Ngày 22.12, UBND tỉnh Gia Lai cho biết đã phê duyệt chủ trương đầu tư dự án đường kết nối di tích tháp Chăm Hòn Chuông (xã Đề Gi, trước đây thuộc H.Phù Cát, tỉnh Bình Định), góp phần hoàn thiện hạ tầng giao thông, từng bước khai thác giá trị lịch sử - văn hóa của khu di tích Champa nằm ở vị trí đặc biệt trên dãy núi Bà.
Tháp Chăm Hòn Chuông được xây dựng trên một khối đá cao khoảng 50 m, thuộc dãy núi Bà
ẢNH: TRIỆU THANH
Theo quyết định phê duyệt, dự án đường kết nối di tích tháp Hòn Chuông do UBND xã Đề Gi làm chủ đầu tư. Tuyến đường có chiều dài khoảng 6,2 km, điểm đầu tại Km8+200 tuyến ĐT.636 (thuộc thôn Thái Thuận, xã Đề Gi), điểm cuối thuộc khu vực tháp Chăm Hòn Chuông.
Mặt đường rộng 6,5 m, kết cấu bê tông xi măng, bảo đảm khả năng lưu thông ổn định trong điều kiện địa hình đồi núi. Tổng mức đầu tư của dự án là 125 tỉ đồng, thời gian thực hiện dự kiến từ năm 2025 - 2027.
Tháp Chăm Hòn Chuông - ngôi tháp bí ẩn trong hệ thống kiến trúc Champa
Tháp Hòn Chuông được xem là ngôi tháp Chăm có vị trí xây dựng cao nhất Việt Nam, nằm ở độ cao khoảng 800 m so với mực nước biển. Tháp được dựng trên đỉnh một khối đá cao khoảng 50 m, thuộc dãy núi Bà, tạo nên vị thế biệt lập và tầm nhìn hiếm có.
Tháp có chiều cao khoảng 7 m, mỗi cạnh dài 8,5 m, thân tháp hình vuông, vươn thẳng và thu dần lên đỉnh. Khác với nhiều tháp Champa được trang trí hoa văn cầu kỳ, thân tháp Hòn Chuông hoàn toàn không có họa tiết, tạo nên nét khác biệt lạ thường trong hệ thống kiến trúc Champa.
Tháp Hòn Chuông cách kinh đô Vijaya xưa (còn gọi là thành Đồ Bàn, thời Tây Sơn gọi là thành Hoàng Đế) khoảng 20 km về hướng đông bắc. Từ vị trí này, có thể bao quát gần như toàn bộ không gian của vùng Vijaya cổ.
Cách thức xây dựng cũng như chức năng của tháp Hòn Chuông đang là dấu hỏi lớn đối với các nhà khoa học
ẢNH: TRIỆU THANH
Đến nay, giới nghiên cứu vẫn chưa xác định chính xác tháp Hòn Chuông từng là nơi sinh hoạt tín ngưỡng tôn giáo hay đóng vai trò như một đài quan sát quân sự. Một số ý kiến còn cho rằng tháp có thể từng hoạt động như một "ngọn hải đăng cổ", đánh dấu cửa biển cho tàu thuyền cập bến, hoặc phục vụ mục đích phòng thủ. Dựa trên các mảnh ngói sừng bò được phát hiện tại khu vực, nhiều nhà nghiên cứu nhận định niên đại của tháp có thể vào khoảng thế kỷ 11 - 13.
Theo UBND tỉnh Gia Lai, việc đầu tư đường kết nối di tích tháp Chăm Hòn Chuông không chỉ giúp cải thiện điều kiện tiếp cận di tích mà còn mở ra cơ hội khai thác hiệu quả hơn tiềm năng du lịch văn hóa - lịch sử gắn với Khu di tích quốc gia Núi Bà.
Khi hoàn thành, tuyến đường kết nối di tích Hòn Chuông được kỳ vọng sẽ trở thành "chìa khóa" đưa một di sản độc đáo của Champa đến gần hơn với công chúng, đồng thời tạo thêm động lực phát triển kinh tế - xã hội cho khu vực phía đông tỉnh Gia Lai.
