Ariya là một loại văn chương của dân tộc Chăm, được sáng tác dưới dạng thể thơ bằng văn tự Akhar Thrah dùng để hát ngâm và được lưu truyền qua nhiều thế hệ bằng trí nhớ, theo hình thức chép tay thành văn bản bằng chữ Chăm. Ariya còn cung cấp nguồn tư liệu quý cho nghiên cứu về lịch sử, ngôn ngữ, văn học, nghệ thuật, tín ngưỡng, tôn giáo, xã hội, tình yêu và giáo dục của tộc người Chăm ở Ninh Thuận (nay là tỉnh Khánh Hòa).
Thư tịch của người Chăm xưa
ẢNH: THIỆN NHÂN
Tại các làng Chăm ở Ninh Thuận cũ, chỉ một số ít gia đình chức sắc, nghệ nhân còn lưu giữ những bản thảo chép tay Ariya, được viết trên nhiều loại giấy khác nhau là minh chứng cho sự tồn tại và phát triển của một nền văn hóa giàu bản sắc. Tuy nhiên, hiện nhiều bản thảo đã cũ nát, hư hỏng theo thời gian, nên cần có biện pháp bảo tồn.
Đồng bào Chăm tỉnh Ninh Thuận cũ hiện có khoảng 19.239 hộ với 85.343 khẩu (chiếm 11% dân số toàn tỉnh), sinh sống tập trung chủ yếu ở các H.Ninh Phước, Thuận Nam, Ninh Hải, Ninh Sơn và Thuận Bắc.
