Sầu riêng rớt giá
Hơn 1 tuần qua, nhiều nông dân trồng sầu riêng ở Đắk Lắk đứng ngồi không yên vì sầu riêng rớt giá, thương lái không vào cắt. Ông Trình Văn Tuấn, nông dân có 1 ha sầu riêng ở xã Ea Toh (Đắk Lắk), bồn chồn: "Hiện nay gần 20 tấn trái trong vườn của tôi đã bắt đầu chín, rụng rất nhiều nhưng chưa biết tiêu thụ nơi đâu". Tương tự, gia đình anh Nguyễn Đình Trung ngụ cùng địa bàn trồng hơn 3 ha sầu riêng đã đến kỳ thu hoạch nhưng thương lái không đến cắt. "Mặc dù chúng tôi đã hạ cho thương lái đặt cọc tiền mua vườn từ 80.000 đồng/kg xuống còn 60.000 đồng/kg nhưng họ vẫn không dám cắt vì cắt về không biết bán cho ai. Với tình trạng này, vườn cây sẽ bị thiệt hại rất nặng", anh Trung lo lắng.
Ảnh: T.N
Trên thị trường cả nước, giá sầu riêng đang giảm nhanh chóng trong vòng 3 ngày qua. Tại Đắk Lắk, hiện giá sầu riêng Thái loại A dao động mức 85.000 - 92.000 đồng/kg, loại B dao động mức 65.000 - 72.000 đồng/kg, loại C dao động quanh mức 35.000 đồng/kg. Trong khi đó, một số tỉnh khác như Gia Lai, Lâm Đồng, Đồng Nai thì tiêu thụ càng khó khăn hơn vì thương lái ép giá.
Theo Hiệp hội Sầu riêng Đắk Lắk, trong 10 ngày qua, gần 2.000 container sầu riêng Đắk Lắk ùn ứ ở cửa khẩu và kho do phòng xét nghiệm tạm ngừng, doanh nghiệp có nguy cơ thiệt hại hàng trăm tỉ đồng. Nguyên nhân là do hiện chỉ còn rất ít cơ sở đủ năng lực kiểm nghiệm đồng thời 2 chỉ tiêu bắt buộc là vàng O và cadimi. Sự thiếu hụt này khiến việc xét nghiệm bị gián đoạn, không đáp ứng tiến độ trong cao điểm thu hoạch, làm chuỗi cung ứng sầu riêng Đắk Lắk đình trệ.
Việc ngừng xét nghiệm không chỉ khiến doanh nghiệp thiệt hại, mà còn làm các nhà máy và hợp tác xã phải dừng thu mua, khiến giá sầu riêng giảm mạnh. Hàng nghìn tấn sầu riêng chín rộ không thể tiêu thụ, trong khi nông dân vẫn phải gánh chi phí chăm sóc, vận chuyển và bảo quản.
Giải quyết cách nào?
Trước tình hình này, Hiệp hội Sầu riêng Đắk Lắk đã gửi văn bản kiến nghị Bộ NN-MT cùng UBND tỉnh vào cuộc để khôi phục hoạt động xét nghiệm. Hiệp hội đề xuất thiết lập cơ chế ưu tiên cho mẫu phục vụ xuất khẩu trong giai đoạn cao điểm, đồng thời tạm ủy quyền cho các đơn vị đủ năng lực tại địa phương đảm nhiệm việc kiểm nghiệm nhằm giảm tải cho hệ thống trung ương. Mới đây, Bộ NN-MT đã họp với các phòng xét nghiệm được chỉ định và các đơn vị chuyên môn để tháo gỡ vướng mắc. Hiện một số cơ sở đã bắt đầu trả kết quả cho các lô hàng bị ách tắc, giúp một phần container được giải tỏa. Tuy nhiên, việc tiếp nhận mẫu mới vẫn chưa trở lại bình thường và doanh nghiệp đang chờ hướng dẫn cụ thể.
Bên cạnh đó, trao đổi với PV Thanh Niên, một doanh nghiệp chuyên xuất khẩu sầu riêng cho rằng, tháng 9 vừa qua kim ngạch xuất khẩu sầu riêng đã đạt đến gần 1 tỉ USD, nguồn hàng quá nhiều nên việc thương lái ngưng mua có lẽ để thị trường Trung Quốc có thêm thời gian tiêu thụ hết nguồn hàng trong nước.
Ông Nguyễn Văn Mười, Phó tổng thư ký Hiệp hội Rau quả VN, cũng đồng tình rằng có lẽ thị trường Trung Quốc đang phải tìm cách kìm hãm nguồn cung, cũng như giá bán mặt hàng trái cây này khi trước đó đã mua quá nhiều sầu riêng của VN.
Hiện Đắk Lắk có khoảng 38.800 ha sầu riêng, là tỉnh có diện tích trồng sầu riêng lớn nhất cả nước. Trong đó có hơn 22.000 ha đã cho thu hoạch, sản lượng năm 2025 ước đạt trên 400.000 tấn, trong khi dự kiến vụ thu hoạch còn kéo dài từ 20 - 30 ngày nữa. Vì thế, tình hình hiện nay đang gây tổn thất kinh tế cho cả doanh nghiệp và người dân do chi phí lưu kho, vận chuyển, điện lạnh tăng cao. Nếu không được xử lý kịp thời sẽ gây đứt gãy chuỗi cung ứng, mất ổn định thị trường và đe dọa toàn bộ chuỗi giá trị ngành hàng sầu riêng.
Ông Nguyễn Văn Mười cho biết sau khi kết thúc vụ thu hoạch ở Tây nguyên thì miền Tây Nam bộ sẽ bước vào vụ thu hoạch trái mùa kéo dài từ tháng 11 năm nay đến tháng 1 năm sau. Tuy nhiên, thời tiết năm nay mưa bão nhiều, gây ngập úng nhiều nơi và chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến năng suất, sản lượng của sầu riêng trái vụ miền Tây. Vì vậy, nếu không bán được trái sầu riêng tươi ở thời điểm hiện tại thì doanh nghiệp có thể cấp đông để bán vào đầu năm sau, vì thời điểm đó nguồn cung sẽ hiếm hơn, bán được giá hơn, nhất là vào dịp tết Nguyên đán thì nhu cầu tiêu thụ sẽ tăng cao.
