Năm 1975, tôi mới học hết lớp 3 nhưng đã nghe nhiều câu nói nổi tiếng như một công thức của Lê Nin: "Chủ nghĩa cộng sản là chính quyền Xô Viết cộng với điện khí hóa toàn quốc". Lúc ấy còn quá nhỏ để tôi hiểu chính quyền Xô Viết là gì nhưng tôi dường như cảm nhận được điện khí hóa toàn quốc là cực kỳ cần thiết.
Trong xóm tôi ở thị xã Sa Đéc, chỉ có hơn một nửa nhà là có điện, có đồng hồ điện, còn lại là "câu" nhờ điện. Xóm người bạn vùng ven thị xã Sa Đéc lúc đó hoàn toàn không có điện. Đêm đến, cả xóm chìm trong bóng đêm. Điện chỉ là mơ ước.
Hồi ấy chúng tôi mê cải lương. Một lần gánh Hương Mùa Thu về với những tài danh nổi tiếng như Minh Phụng, Út Bạch Lan, Trang Bích Liễu… cả thị xã như vào ngày hội. Sáng ra gặp nghệ sĩ Minh Phụng ngoài sân bóng, ông thoáng buồn lo âu, chỉ mong rằng đêm nay đừng cúp điện. Cái câu vọng cổ đang ngọt như mía lùi mà cúp điện thì đắng luôn. Lo âu của người lớn, lan sang tụi trẻ chúng tôi. Điện khí hóa toàn quốc theo sự hiểu biết non nớt của tôi là nhà nào cũng có điện, ngày nào cũng có điện, từ điện thắp đến điện để sản xuất và mọi chuyện sẽ có "nhà nước lo".
Ở miền Nam, ông "nhà nước", đứng mũi chịu sào, quyết tâm thực hiện cho bằng được điện khí hóa như là một cơ sở nền cho sự phát triển đất nước, chính là "ông" Điện lực miền Nam.
Sản lượng điện của chúng ta đang đứng trong tốp đầu Đông Nam Á
ẢNH: EVNSPC
Bây giờ sau 50 năm nhìn lại, chúng ta đã có điện mọi nơi, mọi lúc. Điện tại miền Nam hôm nay là nền tảng quan trọng để Việt Nam phát triển từ một nước nghèo nàn lạc hậu, gian nan sau chiến tranh thành một đất nước cường quốc tầm trung thì quả thật rất đáng tự hào.
Đó là về mặt định tính, còn định lượng thì như thế nào?
Lần theo lịch sử mới biết rằng khi tiếp quản hệ thống điện từ miền Nam trước 1975, toàn miền chỉ có khoảng 2,5 % hộ dân được sử dụng điện và số liệu cập nhật từ Tổng công ty Điện lực miền Nam hiện nay là đã gần 100% số hộ dân có điện. Để minh họa, chúng ta thấy gì ở huyện đảo Phú Quốc (nay đã là thành phố) trước và sau có dự án cáp điện ngầm xuyên biển Hà Tiên - Phú Quốc?
Trước năm 2014 (trước khi có cáp điện), Phú Quốc luôn tình trạng khát điện, giá điện có nơi cực kỳ cao, đến 25.000 đồng/kWh (so sánh với hiện nay, giá điện cao nhất cũng chỉ 3.302 đồng). Vừa giá cao, vừa thiếu, nên phải phát điện diesel vừa ô nhiễm môi trường vừa có giá thành cao ngất. Còn nhớ, trong 10 năm từ 2002 - 2013, nhà nước phải bù lỗ đến hơn 1.000 tỉ đồng. Thiếu điện nên du lịch không ngóc đầu lên nổi mặc dù Phú Quốc rất có tiềm năng.
Sau năm 2014, dự án cáp ngầm xuyên biển dài nhất Đông Nam Á đã giúp Phú Quốc đổi đời thực sự. Giá điện giảm xuống bằng đất liền. Ngành du lịch phát triển rực rỡ. Số lượng du khách đến Phú Quốc trước năm 2014 dưới 0,5 triệu, đến năm 2023 là hơn 5,5 triệu và dự kiến năm 2025 là hơn 7 triệu du khách. Tháng 9.2023, Phú Quốc được vinh danh là thiên đường nhiệt đới; được chọn là nơi tổ chức Diễn đàn Hợp tác kinh tế Châu Á - Thái Bình Dương (APEC) 2027...
Thế hệ trẻ bây giờ có lẽ không hình dung được những mịt mù, tăm tối khi thiếu điện. Người xưa nấu một nồi cơm, hâm lại thức ăn, đun sôi một ấm nước, có khi mất hàng giờ với mắt cay xè, đỏ hoe vì phải thổi lửa bằng mớ củi còn ẩm ướt. Nay nhiều trẻ em thậm chí không còn biết củi là gì nữa. Đời sống chúng ta ngày nay cần, thậm chí phụ thuộc rất nhiều vào điện. Nhiều khi tôi tự hỏi bây giờ thiếu điện như ngày xưa thì chúng ta làm được gì?
Viết đến đây bỗng dưng tôi nhớ đến bài hát "Trị An âm vang mùa xuân" của cố nhạc sĩ Tôn Thất Lập. "Dòng điện âm vang từ triệu con tim. Dòng điện mênh mang từ ngàn khối óc. Dòng điện mê say gọi ngày tương lai. Dòng điện trong ta gọi đời ấm áp bay xa". Một bài hát quá hay về ngành điện. Riêng với tôi, bài hát này đã thắp sáng niềm tin như cái cách mà ngành Điện miền Nam đã thắp sáng niềm tin trong mỗi chúng ta.
Cuộc thi viết "50 năm thắp sáng niềm tin" có tổng giải thưởng lên đến 100 triệu đồng.
- Nhận bài thi đến hết ngày 30.4.2025.
- Email: [email protected]. Mời quý bạn đọc xem thể lệ cuộc thi trên thanhnien.vn/evnspc.vn.
