Bức xúc vì bị nhá máy liên tục
Mấy ngày gần đây, ông M.V.V, 55 tuổi, ngụ tại P.Hiệp Bình (TP.HCM), hết sức bực bội khi bị số điện thoại lạ nhá máy liên tục. "Những cuộc điện thoại gọi đến chỉ cách nhau 1 phút, lại xảy ra vào buổi trưa khi tôi đang ngủ, khiến tôi cảm thấy phiền phức vô cùng. Mặc dù điện thoại của tôi đã cài đặt ứng dụng cảnh báo số lạ nhưng cũng không thể nào chặn hết được cuộc gọi đến và những số nhá máy", ông V. bức xúc.
Cuộc gọi rác tràn ngập điện thoại của một người dùng
ẢNH: QUANG THUẦN
Chị N.K, ngụ tại P.Vĩnh Hội (TP.HCM), cũng đưa cho PV Thanh Niên xem nhật ký điện thoại tràn ngập những số điện thoại lạ liên tục rải bom hàng loạt cuộc gọi trong vòng chưa đầy một phút. Đa số những cuộc gọi này đều có đầu số 024899.xxx.; 081xxx. Tra cứu trên tổng đài Trang Trắng (chuyên tổng hợp báo cáo số điện thoại rác, lừa đảo), PV nhận thấy hàng trăm lượt báo cáo đầu số 024, 081, 082 thường xuyên nhá máy làm phiền, thậm chí số điện thoại 0813947845 còn bị gần 1.000 lượt báo cáo và tìm kiếm khi mạo danh hiển thị với tên định danh là CLUSKS để đánh lừa người nghe. Cùng với tên định danh này, PV Thanh Niên đã nhận được cuộc gọi đến và được nhân viên đầu dây bên kia chào mời tham gia đầu tư chứng khoán. Tuy nhiên, ngay sau đó khi chúng tôi gọi lại số này (0822108146) thì không gọi được.
Mới đây, thông qua tổng đài Trang Trắng, nhiều người dùng điện thoại cho biết thường xuyên nhận được cuộc gọi từ số 0339767064. Thống kê cho thấy các cuộc gọi từ số này thường giả danh nhân viên sàn thương mại điện tử TikTok Shop, đưa ra lời mời tặng quà hấp dẫn nhằm mục đích gian lận và chiếm đoạt thông tin cá nhân hoặc tài chính của nạn nhân. Theo đánh giá từ những phản hồi, số điện thoại này xếp vào dạng lừa đảo tinh vi, được thiết kế để đánh vào lòng tin cũng như sự tò mò của người nghe. Đây không phải là số thuộc quyền quản lý chính thức của TikTok Shop, do đó bất cứ cuộc gọi nào với nội dung tặng quà hoặc yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân từ số này đều cần phải cảnh giác.
Không chỉ bị làm phiền bởi cuộc gọi nhá máy, chào mời chứng khoán, ngày 4.12, anh T.M.K, ngụ tại P.Thạnh Mỹ Tây (TP.HCM), hết sức hoang mang khi nhận được tin nhắn với nội dung: "Thông qua Bộ Luật Dân sự số 91/2015/QH13, ông/bà có hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản ngân hàng. Trước 17 giờ ngày 4.12 vẫn chưa thanh toán, chúng tôi gửi giấy báo về nơi cư trú". Các chuyên gia chống lừa đảo trực tuyến phân tích: Đây là một tin nhắn có dấu hiệu lừa đảo, giả mạo thông báo pháp lý để đe dọa người nhận. Vì thế những ai nhận được tin nhắn với nội dung tương tự cần hết sức cảnh giác; không cung cấp thông tin cá nhân hoặc thực hiện hành động theo yêu cầu gấp gáp, đặc biệt là từ các số điện thoại lạ. Tốt nhất là không phản hồi tin nhắn này và không cung cấp bất kỳ thông tin nào.
Một khổ chủ cho thấy nhật ký điện thoại tràn ngập cuộc gọi rác
ẢNH: QUANG THUẦN
Tổng đài ảo nguy hiểm hơn khi tích hợp AI
Theo các chuyên gia công nghệ, tổng đài ảo AI sử dụng nhiều thủ đoạn mới hơn để tiếp cận người dùng di động, như nhá máy để gọi lại (gọi một hồi chuông ngắn rồi cúp máy, khiến người dùng tò mò và gọi lại); gửi thông báo vi phạm pháp luật (mạo danh cơ quan chức năng thông báo vi phạm luật giao thông, thuế… để lừa đảo); mời tham gia nhóm đầu tư tài chính, chứng khoán quốc tế (hứa hẹn lợi nhuận cao để dụ dỗ người dùng tham gia, sau đó lừa đảo chiếm đoạt tài sản…). Với việc sử dụng tổng đài ảo AI, các đối tượng thường có 2 cách thức tiếp cận. Đầu tiên là hệ thống thuần AI tự động gọi điện, nói chuyện, chờ đợi và hỗ trợ khách hàng thao tác các phím bấm. Với cơ chế này, các đối tượng hướng tới việc tăng số lượng các cuộc gọi, tiếp cận với nhiều người hơn. Cách thức thứ hai là sử dụng tổng đài ảo AI kết hợp với người thật để thay đổi giọng nói, hình ảnh…Với cách thức này, các đối tượng sẽ tìm hiểu nạn nhân trước đó để lên kịch bản tỉ mỉ nhằm đánh mạnh vào tâm lý của nạn nhân để lừa đảo.
Trao đổi với PV Thanh Niên, ông Ngô Minh Hiếu, chuyên gia an ninh mạng, Giám đốc dự án Chống lừa đảo, nhận định: "Trong thời gian gần đây, hình thức lừa đảo trực tuyến thông qua những cuộc gọi rác không ngừng tăng mạnh. Các đối tượng xấu không chỉ thực hiện các cuộc gọi nhá máy, tin nhắn mời chào, quảng cáo giả mà còn sử dụng hình thức giả danh cơ quan nhà nước, ngân hàng, yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân hoặc chuyển tiền để chiếm đoạt tài sản. Những chiêu trò lừa đảo ngày càng tinh vi, tận dụng công nghệ hiện đại và dữ liệu cá nhân để làm tăng độ tin tưởng, khiến nhiều người dễ dàng trở thành nạn nhân. Tác động là rất lớn: không chỉ gây mất tiền bạc, mà còn làm giảm lòng tin của người dùng vào các cuộc gọi hay thông báo từ số lạ. Vì thế, mỗi người cần hết sức cảnh giác, không cung cấp thông tin riêng tư, không gọi lại số lạ, và nên chặn hoặc báo cáo các số khả nghi để tự bảo vệ mình".
Dù sử dụng ứng dụng ngăn cuộc gọi lạ vẫn không chống nổi những cuộc gọi spam
ẢNH: QUANG THUẦN
Theo thống kê của tổng đài Chongluadao.vn, hiện nay các cuộc gọi uy hiếp tinh thần là hình thức tấn công tâm lý trực diện và phổ biến nhất. Các đối tượng lừa đảo sử dụng dịch vụ VoIP để giả mạo số điện thoại, kết hợp với các kỹ thuật thao túng tâm lý để tạo ra các "cuộc gọi sốc" khiến nạn nhân hoảng loạn và mất khả năng kiểm soát lý trí. Kịch bản lừa đảo phổ biến nhất là giả danh cơ quan thực thi pháp luật (công an, tòa án, viện kiểm sát) hoặc lừa đảo người thân gặp nạn.
Ông Võ Đỗ Thắng, Giám đốc Trung tâm đào tạo an ninh mạng Athena, nhận định: "Các đối tượng lừa đảo mặc dù đã bị truy quét quyết liệt, nhiều băng nhóm sa lưới pháp luật nhưng thực tế vẫn còn khá nhiều. Khi mức độ cảnh giác của người dùng ngày càng tăng lên, bọn chúng sẽ nhắm vào những người có khả năng tự vệ thấp như thanh thiếu niên hoặc người cao tuổi. Với những cuộc gọi rác sử dụng công nghệ internet và AI để spam như hiện nay thì người dùng tuyệt đối không tin các cuộc gọi đe dọa hoặc than khóc qua điện thoại; không chuyển tiền theo yêu cầu của người lạ qua điện thoại; không cung cấp mã OTP, mật khẩu cho bất kỳ ai. Trong trường hợp cần thiết, phải kiểm tra bằng các câu hỏi ngược hoặc gọi lại cho con cháu, người thân để kiểm chứng. Trường hợp cuộc gọi mạo danh cơ quan chức năng, hãy ra trực tiếp trụ sở công an phường gần nhất hoặc chi nhánh ngân hàng để kiểm tra, xác minh thông tin".
Bên cạnh các cuộc gọi đe dọa, thông báo trúng thưởng hoặc giả mạo cơ quan thực thi pháp luật, shipper, hiện nay có không ít cuộc gọi chào mời, dẫn dụ tham gia vào các sàn đầu tư. Trên các diễn đàn Chống lừa đảo, nhiều người dùng đã báo cáo hàng loạt website tiền ảo có dấu hiệu lừa đảo như imcokc.com, tạp hóa MMO, ecoaff… kêu gọi người dùng mạng đầu tư, vay vốn hoặc tham gia mua sắm.
