Theo AFP, từ khóa này chiếm lĩnh vị trí đầu tiên trong bối cảnh người dân Nhật đang chuẩn bị cho mùa tiệc tất niên Bonenkai và kỳ nghỉ lễ. Phát biểu nhấn mạnh sự cống hiến do bà Takaichi đưa ra từ tháng 10 đã tạo nên làn sóng tranh luận.
Trong khi thế hệ lớn tuổi nhìn nhận đây là biểu tượng của sự tận tụy đáng kính trọng, thì tuyên bố này lại vấp phải sự phản đối từ những người ủng hộ cải cách lao động - những người đang nỗ lực nhằm xóa bỏ ám ảnh về karōshi (chết vì làm việc quá sức).
Thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi
Ảnh: Reuters
Sự lo ngại càng gia tăng khi xuất hiện thông tin nữ thủ tướng chỉ ngủ 2-4 tiếng mỗi đêm, thậm chí từng triệu tập quan chức đến tư dinh họp khẩn vào lúc 3 giờ sáng. Trước phản ứng của dư luận, tại lễ trao giải, bà Takaichi đã phải lên tiếng đính chính: “Tôi muốn nhấn mạnh rằng tôi hoàn toàn không có ý khuyến khích người dân làm việc quá sức hay coi làm nhiều giờ là một đức tính”. Bà khẳng định đây chỉ là quyết tâm phụng sự quốc gia của cá nhân mình.
Thực tế, theo AFP, nguyên nhân dẫn đến sự quyết liệt của bà Takaichi xuất phát từ bối cảnh kinh tế đầy thách thức. Số liệu mới nhất cho thấy nền kinh tế lớn thứ tư thế giới đã suy giảm trong quý 3, buộc bà phải nỗ lực tối đa để thu hút vốn đầu tư nước ngoài.
Bên cạnh phát biểu của bà Takaichi, danh sách tốp 10 năm nay cũng phản ánh rõ nét những áp lực vĩ mô mà Nhật Bản đang đối mặt. Đặc biệt, việc bà Takaichi trở thành người phụ nữ đầu tiên lãnh đạo đất nước đã giúp từ “Josei shushō” (nữ thủ tướng) trở thành một điểm nhấn quan trọng trong danh sách.
Nổi bật là từ khóa “Toranpu kanzei” (thuế quan của ông Trump), cho thấy Nhật Bản phải ứng phó với chính sách mới sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump quay lại Nhà Trắng. Theo đó, Bộ trưởng Kinh tế Nhật Bản Ryosei Akazawa đã đại diện lên nhận giải cho từ khóa này. Ở trong nước, từ khóa “Kokokomai” (gạo lưu kho lâu năm) phản ánh nỗ lực bình ổn thị trường khi chính phủ phải tung lượng gạo dự trữ trên ba năm ra bán. Niềm tin xã hội trong nước cũng có sự chuyển dịch khi cụm từ “Ōrudo media” (truyền thông cũ) xuất hiện, cho thấy sự thất thế của báo chí truyền thống trước sức mạnh lan truyền của mạng xã hội.
Ngoài ra, an ninh công cộng cũng là điểm nóng trong năm. Số vụ gấu tấn công tăng kỷ lục khiến 13 người thiệt mạng đã đưa thuật ngữ “Kinkyū jūryō” (chính sách cho phép bắn hạ động vật hoang dã khẩn cấp) và “Kuma higai” (thiệt hại do gấu) vào danh sách tiêu biểu. Bên cạnh đó, biến đổi khí hậu khiến mùa hè kéo dài gay gắt cũng sinh ra thuật ngữ “Niki” (hai mùa), mô tả cảm giác Nhật Bản dường như đã mất đi mùa xuân và mùa thu.
Dù nhiều lo toan, theo tờ Japan Times, bức tranh năm 2025 vẫn có những gam màu sáng từ văn hóa đại chúng với sự phổ biến của Myaku-Myaku (linh vật Expo Osaka) hay trào lưu "Ehho ehho" trên TikTok. Ban tổ chức cũng trao giải đặc biệt tri ân cố huyền thoại bóng chày Shigeo Nagashima với biệt danh "Misutā puro yakyū" (quý ngài bóng chày chuyên nghiệp).
