Ông Nguyễn Thế Hùng (con trai bà Gái) là người thừa kế quyền, nghĩa vụ tố tụng của bà Gái cũng đã mất vào năm 2022, nên vợ và những người con của ông Hùng tiếp tục thừa kế quyền, nghĩa vụ để tham gia tố tụng.
Một chồng 3 vợ, và 13 người con
Theo hồ sơ vụ án, ông Nguyễn Thiện Vỵ cùng bà Nguyễn Thị Gái sống chung với nhau từ năm 1946 và có 2 người con chung, nhưng mất 1 người.
Năm 1954, ông Vỵ vào miền Nam. Cùng thời điểm này, bà Gái mang 2 con di cư vào miền Nam. Năm 1955, ông Vỵ lấy bà Nguyễn Thị Đời và có 6 người con. Năm 1963, ông lấy thêm người vợ thứ 3, và có thêm 5 người con.
Minh họa: DAD
Năm 2001, ông Vỵ qua đời. Trước khi mất, ông để lại di chúc với nội dung để lại cho bà Nguyễn Thị A Phi (con bà vợ thứ 3) được hưởng 1/2 căn nhà tại số 1397 Lạc Long Quân, P.11, Q.Tân Bình (nay số nhà được đổi thành 1007/34). Theo tờ di chúc nêu, năm 1962 ông Vỵ và vợ là bà Gái mua căn nhà trên, sau đó sửa chữa như hiện trạng lập di chúc là năm 2000.
Trong năm 2001, bà Gái khởi kiện bà A Phi, đề nghị TAND Q.Tân Bình bác nội dung di chúc trên và xác định căn nhà thuộc quyền sở hữu của nguyên đơn.
Sau khi tòa thụ lý, bà A Phi có đơn phản tố, yêu cầu tòa xác định di chúc hợp pháp và căn nhà trên là tài sản chung của bà Gái và ông Vỵ nên bị đơn sẽ được hưởng 50%.
Tháng 9.2002, TAND Q.Tân Bình xét xử sơ thẩm lần 1, chấp nhận đơn khởi kiện của bà Gái, không chấp nhận yêu cầu chia thừa kế của bà A Phi. Đồng thời, tòa tuyên buộc hủy bỏ di chúc của ông Vỵ.
Không chấp nhận phán quyết trên, bà A Phi kháng cáo toàn bộ bản án sơ thẩm. Tháng 2.2003, TAND TP.HCM xét xử phúc thẩm, hủy bản án sơ thẩm, giao hồ sơ cho TAND Q.Tân Bình xét xử lại.
Liên tục bị hủy án
Năm 2004, TAND Q.Tân Bình xét xử sơ thẩm lần 2, đưa ra phán quyết tương tự với bản án đã bị tòa cấp trên hủy. Sau phán quyết trên, bà A Phi cùng một số người liên quan có kháng cáo. Tháng 7.2004, TAND TP.HCM xét xử phúc thẩm lần 2, xác định căn nhà tranh chấp được hình thành trong thời kỳ hôn nhân của ông Vỵ và bà Gái. Từ đó, xác định ông Vỵ được 50%, trị giá 56 lượng vàng, bà A Phi là người sẽ được phần này.
Sau phán quyết trên, Chánh án TAND tối cao có kháng nghị giám đốc thẩm, đề nghị Hội đồng thẩm phán tuyên hủy bản án phúc thẩm để xét xử lại. Năm 2007, Hội đồng thẩm phán TAND tối cao quyết định hủy cả 2 bản án trên, vụ án quay về vạch xuất phát.
Năm 2008, xét xử sơ thẩm lần 3 (bà Gái đã qua đời), HĐXX xác định căn nhà tranh chấp có giá trị 1,8 tỉ đồng là tài sản chung của bà Gái cùng ông Vỵ. Tuy nhiên, tòa tuyên chia cho bà Gái được hưởng 1,2 tỉ đồng và phần còn lại của ông Vỵ. Đồng thời, HĐXX cũng bác yêu cầu chia thừa kế được hưởng 1/2 giá trị căn nhà của bà A Phi. Không chấp nhận phán quyết trên, bị đơn kháng cáo toàn bộ bản án sơ thẩm.
Xét xử phúc thẩm lần 3, TAND TP.HCM xác định bản án sơ thẩm có nhiều vi phạm về nội dung lẫn tố tụng nên tiếp tục hủy án, giao hồ sơ cho TAND Q.Tân Bình xét xử lại.
Năm 2012, xét xử sơ thẩm lần 4, tòa xác định căn nhà là tài sản chung của ông Vỵ và bà Gái. Đồng thời, tòa tuyên hủy di chúc của ông Vỵ và chia mỗi người thuộc hàng thừa kế thứ nhất của ông này được 84 triệu đồng.
Năm 2013, xét xử phúc thẩm lần 4, TAND TP.HCM xác định việc tòa cấp dưới chia thừa kế là không đúng quy định và không đưa UBND Q.Tân Bình vào tham gia tố tụng là thiếu sót nên quyết định tiếp tục hủy án.
Năm 2016, xét xử sơ thẩm lần thứ 5, tòa sơ thẩm tuyên cho bà Gái được 70% giá trị căn nhà và phần còn lại ông Vỵ được nhận. Bên cạnh đó, tòa cũng bác yêu cầu chia thừa kế của bà A Phi. Năm 2017, xét xử phúc thẩm lần 5, TAND TP.HCM tiếp tục hủy án sơ thẩm vì không đưa UBND Q.Tân Bình tham gia tố tụng, việc xác định tỷ lệ chia tài sản giữa ông Vỵ và bà Gái là chưa phù hợp.
Tiếp tục kháng cáo
Tại phiên tòa sơ thẩm lần 6 vào ngày 7.5 vừa qua, các bên vẫn giữ các yêu cầu như trước đây. Trong đó, bị đơn giữ nguyên nội dung phản tố, yêu cầu tòa xác định toàn bộ diện tích căn nhà tranh chấp là tài sản chung của bà Gái và ông Vỵ, yêu cầu được chia 1/2 giá trị căn nhà là phần tài sản của ông Vỵ theo di chúc. Ngoài ra, bị đơn bổ sung thêm, nếu tòa không chia theo di chúc thì yêu cầu được chia theo quy định pháp luật.
Đáng chú ý, trong phần tranh luận, luật sư bảo vệ quyền lợi cho bị đơn chia sẻ: "Tôi tham gia vụ án này khi 60 tuổi, nay 80 tuổi và vụ án chưa có hồi kết. Thiết nghĩ các bên trong vụ án đều là chị em cùng cha khác mẹ. "Một giọt máu đào hơn ao nước lã", nên tôi muốn đưa ra một đề nghị hòa giải. Giá trị căn nhà khoảng 10 tỉ đồng, nếu nguyên đơn đồng ý đưa 2,5 tỉ đồng tiền mặt cho bị đơn thì bà Phi rút yêu cầu phản tố, và nguyên đơn cũng rút đơn khởi kiện".
Chủ tọa cũng phân tích để các bên đương sự hiểu rằng "đây không phải là giai đoạn hòa giải, nhưng luật sư đề nghị thì HĐXX cũng đưa ra vấn đề hòa giải, mong vụ án kết thúc êm đẹp, vui vẻ nhất. Nguyên đơn cũng nên ghi nhận và suy nghĩ thêm".
Thấy nguyên đơn do dự, phía bị đơn đề nghị nếu nguyên đơn chưa thể trả lời ngay thì mong HĐXX tạm dừng phiên tòa. Nguyên đơn cũng mong tạm dừng phiên tòa để gia đình bàn bạc lại thêm.
Tuy nhiên, đến ngày 3.6, khi phiên tòa mở lại, các bên tiếp tục không tìm được tiếng nói chung về số tiền, và tòa buộc phải tiếp tục xét xử sơ thẩm lần thứ 6 và tuyên án.
Kết thúc phiên tòa, luật sư của bị đơn cho biết sẽ tiếp tục kháng cáo.
Theo HĐXX sơ thẩm lần thứ 6, hôn nhân giữa bà Gái và ông Vỵ dù không đăng ký kết hôn nhưng hợp pháp. Tài sản tranh chấp được tạo lập trong thời kỳ hôn nhân của cả hai nên là tài sản chung của bà Gái và ông Vỵ. Song tòa cũng ghi nhận, tài sản này được tạo lập năm 1964, thời điểm này ông Vỵ đang chung sống với người khác nên tòa xác định bà Gái có công sức nhiều hơn khi tạo lập tài sản này và được hưởng 70% giá trị tài sản; ông Vỵ chỉ được 30%.
Đối với di sản ông Vỵ để lại 30%, HĐXX phân tích di chúc ông Vỵ lập không hợp pháp nên di sản này sẽ được chia cho các đồng thừa kế hàng thứ nhất, tức 12 người con của ông Vỵ. "Ông Hùng là người có công ở, tạo lập tài sản này cùng bà Gái nên ông Hùng sẽ được 3 phần trên phần thừa kế của ông Vỵ. Di sản của ông Vỵ sẽ được chia thành 14 phần, và ông Hùng được 3 phần, các đồng thừa kế còn lại, bao gồm bà Phi sẽ nhận mỗi người là 1/14.
HĐXX cũng tuyên những người kế thừa nghĩa vụ của bà Gái và ông Hùng tiếp tục sống trên nhà đất tranh chấp, và hoàn trả tiền tương đương giá trị tài sản thừa kế mà đồng thừa nhận được tại thời điểm thi hành án.
