"Hễ mưa là ngập"
Những cơn mưa đầu mùa như trút nước cuối tháng 5 đã khiến hàng chục tuyến đường nội ô TP.Cần Thơ "chìm trong biển nước". Ngập nặng nhất là đường Cách Mạng Tháng Tám, Trần Việt Châu, Mậu Thân, Võ Văn Kiệt, Nguyễn Văn Linh, Nguyễn Văn Cừ... Có nơi nước ngập 40 - 50 cm, khiến nhiều phương tiện qua khu vực này bị chết máy; người điều khiển phải xuống xe, bì bõm dẫn bộ. Ngập không chỉ gây khó khăn trong việc đi lại mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động kinh doanh, sinh hoạt của hàng ngàn hộ dân.
Hệ thống chống ngập cho nội ô TP.Cần Thơ đã cơ bản hoàn thành, trong đó có bờ kè, hệ thống cống hai bên sông Cần Thơ
ẢNH: Đ.T
Đáng nói, thời gian qua, TP.Cần Thơ đã ưu tiên nguồn lực triển khai nhiều dự án để giải quyết tình trạng mặt đường xuống cấp, ngập nghẹt cũng như chỉnh trang đô thị khu vực trung tâm thành phố. Đơn cử như Dự án phát triển TP.Cần Thơ và tăng cường khả năng thích ứng đô thị từ vốn vay Ngân hàng Thế giới (Dự án 3, phê duyệt năm 2016, điều chỉnh năm 2021) có tổng vốn đầu tư gần 9.200 tỉ đồng được thiết kế nhằm kiểm soát ngập cho gần 2.700 ha trung tâm Q.Ninh Kiều và một phần Q.Bình Thủy. Đến nay, sau gần 10 năm triển khai, dự án đã cơ bản hoàn thành; trong đó có các hạng mục như cải tạo nâng cấp 32 tuyến đường, cống thoát nước nội ô; xây dựng hai trạm bơm cục bộ, âu thuyền Cái Khế được đưa vào sử dụng có chức năng điều tiết lượng nước và ngăn triều cường.
Tuy nhiên, thực tế những ngày qua cho thấy, nhiều tuyến đường vừa được cải tạo vẫn ngập sau mưa lớn như Lý Tự Trọng, Nguyễn Trãi, Ngô Quyền, Ngô Văn Sở, Đồng Khởi, Lê Thánh Tôn, Điện Biên Phủ… Anh N.Tr.Đ (một hộ kinh doanh ở P.Tân An, Q.Ninh Kiều) băn khoăn: "Suốt một thời gian dài, đào đường làm cống, bụi bặm, nhưng rồi không hiểu sao làm xong đường, mưa xuống vẫn ngập".
Đường Trần Hưng Đạo, một trong những tuyến đường thường xuyên ngập nặng sau mưa và triều cường ở Q.Ninh Kiều, TP.Cần Thơ
ẢNH: ĐÌNH TUYỂN
Chị Nguyễn Thúy Loan (42 tuổi, ngụ P.Xuân Khánh, Q.Ninh Kiều) cũng chia sẻ sau khi phải chật vật đón con về trong mưa: "Đợt nghe hệ thống chống ngập nghìn tỉ đồng xong rồi cũng mừng, tưởng đâu không còn ngập nữa, ai dè mưa to vẫn ngập khủng khiếp, gặp ngay giờ cao điểm mất hơn một tiếng đồng hồ mới về tới nhà, thay vì 20 phút như thường lệ".
Nước không kịp thoát do đâu ?
Trước tình trạng ngập nặng sau mưa, người dân nội ô TP.Cần Thơ hoàn toàn có lý do băn khoăn về hiệu quả thực sự của dự án, có hay không những mặt hạn chế? Trao đổi với PV Thanh Niên, ông Nguyễn Văn Tho, Phó giám đốc Ban Quản lý dự án ODA Cần Thơ (chủ đầu tư Dự án 3), lý giải: Trước tiên cần khẳng định ngập không phải do triều cường mà do lượng mưa lớn quá, miệng thu nước bị rác, lá cây bít dẫn tới nước thoát xuống cống không kịp.
"Khi chúng tôi cho người đi kiểm tra thì phát hiện không ít miệng cống còn bị người dân lấy tấm cao su phủ lên để tránh mùi hôi những khi trời nắng. Mưa xuống họ không lột tấm phủ đó lên dẫn tới nước ứ đọng trên mặt đường. Thậm chí có chỗ còn lắp miếng cống ngăn mùi phía dưới vỉ thép, rất khó phát hiện", ông Tho nói.
Các miệng cống thu nước "thất thủ", lượng nước tràn trên mặt đường dâng cao trong khi phía dưới cống không gom đủ nước, dẫn tới 2 trạm bơm đã hoàn thành cũng không thể kích hoạt chế độ bơm tự động. "Hai trạm bơm thoát nước được cài đặt 3 chế độ bơm tùy theo mức nước đổ về. Nhưng tối thiểu nước gom về phải đạt 2,7 m thì máy bơm mới tự động vận hành", ông Tho nói thêm. Cũng theo Phó giám đốc Ban Quản lý dự án ODA, dự kiến trong tháng 6, Ban sẽ bàn giao dự án cho địa phương quản lý, khi đó công tác dọn dẹp vệ sinh các miệng cống, cửa thu nước sẽ được đảm bảo hơn.
Tuy nhiên, một chuyên gia thủy lợi (xin giấu tên) cho rằng hệ thống cống của thành phố hiện vẫn không đủ lưu lượng tiêu thoát nước, không đủ cửa thu nước; đồng thời đấu nối cũng chưa đảm bảo hướng thoát nước và triệt động năng dòng chảy. Từ đó, dẫn đến tình trạng mưa to, nước ngập lênh láng trên mặt đường mà dưới cống lại thông thoáng, không đủ nước. Và chắc chắn, mùa mưa và đợt cao điểm triều cường tháng 9 - 11 năm nay sẽ là "phép thử" cho hệ thống chống ngập nghìn tỉ đồng của TP.Cần Thơ.
Cũng liên quan đến tình trạng ngập nghẹt đô thị, mới đây, Chủ tịch UBND TP.Cần Thơ Trương Cảnh Tuyên đã có văn bản chỉ đạo các sở, ngành liên quan khẩn trương triển khai các biện pháp ứng phó.
Theo đó, giao Ban Quản lý dự án ODA chủ trì, phối hợp với Sở Xây dựng, Sở NN-MT và các đơn vị có liên quan theo dõi, cập nhật thông tin thời tiết, thủy văn để vận hành hiệu quả hệ thống chống ngập đô thị. UBND Q.Ninh Kiều được yêu cầu tăng cường kiểm tra, vận hành các van ngăn triều, kiểm tra nắp hố ga, khơi thông dòng chảy, thu gom rác tại các miệng cống thoát nước, cửa thu nước đảm bảo nước rút dễ dàng, nhanh chóng; rà soát lại trụ chiếu sáng, đèn chiếu sáng và tín hiệu giao thông để tránh rò rỉ điện, đảm bảo an toàn tính mạng cho người dân.
Cần Thơ là một trong 5 thành phố trực thuộc T.Ư và là đô thị lớn nhất ĐBSCL với hơn 1,2 triệu dân, diện tích hơn 1.400 km2. Theo dự thảo đề án sáp nhập với Hậu Giang và Sóc Trăng thì TP.Cần Thơ mới có diện tích trên 6.400 km2, dân số hơn 4 triệu người; 103 đơn vị hành chính. Trung tâm hành chính đặt tại TP.Cần Thơ.
Hiện Cần Thơ tiếp tục đề xuất dự án chống ngập, tăng cường khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu kết hợp với chỉnh trang đô thị của TP.Cần Thơ, với diện tích chống ngập vùng nội ô thành phố khoảng 2.770 ha. Thời gian thực hiện dự kiến trong giai đoạn 2025 - 2030, với tổng mức đầu tư 4.500 tỉ đồng.
