Hôm nay 16.10, Ngân hàng Nhà nước tổ chức hội thảo phổ biến Thông tư 27 hướng dẫn thực hiện một số điều của luật Phòng, chống rửa tiền và phổ biến nội dung phòng, chống rửa tiền tại Nghị quyết số 05 về thí điểm thị trường tài sản mã hóa.
Việt Nam chưa ghi nhận trường hợp sử dụng tài sản số để tài trợ khủng bố, song rủi ro rửa tiền vẫn ở mức đáng lo
ẢNH: REUTERS
Thông tin về các hành vi rửa tiền phổ biến trên thị trường tài sản mã hóa hiện nay, ông Tô Trần Hòa, Phó trưởng ban Phát triển thị trường chứng khoán (Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, Bộ Tài chính), cho biết đầu tiên là hành vi liên quan nạp và chuyển tiền, chuyển tài sản.
Lợi dụng hệ thống xác thực của các nền tảng cung cấp dịch vụ, các tổ chức, cá nhân đã đưa vào các loại giấy tờ giả, giao dịch nặc danh để chuyển tiền, chuyển tài sản phi pháp, thực hiện hành vi rửa tiền.
Cạnh đó, các tổ chức, cá nhân lợi dụng hoạt động giao dịch trực tiếp giữa cá nhân người dùng, thông qua "chợ đen" để giao dịch, mua bán trực tiếp bằng tiền mặt.
Loại hành vi thứ hai là che giấu và pha loãng. "Đây là hành vi khó xác định, khó truy vết nhất", ông Hòa nhấn mạnh.
Các tổ chức cung cấp dịch vụ chỉ xác thực là người dùng có sở hữu tài sản mã hóa hay không, nguồn gốc của tài sản mã hóa thường không được xác thực. Bởi vậy, các tổ chức, cá nhân khi tham gia thị trường lợi dụng việc này để trộn lẫn 2 loại là tài sản mã hóa phi pháp và hợp pháp với nhau nhằm rửa tiền.
Hành vi rửa tiền thứ 3 được ông Hòa đề cập là chuyển tài sản mã hóa giữa các blockchain. Các tổ chức, cá nhân muốn rửa tiền đã tạo ra rất nhiều vết giao dịch khác nhau, dẫn đến khó khăn trong truy vết.
Nghiệp vụ rất phổ biến mà các tổ chức, cá nhân hiện nay đang làm nhằm rửa tiền còn là chia nhỏ và trộn lẫn các loại tài sản vào tài sản chung, đảm bảo làm sao cho các giao dịch nằm dưới ngưỡng cảnh báo.
Ví dụ, ngưỡng cảnh báo ở mức 10.000 USD, họ giao dịch thấp hơn rất nhiều, chỉ 1.000 - 2.000 USD và làm rất nhiều giao dịch. Đây cũng là một trong những thách thức với cơ quan quản lý.
Đáng chú ý, với các thị trường tài sản mã hóa mới hình thành, mới giao dịch, Phó trưởng ban Phát triển thị trường chứng khoán nhấn mạnh: "Rửa tiền qua các hoạt động tạo và xóa rất phổ biến. Khi muốn rửa tiền, các tổ chức tạo ra những dự án giả, dùng tài sản mã hóa phi pháp để mua các dự án này, sau đó lại chuyển ngược trở lại trước khi đánh sập dự án để xóa dấu vết".
Các tổ chức phải định kỳ đánh giá rủi ro rửa tiền
Phó thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Ngọc Cảnh nhìn nhận, trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng, các hình thức rửa tiền ngày càng tinh vi, phạm vi rủi ro mở rộng sang nhiều lĩnh vực.
Phó thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Ngọc Cảnh phát biểu tại hội thảo
ẢNH: SBV
Ban hành giữa tháng 9, Thông tư 27 sẽ có hiệu lực từ ngày 1.11. Bà Nguyễn Thị Minh Thơ, Phó cục trưởng Cục Phòng, chống rửa tiền (Ngân hàng Nhà nước), cho biết thông tư này nhấn mạnh nguyên tắc quản lý dựa trên rủi ro.
Các tổ chức phải định kỳ đánh giá rủi ro rửa tiền, xây dựng quy trình nhận biết và xác minh khách hàng, kể cả với khách hàng không có tài khoản hoặc ít giao dịch. Các đối tượng báo cáo cũng phải thường xuyên giám sát mối quan hệ kinh doanh, đảm bảo các giao dịch phù hợp với nguồn tiền hợp pháp và hồ sơ nhận biết khách hàng.
Theo thượng tá Đàm Văn Minh, Báo cáo viên pháp luật T.Ư của Cục An ninh nội địa (Bộ Công an), với sự phát triển của internet và các loại tài sản số, lượng người Việt Nam tham gia mua bán tài sản số rất lớn.
Đến thời điểm này, Việt Nam chưa ghi nhận trường hợp sử dụng tài sản số để tài trợ khủng bố. Tuy nhiên, rủi ro rửa tiền vẫn ở mức đáng lo.
Do đó, cần đánh giá năng lực tổ chức và nguồn khách hàng có yếu tố rủi ro rửa tiền, tài trợ khủng bố cụ thể, thay vì chỉ đánh giá một cách chung chung như hiện nay.
