Tại dự thảo bộ luật Hình sự (sửa đổi) do Bộ Tư pháp công bố mới đây, Bộ Công an - cơ quan soạn thảo đề xuất bổ sung quy định về việc xử lý hình sự đối với người sử dụng trái phép chất ma túy.
Một xưởng sản xuất trái phép chất ma túy bị công an triệt phá mới đây
ẢNH: TIỂU HÀ
Trước đây, bộ luật Hình sự năm 1999 từng quy định người nào sử dụng trái phép chất ma túy dưới bất kỳ hình thức nào, đã được giáo dục nhiều lần và đã bị xử lý hành chính bằng biện pháp đưa vào cơ sở chữa bệnh bắt buộc mà còn tiếp tục sử dụng trái phép chất ma túy, thì bị phạt tù từ 3 tháng đến 2 năm. Tái phạm tội này thì bị phạt tù từ 2 - 5 năm.
Năm 2009, luật Sửa đổi một số điều của bộ luật Hình sự năm 1999 được ban hành, bãi bỏ quy định trên. Hành vi sử dụng trái phép chất ma túy không còn bị coi là tội phạm. Quan điểm này được duy trì cho đến bộ luật Hình sự năm 2015 (đang có hiệu lực).
Đến nay, sau 15 năm (kể từ thời điểm bãi bỏ), Bộ Công an đề xuất tái hình sự hóa đối với hành vi sử dụng trái phép chất ma túy, nhưng có điểm mới so với quy định từng áp dụng.
Theo đó, dự thảo bộ luật Hình sự (sửa đổi) quy định như sau:
- Người nào đang trong thời gian cai nghiện ma túy tự nguyện, cai nghiện ma túy bắt buộc, điều trị nghiện các chất ma túy bằng thuốc thay thế hoặc đã từng cai nghiện ma túy tự nguyện, cai nghiện ma túy bắt buộc, điều trị nghiện các chất ma túy bằng thuốc thay thế theo quy định của luật Phòng, chống ma túy mà bị phát hiện hành vi sử dụng trái phép chất ma túy dưới bất kỳ hình thức nào, thì bị phạt tù từ 2 - 3 năm.
- Tái phạm tội này thì bị phạt tù từ 3 - 5 năm.
Như vậy, chế tài xử lý đối với người sử dụng trái phép chất ma túy theo đề xuất của Bộ Công an là nghiêm khắc hơn rất nhiều. Bởi hiện nay, người có hành vi sử dụng trái phép chất ma túy chỉ bị xử phạt hành chính theo quy định tại Nghị định 144/2021, mức phạt là cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 1 - 2 triệu đồng.
Dự thảo bộ luật Hình sự (sửa đổi) quy định chế tài xử lý các tội danh về ma túy theo hướng nghiêm khắc hơn
ẢNH: T.N
Cũng tại dự thảo luật sửa đổi, Bộ Công an còn đề xuất bổ sung quy định về tội danh "không chấp hành bản án, quyết định của tòa án áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa đi cơ sở cai nghiện bắt buộc".
Cụ thể, người nào đã có quyết định của tòa án áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa đi cơ sở cai nghiện bắt buộc mà bỏ trốn thì bị phạt tù 2 - 3 năm. Người phạm tội này trong trường hợp chống lại người thi hành bản án hoặc người đang thi hành công vụ, hoặc dùng thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt sẽ bị phạt 2 - 5 năm tù.
Đây là biện pháp xử lý nghiêm khắc hơn quy định hiện hành. Bởi, hành vi không chấp hành việc cai nghiện ma túy bắt buộc theo bản án, quyết định của tòa hiện chỉ bị xử lý ở mức cưỡng chế chấp hành.
Bộ Công an đề xuất xử lý hình sự người sử dụng trái phép chất ma túy
Ngoài ra, Bộ Công an đề xuất nâng hình phạt tù, phạt tiền với hầu hết các tội danh thuộc nhóm tội phạm về ma túy.
Ví dụ, tội tàng trữ trái phép chất ma túy (điều 249), luật hiện hành quy định khung hình phạt ở khoản 1 là 1 - 5 năm tù, dự thảo đề xuất tăng lên 3 - 7 năm; khoản 2 ở mức 5 - 10 năm nâng lên 7 - 15 năm. Hình phạt tiền bổ sung được đề xuất gấp đôi, từ 5 - 500 triệu đồng tăng lên 10 triệu đồng đến 1 tỉ đồng.
Đáng chú ý, theo dự thảo, khối lượng các chất ma túy để định khung hình phạt được cơ quan soạn thảo đề xuất hạ xuống ở một số tội danh. Nghĩa là, vi phạm với khối lượng ma túy nhỏ hơn quy định hiện hành đã có thể bị phạt tù.
Ví dụ, tội sản xuất trái phép chất ma túy (điều 248), luật hiện hành quy định phạt tù 7 - 15 năm đối với hành vi sản xuất trái phép nhựa thuốc phiện, nhựa cần sa hoặc cao côca có khối lượng từ 500 gram đến dưới 1 kg. Tuy nhiên, dự thảo đề xuất sửa định lượng thành từ 200 gram đến dưới 1 kg.
