Con cháu biếu tiền bố mẹ sẽ bị đánh thuế ?
Luật thuế thu nhập cá nhân (TNCN) hiện nay quy định thuế suất từ thừa kế, quà tặng khi nộp thuế TNCN là 10%, riêng thừa kế giữa những người trong gia đình được miễn thuế. Tuy nhiên trong Dự thảo tờ trình thẩm định đề nghị xây dựng dự án luật Thuế TNCN (thay thế), Bộ Tài chính đề nghị nghiên cứu kinh nghiệm của các quốc gia, vùng lãnh thổ về vấn đề này. Dự thảo dẫn ra tại Thái Lan, tài sản chịu thuế thừa kế gồm bất động sản, chứng khoán, tài sản tài chính, tài khoản tiền gửi ngân hàng hoặc các loại tiền khác có tính chất tương tự. Hàn Quốc, Nhật Bản, Đài Loan quy định đánh thuế cá nhân với tất cả tài sản được thừa kế. Do đó, Bộ Tài chính đề xuất rà soát, nghiên cứu bổ sung quy định về thu nhập từ thừa kế, quà tặng tại luật Thuế TNCN cho phù hợp với thực tế, góp phần mở rộng cơ sở thuế.
Góp ý hồ sơ thẩm định đề nghị xây dựng dự án luật, UBND TP.Đà Nẵng đề nghị bổ sung trường hợp thu nhập miễn thuế từ nhận thừa kế, quà tặng là động sản (tàu, máy bay, xe…) có đăng ký sở hữu hoặc quyền khác theo quy định của pháp luật giữa vợ với chồng; cha mẹ đẻ với con đẻ; cha mẹ nuôi với con nuôi; cha mẹ chồng với con dâu; cha mẹ vợ với con rể; ông bà nội với cháu nội; ông bà ngoại với cháu ngoại; anh chị em ruột với nhau. Theo UBND TP.Đà Nẵng, sẽ không phù hợp và phân biệt khi thu nhập được miễn thuế TNCN từ nhận thừa kế, quà tặng là bất động sản giữa các mối quan hệ thân thuộc mà lại không ghi nhận thu nhập từ thừa kế, quà tặng là động sản giữa các mối quan hệ thân thuộc. UBND tỉnh Ninh Thuận thì kiến nghị xem xét, xóa bỏ thuế đối với thừa kế bởi điều khoản này không hợp lý và dễ gây khó khăn cho người dân, đặc biệt khi tài sản thừa kế không sinh ra thu nhập thường xuyên.
Cần cân nhắc kỹ lưỡng về tính thuế đối với cho tặng tiền mặt
ẢNH: NGỌC THẮNG
Ông Nguyễn Thái Sơn, Giám đốc Công ty tư vấn Thuế Sài Gòn, cho rằng những người nhận thừa kế, cho tặng có được thu nhập, tài sản thì tính thuế thu nhập cũng có căn cứ cơ sở. Tuy nhiên việc áp dụng thuế đối với thừa kế, cho tặng với những người thân trong gia đình là điều chưa cần thiết. Việc áp dụng tính thuế đối với tiền gửi tiết kiệm, hay cho tặng tiền mặt người thân trong gia đình sẽ không mang ý nghĩa về kinh tế lẫn tính nhân văn.
Cụ thể, con cái biếu tặng bố mẹ tiền lấy thảo, mang ý nghĩa nhân văn, văn hóa gia đình… không lẽ lại đi tính thuế? Hơn nữa hằng năm, lượng kiều hối chuyển về VN lên đến hàng tỉ USD, năm sau cao hơn năm trước. Số kiều hối chuyển về không những hỗ trợ người thân mà còn góp phần tạo nguồn ngoại tệ, ổn định thị trường tỷ giá. Trong trường hợp đánh thuế đối với cho tặng tiền mặt thì chính sách này sẽ tác động như thế nào đến lượng kiều hối về VN hiện nay?
"Các quy định hiện hành như không tính thuế tiền gửi tiết kiệm, kiều hối… nhằm thu hút tiền vào ngân hàng, về nước. Các nguồn tiền này dù ở hình thức tiền gửi tiết kiệm thì cũng được đưa ra cho vay, phục vụ nhu cầu sản xuất kinh doanh, tiêu dùng… thúc đẩy tăng trưởng kinh tế chứ không mất đi đâu", ông Sơn giải thích.
Chiếu ra thực tế, năm 2024, lượng kiều hối về VN khoảng 16 tỉ USD, riêng tại TP.HCM là khoảng 9,6 tỉ USD. Một trong những lợi thế để thu hút nguồn kiều hối thời gian qua là người nhận tiền không phải chịu thuế TNCN. Trong trường hợp tính thuế trên lượng kiều hối chuyển về, số thu ngân sách nhà nước sẽ rất lớn. Tuy nhiên chính sách thuế sẽ tác động đến lượng kiều hối như thế nào thì cần phải đánh giá kỹ lưỡng để tránh "được con tép, mất con tôm".
Không nên tính thuế thừa kế, cho tặng giữa những người trong gia đình
Theo chuyên gia tài chính, PGS-TS Đinh Trọng Thịnh, về nguyên tắc thì có thu nhập thì tính thuế, song, văn hóa của người Việt khác các quốc gia, vùng lãnh thổ khác. Việc thừa kế, cho tặng giữa những người trong gia đình là văn hóa truyền thống từ bao đời nay, giúp gắn kết tình cảm gia đình, thể hiện sự chăm lo lẫn nhau giữa người thân. Do đó, theo ông Thịnh, không nên tính thuế thừa kế, cho tặng tài sản. Trong trường hợp xem xét tính thuế về thừa kế, cho tặng tài sản, tiền mặt thì cần đánh giá kỹ lưỡng tác động như thế nào, có phù hợp thực tế VN hay không. "Thừa kế, cho tặng không những là vấn đề về tài chính mà còn là truyền thống của người Việt. Do đó cần xem xét, đánh giá khi đưa vào mở rộng cơ sở tính thuế đối với thu nhập này", ông Đinh Trọng Thịnh khuyến nghị.
Ông Nguyễn Văn Được, Ủy viên Thường trực Hội Tư vấn thuế VN - Tổng giám đốc Công ty TNHH Kế toán và Tư vấn thuế Trọng Tín, đồng quan điểm không nên tính thuế thừa kế, cho tặng bất động sản giữa những người có quan hệ thân nhân trong gia đình vì đây là nét văn hóa của người Á Đông. Tuy nhiên có thể tính thuế với một số động sản khác nếu quản lý và giám sát được. "Thông thường người thân trong gia đình lo cho con cái, cha mẹ và ngược lại. Đây là nét văn hóa đặc trưng của VN nên cha mẹ, ông bà thường để lại di sản thừa kế cho con, cháu, đặc biệt là bất động sản. Giao dịch thừa kế, tặng cho này thực chất là sự dịch chuyển tài sản giữa các thành viên trong gia đình chứ không tạo ra giá trị. Do đó, không nên thu thuế đối với tài sản thừa kế là bất động sản của người thân trong gia đình, chỉ tính thuế khi nào có sự chuyển nhượng, mua bán", ông Được đề xuất.
Theo ông Nguyễn Văn Được, việc tính thuế thừa kế, cho tặng tài sản ở các quốc gia, vùng lãnh thổ quy định khác nhau nên cần được xem xét đánh giá khi đưa vào diện chịu thuế hay miễn thuế. Đối với cho tặng động sản, tiền mặt hiện nay không phải tính thuế (trừ cổ phiếu, trái phiếu, phần vốn và tài sản phải đăng ký quyền sở hữu). Theo đó, có thể mở rộng đối tượng đối với một số tài sản là động sản nếu quản lý, giám sát được các tài sản này. Trước đây vấn đề này cũng đã được đề cập nhưng không áp dụng do khó quản lý và khó xác định đâu là cho tặng, đâu là vay, mượn… Ngay cả kiều hối về VN cũng khó xác định đâu là lượng tiền gửi về cho tặng người thân, bao nhiêu ở dạng gửi gia đình giữ hộ, quản lý hộ để tính thuế. "Tóm lại không nên thu thuế thừa kế, quà tặng là bất động sản của người thân trong gia đình. Đặc biệt đối với tiền mặt và kiều hối không nên thu thuế từ thừa kế, quà tặng", ông Nguyễn Văn Được nói rõ quan điểm.
Dự kiến miễn, giảm thuế TNCN cho một số thu nhập, đối tượng
Tờ trình dự án xây dựng luật thuế TNCN dự kiến miễn thuế TNCN đối với thu nhập từ chuyển nhượng chứng chỉ giảm phát thải, chuyển nhượng tín chỉ carbon lần đầu sau khi phát hành của cá nhân được cấp chứng chỉ giảm phát thải, tín chỉ carbon; thu nhập từ tiền lãi trái phiếu xanh; thu nhập từ chuyển nhượng trái phiếu xanh lần đầu sau khi phát hành. Ngoài ra, tờ trình dự kiến giảm thuế trong một số trường hợp thu hút nguồn nhân lực trình độ cao trong một số lĩnh vực của nền kinh tế; giao Thủ tướng Chính phủ quyết định việc miễn, giảm thuế cho người lao động làm việc tại một số tổ chức quốc tế đặc thù.
