Phát biểu tại quốc hội ngày 6.11, Thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi xác nhận Tokyo và Washington sẽ phối hợp thăm dò đáy biển và phát triển tài nguyên.
Sau cuộc gặp giữa Thủ tướng Takaichi và Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 28.10, hai bên đã nhất trí xác định các dự án chung trong chuỗi khai thác, luyện kim và chế biến các nguyên tố đất hiếm cần thiết cho sản xuất tiên tiến, năng lượng sạch và quốc phòng, theo South China Morning Post.
Tổng thống Mỹ Donald Trump và Thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi trò chuyện tại Yokosuka (Nhật Bản) ngày 28.10.2025
ẢNH: AP
"Điều quan trọng với cả Nhật Bản và Mỹ là đảm bảo nguồn cung đa dạng. Chúng tôi đang xem xét các phương án cụ thể để hợp tác", bà Takaichi nói.
Nhật Bản hiện sở hữu trữ lượng đất hiếm lớn nằm sâu dưới đáy biển Thái Bình Dương, song việc khai thác vẫn đối mặt thách thức kỹ thuật và chi phí cao.
Tuy vậy, Nhật Bản coi đây là hướng đi cần thiết để đảm bảo an ninh tài nguyên trong bối cảnh Trung Quốc chiếm khoảng 70% sản lượng và 90% năng lực tinh chế đất hiếm toàn cầu.
Trong những năm gần đây, Cơ quan Khoa học và công nghệ biển - trái đất Nhật Bản đã tiến hành một loạt các hoạt động nghiên cứu trong vùng đặc quyền kinh tế của Nhật Bản. Gần đây nhất, vào tháng 8, tàu khoan biển sâu Chikyu được triển khai đến một địa điểm cách Minamitorishima khoảng 100 km. Tàu này đã khoan và thu thập vật liệu ở độ sâu khoảng 5.500 m trong vòng 3 tuần, theo báo The Asahi Shimbun.
Trong nghiên cứu "sức mạnh quốc gia Nhật Bản" công bố năm 2024, bà Takaichi đề xuất xây dựng Minamitorishima thành trung tâm chế biến đất hiếm đáy biển. "Nếu kế hoạch thành công, một hệ thống cung cấp đất hiếm đáy biển sâu ổn định sẽ được hiện thực hóa, góp phần đáng kể vào an ninh tài nguyên của Nhật Bản", bà viết.
Tổng thống Trump gặp Chủ tịch Tập Cận Bình, đồng ý giảm thuế, đạt thỏa thuận đất hiếm
Ông Jeff Kingston, Giám đốc nghiên cứu châu Á tại Đại học Temple (Tokyo, Nhật Bản), nhận định Trung Quốc nhiều lần dùng lá bài đất hiếm trong cạnh tranh với Mỹ. Do đó, bất kỳ cách nào để Nhật Bản và Mỹ giảm phụ thuộc vào Bắc Kinh đều được hoan nghênh.
"Hành động này cũng kịp thời vì nó cho thấy Nhật Bản sẵn sàng chung tay giúp đỡ Mỹ, nhưng cũng cho phép Thủ tướng Takaichi chứng minh với người dân Nhật Bản rằng Tokyo đang đóng góp đáng kể", theo ông Kingston.
Ông Kohmei Harada, cựu Giám đốc Viện Khoa học vật liệu quốc gia Nhật Bản, cho rằng: "Vẫn còn nhiều thách thức cần vượt qua, bao gồm cách khai thác tài nguyên từ độ sâu lớn, cách đưa chúng lên bề mặt một cách an toàn rồi vận chuyển đi tinh chế mà không gây ô nhiễm như nhiều chuyên gia môi trường lo ngại".
