Cụ thể, trong cơ cấu giá thành điện hiện nay thì giá thành của khâu phát điện chiếm tỷ trọng tới 83%; các khâu còn lại (khâu truyền tải, phân phối - bán lẻ, quản lý ngành - phụ trợ) chiếm tỷ trọng khoảng 17% và có xu hướng giảm dần qua các năm. Lý do, EVN và các đơn vị thành viên đã và đang nỗ lực tiết kiệm, cắt giảm các chi phí thường xuyên, chi phí sửa chữa lớn trong bối cảnh tình hình tài chính gặp nhiều khó khăn.
Ở giai đoạn 2022 - 2023, EVN cho biết, giá nhiên liệu đầu vào sản xuất điện than, dầu, khí, tỷ giá ngoại tệ tăng cao đột biến do ảnh hưởng của sự kiện địa chính trị Nga - Ukraine và nhu cầu nhiên liệu của giai đoạn phục hồi sau đại dịch COVID-19. Trong khi đó, cũng trong giai đoạn này do ảnh hưởng của thời tiết và thủy văn, tỷ trọng các nguồn điện giá rẻ giảm, thay vào đó là các nguồn điện có giá cao tăng. Cụ thể, thủy điện là nguồn có giá mua điện rẻ giảm từ 38% xuống 30,5%; nhiệt điện than chiếm 35,5% năm 2022 và tăng lên 43,7% vào năm 2023 trong khi giá than tăng mạnh.
Giá sản xuất điện năm 2022 - 2023 tăng mạnh nhưng chưa được tính đầy đủ vào giá bán
ẢNH: TĐHB
Giá than nhập bình quân năm 2022 tăng 3,65 lần; năm 2023 tăng 1,73 lần so với bình quân giai đoạn 2020 - 2021; giá than trong nước mua từ TKV, TCT Đông Bắc cao hơn khoảng 35 - 46%, tùy loại, so với năm 2021. Giá dầu thô Brent bình quân 2022 tăng 1,79 lần; năm 2023 tăng 1,46 lần so với bình quân giai đoạn 2020 - 2021; dầu tăng bình quân 2022 tăng 1,58 lần; năm 2023 tăng 1,38 lần so với bình quân giai đoạn 2020 - 2021.
Ngoài ra, năm 2022 để ổn định kinh tế vĩ mô và an sinh xã hội, giá bán lẻ điện bình quân vẫn giữ nguyên kể từ lần điều chỉnh ngày 20.3.2019.
Năm 2022, giá thành sản xuất kinh doanh điện là 2.032,26 đồng/kWh (trong đó giá thành khâu phát điện theo điện thương phẩm là 1.698,45 đ/kWh, bằng 83,57% giá thành) trong khi giá bán điện thương phẩm bình quân thực hiện là 1.882,73 đồng/kWh. Như vậy, giá bán điện thấp hơn giá thành điện là 149,53 đồng/kWh.
Chính thức đề xuất tính khoản lỗ của EVN vào giá điện
Sang năm 2023, theo chỉ đạo của cấp có thẩm quyền về điều hành giá điện không giật cục, tránh ảnh hưởng sốc đến nền kinh tế giá bán lẻ điện được điều chỉnh 2 lần tổng mức tăng 7,5%, nhưng mức điều chỉnh này thấp hơn nhiều so với kết quả tính toán giá điện bình quân theo Quyết định số 24/2017, nên doanh thu từ việc tăng giá bán lẻ điện trong năm 2023 không đủ bù đắp chi phí sản xuất.
Năm 2023, giá thành sản xuất kinh doanh điện là 2.088,90 đồng/kWh (trong đó giá thành khâu phát điện theo điện thương phẩm là 1.744,12 đ/kWh, bằng 83,49% giá thành) trong khi giá bán điện thương phẩm bình quân thực hiện là 1.953,57 đồng/kWh. Như vậy, giá bán điện thấp hơn giá thành điện là 135,33 đồng/kWh.
Tính toán tổng hợp các số liệu liên quan, các khoản chi phí chưa được tính hoặc chưa được tính đầy đủ trong các lần điều chỉnh giá điện giai đoạn 2022 - 2023 là khoảng 44.000 tỉ đồng.
Đối với giá thành điện năm 2022 - 2023, EVN cho biết, Bộ Công thương đã tổ chức các đoàn kiểm tra theo quy định tại Quyết định số 24/2014 và Quyết định số 05/2024 của Thủ tướng. Ngoài ra, trong năm 2024, Kiểm toán nhà nước cũng đã tiến hành kiểm toán chuyên đề "Công tác quản lý giá điện giai đoạn 2022 - 2023".
Báo cáo của EVN cũng cho hay, trong thời gian tới, Tập đoàn sẽ triển khai thực hiện các dự án quy mô lớn, quan trọng, cấp bách như dự án nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1, nhà máy điện khí LNG Quảng Trạch 2 và 3, nhà máy thủy điện tích năng Bác Ái, các dự án nhà máy thủy điện mở rộng, điện gió ngoài khơi…. Với kế hoạch đầu tư như nêu trên, nhu cầu vốn đầu tư để thực hiện dự án trong thời gian tới là rất lớn.
