Ái Như đã có cuộc trò chuyện thú vị cùng Thanh Niên về hành trình "làm mẹ" của mình.
Xin hỏi vai chính trong Phá đám sinh nhật mẹ có phải là vai đầu tiên của chị trong phim điện ảnh?
Đạo diễn Ái Như: (cười) Thật ra cách đây mấy chục năm tôi có đóng phim một lần nhưng… chả ai nhớ. Bởi đó là một vai phụ mà nếu không nhìn kịp thì không thấy luôn.
Ồ, sau đó chị "trốn" phim ảnh luôn?
Bởi tôi và anh Thành Hội thành lập Sân khấu Hoàng Thái Thanh (TP.HCM) nên quá bận bịu, chỉ muốn lo cho sân khấu chu toàn nên không dám nhận lời mời nào cả. Nhưng thiệt ra hồi năm 2024, Hãng phim phương Nam mua bản quyền bộ ba vở kịch Thử yêu lần nữa, Màu của tình yêu, Cảm ơn mình đã yêu em để chuyển thể thành bộ phim truyền hình Màu của tình yêu, và mời tôi cùng anh Thành Hội đảm nhiệm hai vai trong đó. Thôi thì kịch của sân khấu mình, quen thuộc quá, mình cứ tham gia.

Đạo diễn Ái Như
ẢNH: HOÀNG THÁI THANH
Tôi ngoài đời và tôi trên sân khấu khác hẳn nhau. Nhưng vẫn giống nhau ở một điểm là đều yêu thương con cái, yêu thương gia đình. Hầu như những bà mẹ đều có chất liệu đó, thì cứ lấy từ trái tim mình ra mà diễn thôi.
MẸ NÀO CŨNG THƯƠNG CON, CHỈ CÁCH THƯƠNG LÀ KHÁC
Chị đã đóng rất nhiều vai người mẹ trên sân khấu, giờ đóng phim cũng vai người mẹ, chị có thấy khác nhau gì không? Liệu diễn hoài có bị trùng lặp hay không?
Tôi nghĩ, dù câu chuyện có khác nhau thế nào thì chủ đạo vẫn là lòng mẹ đối với con cái, vẫn là tình thương, sự hy sinh vô bờ bến. Tâm hồn mẹ luôn hướng về đứa con, ngay cả những loài động vật cũng vậy chứ không riêng con người. Chỉ khác nhau ở cách thương và hoàn cảnh, câu chuyện của nhân vật, thì khán giả xem sẽ thấy khác. Còn để tránh trùng lặp thì nghệ sĩ chúng tôi luôn tìm cách sáng tạo qua từng thân phận, tính cách nhân vật.
Diễn nhiều vai mẹ như vậy chắc giúp chị nhiều kinh nghiệm?
Đúng hơn, tôi sống với nhân vật hơn là chỉ biểu diễn. Mình sống ngoài đời thế nào thì lên phim và sân khấu cũng có thể sống như thế ấy. Và cái hay là có khi người mẹ ngoài đời chỉ mới suy nghĩ thôi, thì bước vào nghệ thuật lại có cơ hội thể hiện luôn. Mà khán giả cũng muốn mình thể hiện để họ hiểu nhân vật, rút ra kinh nghiệm sống.

Ái Như (người mẹ) và Hồng Ánh (vai Hương) trong vở Nửa đời hương phấn
ẢNH: H.K
Và kinh nghiệm của tôi qua các vai người mẹ như từng lớp thạch nhũ ghép lên cuộc đời làm nghề, để tôi nhìn người mẹ dù chính diện hay phản diện đều có chiều sâu để học hỏi.
Hình như với gương mặt phúc hậu của chị thì chị toàn đóng vai mẹ chính diện hơn là phản diện?
Có phản diện chứ. Như vai bà Thêm trong vở kịch Rau răm ở lại đã từng ngoại tình, vu oan cho chồng để ông đau khổ mười mấy năm chạy khắp nơi tìm đứa con thất lạc. Hoặc bà Hai (vở Nửa đời ngơ ngác) tống thằng rể vào tù để con gái bà lấy chồng giàu, rốt cuộc nó sẩy thai, vô sinh, 15 năm sống ở nước ngoài mà không hề hạnh phúc. Thật ra bà Hai thương con theo cách của bà, đâm ra tàn nhẫn. Cũng là một "chân dung mẹ" khác biệt.
Trong các vai bà mẹ, chị thích vai nào nhất?
Thật ra, vai nào tôi cũng thích, vì có những trải nghiệm thú vị khác nhau. Ngay cả vai bà mẹ phản diện cũng có những nét rất hay, mình phải yêu vai đó, yêu nhân vật thì mới khắc họa được, mới làm khán giả ghét được. Mình không thích nhân vật thì không thể tìm tòi để diễn cho đạt.
MANG "CHẤT LIỆU" CỦA NGƯỜI MẸ NGOÀI ĐỜI LÊN SÂN KHẤU
Bà mẹ thật ngoài đời của chị có giống những bà mẹ trên sân khấu? Chị có đem những chất liệu của đời thật vào cho nhân vật?
Tôi ngoài đời và tôi trên sân khấu khác hẳn nhau. Nhưng cuối cùng vẫn giống nhau ở một điểm là đều yêu thương con cái, yêu thương gia đình. Hầu như những bà mẹ đều có chất liệu đó, thì cứ lấy từ trái tim mình ra mà diễn thôi, nhân vật sẽ tự nhiên rất thật.
Chị từng đóng vai mẹ khi chưa làm mẹ hay không?
Không. Khi chưa có gia đình thì tôi gặp trở ngại không tiếp tục theo học sân khấu được. Đến khi có gia đình rồi mới quay trở lại trường. Cho nên khi tôi đã có con thì tôi mới đóng vai mẹ, nhờ vậy cũng thuận lợi là có trải nghiệm từ cuộc sống thật.
Sân khấu Hoàng Thái Thanh có rất nhiều vở chọn đề tài gia đình thì chắc chắn sẽ còn nhiều vai người mẹ cho chị và các nghệ sĩ khác thể hiện. Nhân sắp đến mùa Vu lan, chị có cảm niệm gì về vai trò người mẹ trong gia đình?
Người ta thường ví người cha như nóc nhà chở che cho vợ con, còn tôi nghĩ thêm rằng người mẹ như cây cột chống đỡ nhiều thứ. Người mẹ quán xuyến mọi việc trong nhà, từ chi tiêu, bếp núc, dọn dẹp, nuôi dạy con cái, thậm chí cũng có thể đi làm kiếm tiền. Vì vậy mùa Vu lan xin cảm niệm công ơn người mẹ, và mong rằng mỗi người phụ nữ chúng ta dù truyền thống hay hiện đại thì cũng cố gắng hoàn thành vai trò của mình để gia đình hạnh phúc. Thật sự có vất vả, hy sinh, nhưng bù lại cũng vui sướng, ấm áp vô cùng, chứ không thiệt thòi gì đâu.
Đồng thời, bông hồng Vu lan không chỉ dành cho mẹ, mà còn dành cho cha nữa, nhưng người đời thường hay quên. Cha cũng vất vả lo cho gia đình, cũng đầy ắp tình yêu thương con cái. Vì vậy Vu lan năm nay Sân khấu Hoàng Thái Thanh công diễn 4 suất Bông hồng cài áo và Rau răm ở lại trong 2 tuần giữa tháng 7 âm lịch. Một vở nói về tình mẹ, một vở nói về tình cha, đầy đủ trọn vẹn chữ hiếu. Và đặc biệt cứ 2 vé thì tặng thêm một vé. Năm nào đến Vu lan, chúng tôi cũng diễn lại những vở ý nghĩa chữ hiếu, khán giả rất chịu xem.
Xin cảm ơn chị!