Anh Jani Kaulo là người Phần Lan, hiện đang làm luật sư, Chủ tịch Hiệp hội Thương mại Phần Lan - Đông Nam Á; còn chị Nguyễn Thị Thu Trang, người gốc Việt, đồng sáng lập Công ty Asia-Finland Law Consulting Ltd, Phần Lan và là Ủy viên Hiệp hội Doanh nhân VN ở nước ngoài (BAOOV). Chị Trang đang định cư và làm việc cùng chồng tại Phần Lan gần 15 năm qua.
Cưới ở VN nhưng sống tại Phần Lan
Khoảng 16 năm trước, chị Trang và anh Jani tình cờ gặp nhau trong một sự kiện. Lúc đó, chị đang làm ngành nhân sự, còn anh rời Phần Lan sang TP.HCM làm việc cho một công ty luật hồi năm 2009. Sau 2 năm yêu nhau, cả hai quyết định tiến tới hôn nhân bằng một đám cưới tại TP.HCM.
Gia đình nhỏ của anh Jani và chị Trang tại Phần Lan
Ảnh: NVCC
Thời gian sống cùng chị Trang, anh Jani dường như là một người Việt thực thụ. Anh khác biệt hoàn toàn so với những người nước ngoài làm việc ở nước sở tại. Từ nhịp sống, cách làm việc, anh không bỏ lỡ thứ gì. Đến nỗi, vợ anh phải nói rằng, Jani tìm mọi cách để hiểu hết nét văn hóa của người Việt bằng cách sống hội nhập và học tập: "Điều tôi rất tôn trọng là việc chồng hội nhập văn hóa Việt một cách rất tự nhiên. Xuất phát từ trái tim và anh ấy rất yêu VN. Hằng ngày anh ấy đi xe ôm ra chợ, ngồi ở vỉa hè ăn bún bò mỗi sáng và đến trường đại học để học tiếng Việt".
Chính nhờ sự thấu hiểu sâu sắc đó, anh Jani và chị Trang đã tạo mối lương duyên giữa 2 con người khác màu da và 2 đất nước khác biệt lớn về văn hóa. Năm 2011, đám cưới của chị Trang và ông xã tại VN đã trở thành một sự kiện đặc biệt. Chính đài truyền hình Phần Lan đã gửi ê kíp hùng hậu sang tận TP.HCM để ghi hình trong vòng một tháng. Bộ phim tài liệu trong một chương trình nói về đám cưới giữa người Phần Lan và người nước ngoài đã chọn cặp đôi này để phát sóng.
Gia đình anh, chị luôn giữ thói quen đến chùa Việt ở Phần Lan trong các dịp lễ, tết
ẢNH: NVCC
Phim tài liệu này không chỉ nói về đám cưới mà còn kể chuyện về cuộc sống đời thường của người Việt ở thời điểm đó. Bộ phim không chỉ phát sóng ở Phần Lan mà còn trình chiếu tại Thụy Điển, Na Uy, góp phần quảng bá văn hóa VN và làm thay đổi góc nhìn của người Phần Lan về phụ nữ Việt.
Chị Trang tự hào kể: "Nhiều người Phần Lan gặp tôi nói lời cảm ơn vì đám cưới đã làm cho mọi người coi trọng phụ nữ VN hơn. Tại vì họ cứ nghĩ phụ nữ Việt nghèo, chờ được lấy chồng nước ngoài để đổi đời. Ngoài ra, trong phim thì đài truyền hình nhắc đến tôi ở VN có công việc, làm giám đốc nhân sự... nên người Phần Lan cũng nhìn nhận phụ nữ Việt có tri thức".
Sau đám cưới, từ "tiếng gọi tình yêu" chị Trang theo chồng đến Phần Lan định cư tại thủ đô Helsinki. Ngày mới đến, chị ngạc nhiên vì rất nhiều người bản địa và cộng đồng người Việt nhận ra mình từ bộ phim tài liệu về đám cưới năm đó. Những phụ nữ Việt đã cảm ơn chị vì nhờ vậy mà được tôn trọng và tự tin hơn khi sống ở Phần Lan.
Giữ bản sắc Việt trên đất Phần Lan
Dù không còn ở VN, gia đình anh chị vẫn nỗ lực duy trì văn hóa Việt. Ở nhà, Jani không thay đổi lối sống như thời còn ở VN. Ở Phần Lan, cộng đồng người Việt là cộng đồng lớn thứ hai sau Thái Lan, với các chợ châu Á cung cấp đầy đủ nguyên liệu. Cho nên, việc ăn món Việt mỗi ngày với gia đình diễn ra thường xuyên. Jani tiết lộ thích nhất là món sườn ram chua ngọt, canh chua cá, cá kho tộ. Ngoài ra loại trái cây mà nhiều người nước ngoài cảm thấy như tra tấn khi ăn là sầu riêng thì anh lại rất thích. Dù vậy, anh Jani cũng có một yêu cầu hài hước với vợ rằng: "Em nấu món gì có mắm thì ra ngoài ban công hoặc nấu lúc anh không có nhà".
Chị Trang (giữa) cùng chồng tham dự lễ kỷ niệm Quốc khánh VN ở Đại sứ quán VN tại Phần Lan
ẢNH: NVCC
Các lễ hội truyền thống như Tết Nguyên đán, Trung thu, lễ Vu lan, anh Jani đều chủ động rủ cả nhà tham gia cùng cộng đồng người Việt. Anh chị cũng rất yêu thích áo dài và trân trọng mỗi khi mặc vào dịp lễ tết. Đặc biệt, ông xã chị Trang đã quy y và trở thành một phật tử, vẫn đi chùa và tham dự các buổi tụng kinh tại Phần Lan.
Riêng về ngôn ngữ, ông xã chị Trang là người khuyến khích và yêu cầu chị chỉ nói tiếng Việt với con gái: "Anh ấy thường xuyên căn dặn tôi không được nói tiếng Phần Lan hoặc tiếng Anh với con bất cứ giá nào. Tôi nói tiếng Việt với con, nếu anh ấy nghe không hiểu thì sẽ hỏi lại sau. Đây là nhiệm vụ mà tôi phải chấp nhận. Bởi vì theo anh ấy, mình không được phép tước đi quyền của đứa trẻ khi nó có thêm một ngôn ngữ để tiếp cận, đặc biệt đây là ngôn ngữ mẹ đẻ".
Trong khi đó, anh Jani cũng thường xuyên nhắc nhở con gái: "Con phải nhớ con là người VN. Nếu con không nhớ được cái gốc thì con sẽ không bao giờ là người thành công".
Con đường kết nối giữa 2 quốc gia
Về sống ở Phần Lan, anh Jani vẫn theo ngành luật và hiện là Chủ tịch Hiệp hội Thương mại Phần Lan - Đông Nam Á, đồng thời là thành viên ban cố vấn của Bộ Ngoại giao Phần Lan cho các dự án ở Đông Nam Á. Khi có kết nối, anh Jani luôn dành sự ưu tiên mang các dự án liên quan đến cho VN. Bởi mỗi khi được giới thiệu trong các sự kiện, Jani luôn tự hào bảo: "Tôi là con rể Việt".
Còn chị Trang, dù chuyên môn chính về tuyển dụng nhân sự, nhưng hiện tại làm việc cùng chồng trong công ty luật của gia đình, chuyên về luật kinh tế và định cư. Vai trò của anh, chị không chỉ dừng lại ở kinh doanh mà còn tích cực hỗ trợ cộng đồng Việt tại Phần Lan bằng cách tư vấn pháp lý về luật di trú, lao động. Cả hai như là cầu nối quan trọng giữa các doanh nghiệp hai nước. Vợ chồng chị thường xuyên cùng Đại sứ quán VN tại Phần Lan đón tiếp các đoàn lãnh đạo, doanh nghiệp VN sang thăm, tổ chức sự kiện và mời các doanh nghiệp Phần Lan tham dự.
Từ vai trò đó, năm 2018, chị Trang đã đưa giáo dục Phần Lan về VN, giúp khai mở khoảng 10 trường học theo phương pháp của nước sở tại. Đặc biệt, chị đã hỗ trợ hơn 200 học sinh VN sang Phần Lan học THPT miễn phí. Đồng thời, mở ra cơ hội cho các em được học đại học và thạc sĩ miễn phí sau này. Chị cũng tổ chức các chuyến đi trao đổi giáo dục cho các hiệu trưởng Phần Lan ở VN. Thúc đẩy việc các trường Phần Lan kết nghĩa và cử giáo viên tình nguyện sang VN.
Riêng về công nghệ, chị luôn đau đáu với vấn đề cháy nổ ở quê nhà và đang nỗ lực đưa công nghệ PCCC tiên tiến về VN. Chị kỳ vọng dự án này sớm được triển khai để đảm bảo an toàn cho người dân. Nhờ sự đóng góp đó, đầu năm 2025, chị Trang vinh dự được Ủy ban Người VN ở nước ngoài TP.HCM trao tặng giấy khen.
Dù đã an cư lập nghiệp, có cuộc sống ổn định tại Phần Lan, chị Trang cùng chồng không giấu mong muốn được trở về VN sinh sống một lần nữa. Anh Jani tỏ ra vui mừng khi biết Chính phủ VN đã có chính sách cho phép người nước ngoài được nhập quốc tịch mà không cần sống hay nói tiếng Việt. Anh cho biết sẵn sàng xin nhập quốc tịch VN bởi vì anh và chị luôn coi VN là nhà.
