THẾ MẠNH TỪ NỀN TẢNG DUY LÝ
Văn hóa Hàn Quốc được hình thành trên nền tảng Nho giáo kết hợp với quá trình hiện đại hóa theo mô hình phương Tây, đã tạo ra một loại hình quản trị mang đậm tính duy lý: đề cao kỷ luật, hệ thống, khoa học và hiệu quả. Khi tiếp quản đội tuyển bóng đá VN (năm 2017), ông Park Hang-seo, và sau này là ông Kim Sang-sik, đã dựa trên tính cách quản trị người Hàn điển hình để thiết lập kỷ luật, kỷ cương tập thể trong giai đoạn niềm tin người hâm mộ VN xuống rất thấp. Việc lựa chọn nhân sự dựa trên tiêu chí chuyên môn, thái độ tập luyện và khả năng tuân thủ chiến thuật, thay vì danh tiếng hay cục bộ địa phương. Điều đó tạo ra môi trường cạnh tranh công bằng, minh bạch cho tất cả cầu thủ.
HLV Park Hang-seo...
HLV Kim Sang-sik rất thành công tại Việt Nam
Ảnh: Đồng Nguyên Khang
Mô hình quản trị của 2 HLV Park, Kim thể hiện rõ tư duy hệ thống - khoa học: từ tuyển chọn các trợ lý chuyên môn hóa cao, ứng dụng phân tích dữ liệu, cho đến chuẩn hóa chế độ sinh hoạt, dinh dưỡng và tập luyện. Họ làm việc không theo cảm tính hay kinh nghiệm cá nhân, mà căn cứ vào mô hình hóa trận đấu, đọc đối thủ bằng số liệu và các phương án chiến thuật cụ thể.
Về triết lý, cả hai HLV Hàn Quốc đều chọn cách tiếp cận thực dụng, an toàn nhưng hiệu quả. Ông Park với nguyên tắc "không thua, trước khi nghĩ đến chiến thắng" đã xây dựng hệ thống phòng ngự 3 trung vệ phù hợp với thể trạng và tư duy cầu thủ VN. Còn ông Kim Sang-sik vẫn kế thừa triết lý đó nhưng vận hành linh hoạt hơn, tính toán thời điểm tung quân bài chiến lược, giúp các đội mà ông dẫn dắt duy trì sự ổn định ngay cả khi thiếu vắng trụ cột.
HLV Park Hang-seo và HLV Kim Sang-sik đều thấu hiểu cầu thủ VN
ẢNH: TT&VH
Tính duy lý Hàn Quốc còn thể hiện ở sự nhất quán trong điều hành, trên cơ sở tham khảo ý kiến các thành viên nhưng HLV trưởng rất quyết đoán khi ra quyết định, không bị dẫn dắt bởi dư luận hay cảm xúc cá nhân. Điều này giúp đội tuyển VN chuyển từ trạng thái thiếu ổn định sang một tập thể có cấu trúc rõ ràng, vận hành hiệu quả và đạt được những thành tích lịch sử.
THÀNH CÔNG NHỜ LAI GHÉP VĂN HÓA
Tuy nhiên, điểm mấu chốt làm nên thành công của HLV Park Hang-seo và HLV Kim Sang-sik không nằm ở việc áp đặt cứng nhắc tính duy lý của người Hàn, mà ở khả năng tiếp biến và lai ghép văn hóa một cách tinh tế. Trả lời truyền thông, HLV Park và HLV Kim luôn khẳng định "không hiểu văn hóa Việt thì đừng mong thành công". Vì vậy chiến lược hiệu quả không phải áp đặt, mà biết dung hòa văn hóa Việt - Hàn. Môi trường văn hóa VN trọng "chữ tình" nên các HLV Hàn Quốc chủ động mềm hóa phong cách lãnh đạo vốn thực dụng, kỷ luật, trọng tôn ti. Ông Park Hang-seo không muốn là nhà quản trị lạnh lùng, mà chủ động xây dựng hình ảnh một "người cha gần gũi" (papa leader). Ông không chỉ quan tâm đến từng cầu thủ mà còn thường hỏi han, san sẻ, tặng quà cho người thân, gia đình của học trò. Trong khi đó, HLV Kim Sang-sik tăng cường giao tiếp cởi mở, lắng nghe và tôn trọng cảm xúc cá nhân cầu thủ.
Ông Kim rất kính trọng bậc đàn anh của mình
Ông Park và ông Kim luôn nỗ lực thu hẹp những khác biệt về văn hóa. Họ chủ động Việt hóa bản thân trong sinh hoạt đời thường như thích nghi dần với ẩm thực Việt, chấp nhận "văn hóa ngủ trưa" của cầu thủ Việt. Trước sai lầm của cầu thủ, thay vì phê bình công khai như từng làm với cầu thủ ở quê nhà, thì các ông thầy người Hàn chọn cách trao đổi ý nhị, "lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau" phù hợp với tâm lý trọng thể diện của người Việt.
Sự tương đồng trong văn hóa Việt - Hàn là xem gia đình như hạt nhân đoàn kết. Đó là lý do mà HLV Park Hang-seo xây dựng đội tuyển như một gia đình, sử dụng khẩu hiệu mang tính cộng đồng như "Chúng ta là VN - Chúng ta là một" để phát huy sức mạnh tập thể. Tính cộng đồng vốn là đặc trưng văn hóa Việt, được ông Park, rồi ông Kim khai thác như một nguồn lực tinh thần, tạo sức mạnh tập thể mỗi khi các đội bóng VN thi đấu quốc tế.
Sự giao thoa này đã tạo ra mô hình quản trị lai ghép độc đáo, được xem như "không gian dung hòa văn hóa Việt - Hàn", nơi kỷ luật không còn khô cứng, cảm xúc không còn lấn át chuyên môn. Hai hệ giá trị văn hóa tưởng chừng đối lập lại bổ trợ cho nhau. Thành công của HLV Park Hang-seo và HLV Kim Sang-sik cho thấy bóng đá không chỉ cần chiến thuật hay nhân tài, mà cần cả một mô hình quản trị biết kết hợp giữa kỷ luật, khoa học với sự thấu hiểu văn hóa bản địa.
