu nước.
Theo sử liệu, chùa Hội Linh khởi lập năm 1907. Ban đầu, chùa được cất đơn sơ bằng cột cây, vách và mái lợp lá. Dần dà, qua nhiều lần chỉnh trang, tu bổ mới có diện mạo kiên cố. Hiện, chùa còn lưu 2 bảng gỗ khắc công đức của 75 thiện nam, tín nữ phật tử đồng hỷ cúng xây cất mới ngôi chùa bằng tường gạch, mái ngói như ngày nay.
Mặt tiền chùa Hội Linh độc đáo, khác biệt với nhiều nơi thờ tự khác khi cổng tam quan kết hợp dãy tường rào tạo nên hình cánh cung đẹp mắt
ẢNH: THANH DUY
Làm nên nét trầm mặc cho ngôi chùa còn là những cây đa cổ thụ có bộ rễ sần sùi, uốn lượn như thân của hàng trăm con rắn quấn chặt vào nhau
ẢNH: THANH DUY
Phía sau cổng chính là một hồ sen hình bán nguyệt, ở giữa có tượng đài lộ thiên Quán Thế Âm Bồ Tát cao gần 3 m. Tiểu cảnh xung quanh có những cây dương liễu già rủ bóng xuống hồ
ẢNH: THANH DUY
Từ cổng tam quan, bên trái là lối đi thường ngày vào chùa. Không gian bên trong rộng rãi, trồng nhiều cây xanh theo hình dáng bonsai. Điểm tô cho khoảng xanh thiên nhiên tươi mát là những ngôi bảo tháp cao 8-10 m, là nơi yên nghỉ của các vị hòa thượng trụ trì chùa
ẢNH: THANH DUY
Phía trước ngôi chánh điện được thiết kế theo phong cách cổ lầu. Nét chấm phá ấn tượng cho kiến trúc này là phía trên có 3 gian đặt tượng Quán Thế Âm Bồ Tát, Đức Phật A Di Đà (giữa) và Đại Thế Chí Bồ Tát. Tương ứng với 3 gian này là 3 nóc mái lợp bằng xi măng đúc thành hình vảy cá. Riêng nóc giữa mái tạo dáng tròn cạnh lục giác, trên đỉnh là hình búp sen, các đầu đao gắn cách điệu dây lá
ẢNH: THANH DUY
Chính điện chùa Hội Linh có nhiều gian thờ, trong đó có gian thờ Chủ tịch Hồ Chí Minh
ẢNH: THANH DUY
Giữa chính điện là pho tượng Đức Phật Di Lặc Bồ Tát ngồi cao 2,5 m
ẢNH: THANH DUY
Trong chùa có tháp đèn dược sư với 49 ngọn đèn dầu thắp lửa suốt ngày đêm. Tháp đèn gồm 7 tầng, mỗi tầng 7 ngọn đèn và đều có một Đức Phật dược sư an ngự
ẢNH: THANH DUY
Chùa Hội Linh có hơn 100 pho tượng lớn nhỏ bằng nhiều chất liệu khác nhau như đồng, gỗ, xi măng, thạch cao. Điểm độc đáo là các pho tượng thể hiện cách nhìn của nghệ nhân về tỷ lệ người khá chuẩn và có tay nghề điêu luyện
ẢNH: THANH DUY
Đặc biệt, trải qua 118 năm hình thành, chùa Hội Linh đã có nhiều năm đóng cho phong trào kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ tại Cần Thơ. Từ năm 1941 - 1975, các vị hòa thượng, tăng ni ở chùa và nhân dân địa phương đã hết lòng đùm bọc, che chở cho nhiều cán bộ, chiến sĩ cách mạng về đây hoạt động. Hiện, nhà chùa còn lưu lại nhiều hiện vật, tài liệu, chân dung người có công trong phòng trưng bày
ẢNH: THANH DUY
Góp phần vào công cuộc cách mạng, câu chuyện hòa thượng Thích Pháp Thân, thế danh Dương Văn Đề (trụ trì chùa Hội Linh từ năm 1944 đến 1970), quyết định đốt một phần ngôi chính điện chùa để bảo vệ cán bộ, bảo vệ cơ sở cách mạng hoạt động trong kháng chiến chống Mỹ đã để lại tiếng thơm đời đời về lòng yêu nước
ẢNH: THANH DUY
Chùa từng bị một trung đội lính đến bao vây nhưng không tìm ra tang vật, chứng cứ cách mạng. Sau đó, hòa thượng Thích Pháp Thân cùng với 6 vị tăng và 6 phật tử bị bắt, giam giữ điều tra ở nhà tù Phú Lợi hết 3 năm. Nhưng dù ai dùng mọi thủ đoạn dụ dỗ, mua chuộc, thậm chí tra tấn dã man, hòa thượng Thích Pháp Thân và các vị tăng, phật tử đều giữ vững khí tiết, một lòng kiên trung với cách mạng
ẢNH: THANH DUY
Dù sau đó, khó khăn liên tục kéo tới, chùa Hội Linh vẫn trở thành một cơ sở vững chắc để phục vụ cho phong trào cách mạng tại Cần Thơ. Nơi này đã từng diễn ra nhiều cuộc họp triển khai các nghị quyết quan trọng của Đảng để đưa phong trào cách mạng phát triển, góp phần vào thắng lợi của quân dân Cần Thơ trong công cuộc chiến đấu giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước 30.4.1975.
Với những đóng góp đáng ghi nhận, Nhà nước công nhận liệt sĩ Dương Văn Đề (tức Hòa thượng Thích Pháp Thân) đã hy sinh trong sự nghiệp chống Mỹ cứu nước và tặng Huy chương Kháng chiến hạng nhất cho chùa Hội Linh. Năm 1993, Bộ Văn hóa - Thông tin (nay là Bộ VH-TT-DL) công nhận chùa Hội Linh là di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia.
