Một món hàng, nhiều kẻ lừa
Anh T.M.K, giám đốc một công ty kinh doanh thực phẩm, ngụ Q.Bình Thạnh (TP.HCM), bức xúc kể lại trường hợp bị lừa của mình: "Tôi có nhu cầu mua chiếc mũ thể thao nên đặt hàng thông qua một trang Facebook. Một ngày sau đó, tôi nhận được cuộc gọi điện thoại của người giao hàng, nói đúng địa chỉ và tên món hàng, cùng với số tiền. Bình thường khi tôi vắng nhà sẽ nhờ người nhà kiểm tra và nhận giúp, nhưng khi đó tôi đang bận họp online nên chưa kịp nhắn. Trong khi đó, người tự nhận là shipper nhắn tin hối thúc chuyển tiền.
Tôi thấy số tiền không lớn nên đã chuyển 300.000 đồng để thanh toán, và ngay sau đó gọi cho người nhà để kiểm tra. Khi được thông báo không có món hàng nào, tôi lập tức gọi lại cho số điện thoại nói trên nhưng người này không nghe máy. Mãi một lúc sau người này mới gọi lại, nói rằng đã mang món hàng về kho, còn số tiền tôi vừa chuyển là nhắn nhầm số tài khoản công ty, sẽ bị trừ thẻ hội viên hằng tháng 3,5 triệu đồng. Tôi biết mình đã bị lừa nên không thực hiện theo sự dẫn dụ của shipper giả mạo. Nhưng một lát sau lại có người dùng số điện thoại khác gọi đến, cũng tự nhận là shipper giao cái mũ. Lần này tôi cảnh giác hơn nên nói rằng sẽ ra nhận hàng. Vừa mới nghe tôi nói như thế, người này lập tức bảo tôi ra bưu cục để nhận hàng và tắt máy".
Cẩn thận với tình trạng mạo danh shipper để lừa đảo
ẢNH: NVCC
Điều anh T.M.K thắc mắc là anh đặt mua hàng thông qua hình thức nhắn tin riêng cho cửa hàng chứ không phải ở trang công khai, nhưng không hiểu tại sao kẻ gian lại biết được thông tin chi tiết của đơn hàng. Đáng nói, sau khi gặp cú lừa này thì ngay cả trang đặt hàng cũng không còn tìm thấy, cũng không giao hàng thật cho anh. "Tôi nghi ngờ có thể những kẻ lừa đảo tự lập ra trang bán hàng để lấy thông tin khách hàng, rồi sau đó lên kế hoạch lừa đảo người mua như trên. Thêm một điều nữa là kẻ lừa đảo không phải lừa một lần mà còn lừa nạn nhân nhiều lần đối với cùng một món hàng, những ai sơ ý bất cẩn có thể sẽ bị lừa liên tiếp", anh T.M.K phân tích.
Chiêu giả làm shipper rộ lên lâu nay và đã được cảnh báo nhiều, nhưng gần đây khá nhiều nạn nhân trình báo về trường hợp bị lừa bởi shipper giả mạo. Mới đây, Phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Công an TP.Hà Nội nhận được trình báo của chị T. (ngụ Q.Bắc Từ Liêm, Hà Nội) về việc bị lừa đảo.
Một nạn nhân bị lừa tiền mua hàng khi nhận cuộc gọi của shipper giả mạo (ảnh trái); và sau đó tiếp tục dẫn dụ nạnnhân vào một bẫy lừa khác
ẢNH: K.K
Theo trình báo, một người tự xưng là nhân viên công ty giao hàng đã thông báo chị T. chuyển tiền nhầm tài khoản. Sau đó người này hướng dẫn chị T. truy cập website "igiaohangtietkiem.online" để hủy bỏ đăng ký tài khoản. Đối tượng lấy các lý do như nhập sai thao tác, nâng điểm tín nhiệm, đăng ký bảo hiểm giải ngân, bảo hiểm chống rửa tiền… để yêu cầu chị phải chuyển khoản thêm, mới có thể rút khoản tiền cũ về. Sau khi chuyển 800 triệu đồng đến các tài khoản ngân hàng do đối tượng cung cấp, chị mới phát hiện mình bị lừa đảo.
Ngoài trường hợp nêu trên, Công an Hà Nội cũng nhận được nhiều phản ánh của người dân về việc bị các đối tượng giả danh shipper lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Thủ đoạn của đối tượng là hối thúc khách chuyển khoản. Ngay sau khi hoàn tất chuyển khoản, người dân sẽ bị chặn số liên lạc mà không nhận được bất kỳ món hàng nào. Tinh vi hơn, đối tượng còn dàn dựng tình huống người dân chuyển nhầm số tài khoản để đăng ký làm hội viên shipper, hoặc tài khoản kích hoạt gói bảo hiểm. Sau đó đối tượng yêu cầu người dân gọi lên tổng đài để hủy, nếu không sẽ mất số tiền đã chuyển và bị trừ tiền mỗi tháng. Khi làm theo, nạn nhân bị dẫn dụ chuyển khoản thêm tiền hoặc bị yêu cầu nhập thông tin tài khoản, cung cấp mã OTP để nhận lại tiền. Từ đó, đối tượng sẽ chiếm đoạt hết tiền trong tài khoản của nạn nhân.
Vì sao lộ lọt thông tin khách hàng?
Trao đổi với PV Thanh Niên, ông Ngô Minh Hiếu (Hiếu PC), chuyên gia an ninh mạng thuộc dự án Chongluadao.vn, nhận định: "Nguyên nhân chính của các vụ lừa đảo giả mạo shipper gần đây xuất phát từ việc thông tin khách hàng bị rò rỉ. Dữ liệu có thể bị lộ từ nhiều nguồn, từ việc người dùng bị nghe lén, theo dõi trên các thiết bị thông minh cho đến lỗ hổng bảo mật tại các đơn vị lưu trữ và quản lý thông tin khách hàng. Các chiêu trò lừa đảo trực tuyến ngày càng tinh vi hơn, với mức độ chính xác cao trong thông tin mà kẻ gian khai thác. Đồng thời, tình trạng mua bán dữ liệu trái phép ngày càng phổ biến và phức tạp, giúp các đối tượng lừa đảo có được thông tin chi tiết hơn về người mua hàng, điều này khiến đối tượng lừa đảo dễ tạo được sự tin tưởng và từ đó thao túng tâm lý nạn nhân. Nếu ai tỉnh táo thì chỉ bị lừa số tiền mua hàng, còn người nào mất cảnh giác sẽ bị các đối tượng này dẫn dụ sa vào cạm bẫy khác".
Theo thống kê của cơ quan chức năng, mỗi tháng có hàng chục website giả mạo, mạo danh sàn thương mại điện tử hoặc kênh mua sắm được phát hiện, chưa kể những trường hợp giả mạo trang cá nhân bán hàng thông qua Facebook, TikTok. Các trang này sẽ thu thập đơn hàng, thông tin cá nhân người dùng và tiến hành các bước tiếp theo để lừa đảo. Trước đây, một số trường hợp giả mạo shipper bị bắt giữ đã khai nhận thủ đoạn trên, tuy nhiên gần đây chiêu trò giả mạo shipper không những chưa được ngăn chặn mà còn bùng phát thêm với mức độ tinh vi hơn, không chỉ lừa tiền mua hàng mà còn có mục đích xâm nhập tài khoản, điện thoại của nạn nhân để "ăn dày" hơn.
Một số công ty chuyển phát nhanh nhìn nhận, việc bảo mật thông tin cá nhân khách hàng trong thời gian qua có thể bị lộ lọt qua nhiều khâu. Nhằm nâng cao cảnh giác trước các chiêu trò lừa đảo giả mạo shipper, đối với các đơn hàng thu hộ COD, Vietnam Post gửi thông báo về tình trạng giao hàng qua tin nhắn điện thoại và ứng dụng Zalo. Người nhận cũng có thể chủ động tra cứu, theo dõi tiến trình giao hàng trên ứng dụng My Vietnam Post Plus hoặc website chính thức của bưu điện. Viettel Post hay GHTK cũng đã triển khai biện pháp định danh số điện thoại của nhân viên giao hàng, giúp khách hàng dễ dàng nhận diện bưu tá thực sự và giảm thiểu nguy cơ bị kẻ gian giả mạo. Để ngăn chặn tình trạng gian lận trong thu hộ tiền hàng, các đơn vị này hiện áp dụng phương thức thanh toán qua mã QR, chuyển khoản trực tiếp vào tài khoản doanh nghiệp thay vì tài khoản cá nhân của bưu tá...
Bộ Công an khuyến cáo người dân luôn theo dõi tiến trình giao đơn trên ứng dụng hoặc website của các đơn vị vận chuyển. Đồng thời, cảnh giác với các giao dịch bất thường, kiểm tra thông tin của người bán và shipper trước khi chuyển tiền; không chuyển tiền cho người lạ hoặc các tài khoản không rõ nguồn gốc và chỉ chuyển tiền cho shipper khi trực tiếp nhận hàng.
Đặc biệt, Bộ Công an cũng khuyến cáo, việc công khai thông tin cá nhân như số điện thoại, địa chỉ trên mạng xã hội trong các buổi livestream có thể khiến bạn trở thành mục tiêu của kẻ gian. Chúng có thể sử dụng thông tin này để mạo danh hoặc thực hiện hành vi lừa đảo khác.
