Ngày 18.8, tiếp nối cuộc gặp song phương với Tổng thống Zelensky, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tiếp các nhà lãnh đạo châu Âu tại Phòng Đông thuộc Nhà Trắng, bao gồm lãnh đạo của Anh, Đức, Pháp, Ý, Phần Lan, Liên minh châu Âu (EU) và NATO, theo Reuters.
Đảm bảo an ninh cho Ukraine
Trọng tâm của cuộc thảo luận tại Nhà Trắng là về vai trò của Mỹ trong các bảo đảm an ninh cho Ukraine, theo CNN. Theo đó, Tổng thống Trump khẳng định nước này sẽ hỗ trợ châu Âu trong việc cung cấp các bảo đảm an ninh cho Ukraine như một phần của bất kỳ thỏa thuận nào nhằm chấm dứt xung đột Nga - Ukraine. Ông Trump cũng không loại trừ khả năng gửi lực lượng quân sự Mỹ đến Ukraine để giúp duy trì một thỏa thuận hòa bình tiềm năng. Song, ông Luke Coffey, thành viên cấp cao tại Viện Nghiên cứu Hudson (Mỹ), nhận định việc Mỹ đưa quân đội tới thực địa để bảo vệ Ukraine thậm chí còn "phi thực tế" hơn kết nạp Ukraine vào NATO.
Lãnh đạo Mỹ, Ukraine và châu Âu chụp ảnh tại Nhà Trắng ngày 19.8 (theo giờ VN)
Ảnh: AP
Về phần mình, Tổng thống Zelensky ngày 18.8 cho biết các bên đã thảo luận về vấn đề đảm bảo an ninh cho Ukraine, trong đó có phương án Kyiv mua gói vũ khí có tổng trị giá 90 tỉ USD của Washington bằng nguồn tiền hỗ trợ của châu Âu. Bên cạnh đó, Ukraine sẽ sản xuất máy bay không người lái, trong đó một phần sẽ được Mỹ mua lại. Nhà lãnh đạo Ukraine mô tả các cuộc đàm phán là "một bước tiến quan trọng hướng tới việc chấm dứt xung đột Nga - Ukraine", đồng thời lưu ý vấn đề đảm bảo an ninh vẫn trong quá trình thảo luận, và thỏa thuận hoàn chỉnh có thể được công bố trong 7 - 10 ngày tới.
Ukraine và Nga dùng kênh liên lạc nào để trao đổi tù nhân?
Trong khi đó, Tổng thư ký NATO Mark Rutte ngày 18.8 cho biết tư cách thành viên NATO của Ukraine không được thảo luận trong cuộc họp tại Nhà Trắng, song các nhà lãnh đạo bày tỏ sự ủng hộ rộng rãi đối với ý tưởng bảo đảm an ninh theo mô hình "Điều 5 của NATO". Tuy nhiên, chi tiết cụ thể và vai trò của Mỹ trong cơ chế này sẽ cần được các quan chức tiếp tục làm rõ, theo Reuters. "Điều 5 không phải là tất cả. Nó vốn dĩ đã mơ hồ", ông Michael O'Hanlon, chuyên gia cao cấp tại Viện Brookings đánh giá. Các cuộc đàm phán về bảo đảm an ninh cho Ukraine giữa Mỹ và các quốc gia châu Âu tiếp tục vào ngày 19.8.
Trước cuộc bàn thảo trên, Bộ Ngoại giao Nga ngày 18.8 phản đối việc triển khai quân đội từ NATO để giúp đảm bảo một thỏa thuận hòa bình.
Cơ hội kết thúc chiến sự
Cuộc gặp giữa lãnh đạo Mỹ, Ukraine và châu Âu tại Nhà Trắng nêu trên tuy chưa mang lại thỏa thuận chấm dứt cuộc xung đột Nga - Ukraine kéo dài 3 năm rưỡi, nhưng đã đặt nền móng cho cuộc gặp 3 bên được chờ đợi từ lâu giữa ông Trump, ông Zelensky và Tổng thống Nga Vladimir Putin.
Tổng thống Trump ngày 18.8 xác nhận đã gọi cho Tổng thống Putin, đồng thời bắt đầu sắp xếp cuộc gặp thượng đỉnh Nga - Ukraine, theo CNN. "Sau khi cuộc gặp đó diễn ra, chúng tôi sẽ gặp 3 bên gồm 2 tổng thống cùng với tôi. Một lần nữa, đây là bước đi rất tốt, mang tính khởi đầu, cho một cuộc chiến đã kéo dài gần 4 năm", ông Trump tuyên bố. Nhà lãnh đạo Mỹ cho biết thêm Phó tổng thống Mỹ JD Vance, Ngoại trưởng Marco Rubio và Đặc phái viên Steve Witkoff đang làm việc với giới chức Nga và Ukraine.
Vì sao cuộc gặp Trump - Zelensky không bàn vấn đề lãnh thổ Ukraine?
Về phần mình, Tổng thống Zelensky ngày 18.8 nhấn mạnh Nga đã đề xuất gặp song phương với Ukraine, sau đó sẽ là cuộc gặp 3 bên có lãnh đạo Mỹ tham dự. Tờ The Guardian dẫn lời ông Zelensky lưu ý các vấn đề lãnh thổ liên quan một thỏa thuận hòa bình tiềm tàng sẽ do Ukraine và Nga giải quyết trong thời gian tới, đồng thời khẳng định chưa có bất cứ quyết định nào về việc "nhượng đất" từ phía Ukraine.
Trong khi đó, một trợ lý Điện Kremlin xác nhận ông Putin cởi mở với ý tưởng đàm phán trực tiếp với Ukraine. Cùng ngày, Thủ tướng Đức Friedrich Merz - người đã gặp ông Trump tại Nhà Trắng - cho biết ông Putin và ông Zelensky sẽ gặp nhau trong vài tuần tới.
Châu Âu hoài nghi Nga
Theo tuyên bố sau cuộc họp ngày 18.8 tại Nhà Trắng, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã kêu gọi gia tăng trừng phạt Nga nếu Tổng thống Putin không tiến triển trong hòa đàm với Ukraine, theo AFP. Trong khi đó, Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb cho rằng khó có thể đặt niềm tin ở Nga. Thủ tướng Đức Friedrich Merz cho rằng "con đường đang rộng mở" cho các cuộc đàm phán nghiêm túc hơn về xung đột giữa Nga và Ukraine, song Kyiv không nên bị buộc phải trao vùng Donbass cho Moscow trong các cuộc đàm phán sắp tới. Ông Merz so sánh yêu cầu này của Nga chẳng khác nào đề nghị Mỹ phải từ bỏ Florida.
